TH5 - les 5 - BS2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

les 5 - BS 2 Transport in planten

komende lessen

Les 6 45 min 24/5 fotosynthese TH3 BS3

Les 7 45 min 31/5 veldwerk les - plantenjacht

Les 8 90 min 2/6 BS 3 assimilatie en dissimilatie + fotosynthese (hh)

Les 9 45 min 7/6 nabespreken toets

Les 10 90 min 9/6 uitloop / vragenuur / studeren 

TOETS 10/6 

vandaag 60 minuten

• de toets in de toetsweek op 10/6
• uitleg transport
  
• de tulp
• opdrachten maken
• feedback formulier
• formative
• afsluiting

Toets 10 juni 

Thema 1

• paragraaf 1 regeling & homeostase       
  
• paragraaf 2 hormonale regulatie
  

Thema 3

• paragraaf 3 koolstofassimilatie       
  
• paragraaf 5 dissimilatie
  

Thema 4

• paragraaf 3 transcriptie 
  
• paragraaf 4 translatie
  
• paragraaf 5 mutaties
  

Thema 5

• hele hoofdstuk
  

extra uitleg nodig? 

classroom:

ingesproken pokerpoints voor (extra) uitleg

https://biologiepagina.nl/Vwo5/Planten/inleiding.htm 

https://www.bioplek.org/inhoudbovenbouw.html

https://www.biologietccl.nl/bovenbouw/5-vwo/5v-th-4-planten.html

 

BS2 Transport in planten

• Reproduceren: Na deze les kun je beschrijven hoe de verschillende weefsels in planten de opname van water en mineralen reguleren d.m.v. diffusie, het bandje van Caspary en osmose.

• Toepassen: Na deze les kun je weet hoe het transport d.m.v. de sapstroom in de bastvaten en houtvaten wordt veroorzaakt door worteldruk, cohesie en adhesie van water en verdamping van water vanuit de bladeren.

• Toepassen: Na deze les weet je hoe de huidmondjes de gaswisseling van planten reguleren d.m.v. het openen en sluiten van de sluitcellen en dat de opname van CO2 in relatie staat met de afgifte van water.

vorige les:

bastvaten:

• levende cel
  
• bastcellen
• dwarswand van de cel met openingen

houtvaten

• niet levende cel
• houtcellen
• celwanden verdikken (cellulose en lignine)
• cel verdwijnt, maar celwanden niet

= zeefplaat

transport via vaten: demo

is dit eenrichtingsverkeer?

hoe te testen? 

wat verwachten jullie? 

transport

houtvaten

• anorganische sapstroom (op voorjaar na)
• water
• zouten
• wortel -> stengel

bastvaten

• organische sapstroom
• water 
• assimilatie producten 
• blad -> rest van de plant

water opname

opname water

• in de wortel
• epidermis (opperhuid) met 

       wortelharen (=vergroting oppervlak) 

• centrale cilinder = locatie vd vaten
• endodermis 

       -  bandje van Caspary

       -  voorkomt terugvloeien water 

worteldruk

water via schors naar endodermis dmv diffusie

• via celwanden
• tot de endodermis

endodermiscellen -> bandje van Caspary

• impermeabel voor water en mineralen
• celmembraan: actief transport mineralen
• hierdoor osmotische waarde in centrale cilinder hoger
• vervolgens diffusie van water 
• water kan door bandjes van Caspary niet terug
• hierdoor ontstaat worteldruk

water

Probleem

Water zit nu in de wortel...

maar hoe komt dat bij de bladeren? 

•  worteldruk (paar meter)
  
•  
  
•  
  
•  
  

hoogste tropische boom ter wereld, 100,8 m -> 

thema 5 

opdrachten 9 + 10 

Probleem

Water zit nu in de wortel...

maar hoe komt dat bij de bladeren? 

•  worteldruk (paar meter)
  
•  
  
•  
  
•  
  

hoogste tropische boom ter wereld, 100,8 m -> 

Probleem

Water zit nu in de wortel...

maar hoe komt dat bij de bladeren? 

• worteldruk 
  
• capillaire werking
  
• bladzuigkracht
• waterpotentiaal

capillaire werking water

• door de hogere osmotische waarde van de mineralen die actief getransporteerd worden door het bandje van Caspary heen volgt er osmose van water

• capillaire werking in de houtvaten: 

       water moleculen trekken elkaar aan d.m.v. cohesie 

       water moleculen 'plakken' aan de celwand d.m.v. adhesie

bladzuigkracht

bladeren verdampen water waardoor ze water aantrekken/aanzuigen.

stomata = huidmondje

• in de bladeren
• sluitcellen die van vorm kunnen veranderen
• CO2 opname en O2 afgifte
• waterverdamping als ze openstaan

regulatie stomata

•  warmte, zonnig, wind, droogte 

opwaartse sapstroom

• worteldruk 
  
• capillaire werking
  

       cohesie/adhesie 

• bladzuigkracht / 

      verdampingsstroom

• waterpotentiaal
  

waterpotentiaal

wordt bepaald door:

• osmotische waarde
  
• druk in de cel (turgor)
  

formule:

waterpotentiaal

waterpotentiaal zuiver water bij 1 atmosfeer (atm) is 0 MPa (megapascal)

oplossen van stoffen in water :

• waterpotentiaal verlaagt
• osmotisch potentiaal wordt negatief
• drukpotentiaal wordt verhoogd

water stroomt cel binnen, 

osmotische waarde neemt af

druk neemt toe 

feedback formulier @Classroom graag invullen voor mij :-)

Go formative examenvraag over planten.

huiswerk:

opdrachten 11 t/m 18

afsluiting

• Reproduceren: Na deze les kun je beschrijven hoe de verschillende weefsels in planten de opname van water en mineralen reguleren d.m.v. diffusie, het bandje van Caspary en osmose.

• Toepassen: Na deze les kun je weet hoe het transport d.m.v. de sapstroom in de bastvaten en houtvaten wordt veroorzaakt door worteldruk, cohesie en adhesie van water en verdamping van water vanuit de bladeren.

• Toepassen: Na deze les weet je hoe de huidmondjes de gaswisseling van planten reguleren d.m.v. het openen en sluiten van de sluitcellen en dat de opname van CO2 in relatie staat met de afgifte van water.