Systematische fouten

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

begrensde rationaliteit en systematische fouten

Vandaag

• Herhaling
• Experiment 1
• Bespreken experiment 1
• Theorie 
• Afsluiting

Wat zijn de kenmerken van de homo economicus?

Wat zijn de 2 belangrijkste verschillen tussen de homo economicus en het daadwerkelijk gedrag van mensen?

Wat zijn de 2 belangrijkste verschillen tussen de homo economicus en het daadwerkelijk gedrag van mensen?

Rationeel vs begrensde/beperkte rationaliteit (gelimiteerde capaciteit om informatie te verwerken)

Eigenbelang nastreven vs beslissingen baseren op sociale normen als eerlijkheid en wederkerigheid

Begrensde rationaliteit 

Begrensde rationaliteit: Beslissingen nemen op basis van de beperkte beschikbaarheid van informatie en de beperkte tijd om tot een besluit te komen.

Rationaliteit zegt niks over het hebben van bepaalde voorkeuren, alleen over de de manier waarop beslissingen genomen worden en hoe de informatie daarvoor verwerkt wordt. 

Een knuppel en een bal kosten samen $1.10, de knuppel kost $1 meer dan de bal. Wat kost de bal?

Als het 5 machines 5 minuten kost om 5 producten te maken, hoelang duurt het dan voordat 100 machines 100 producten hebben gemaakt?

In het midden van een ronde vijver groeit een waterlelie. De waterlelies verdubbelen dagelijks in oppervlak. Na precies 48 dagen is de vijver volledig bedekt door de waterlelies. Na hoeveel dagen is de helft van de vijver bedekt door de waterlelies?

Bespreken vragen (1)

1. Een knuppel en een bal kosten samen $1.10, de knuppel kost $1 meer dan de bal. Wat kost de bal?

1.05 + 0.05 = 1.10

intuïtieve antwoord = 1, juiste antwoord = 0.05

2. Als het 5 machines 5 minuten kost om 5 producten te maken, hoeveel minuten duurt het dan voordat 100 machines 100 producten hebben gemaakt?

1 machine maakt 1 product per 5 minuten

100 machines maken 100 producten in 100 min

intuïtieve antwoord = 100, juiste antwoord = 5

Bespreken vragen (2)

3. In het midden van een ronde vijver groeit een waterlelie. De waterlelies verdubbelen dagelijks in oppervlak. Na precies 48 dagen is de vijver volledig bedekt door de waterlelies. Na hoeveel dagen is de helft van de vijver bedekt door de waterlelies?

intuïtieve antwoord = 24, juiste antwoord = 47

Deze vragen vormen de The Cognitive Reflection Test (CRT)

Wat denk je dat het doel van deze test is? Wat laat deze test zien?

The Cognitive Reflection Test

Shane Frederick: “The three items on the CRT are “easy” in the sense that their solution is easily understood when explained, yet reaching the correct answer often requires the suppression of an erroneous answer that springs “impulsively” to mind.” 

Intuïtieve antwoorden poppen (ongevraagd op in ons hoofd)

Veel mensen beantwoorden 1 of meer vragen fout, zelfs studenten van top universiteiten (Yale, MIT)

Heuristieken

Dit soort fouten maak je doordat mensen gebruik maken van heuristieken.

“Heuristieken zijn informele, intuïtieve en speculatieve oplossingsstrategieën, die mensen ontwikkelen om bepaalde problemen aan te pakken. In tegenstelling tot algoritmen, die altijd en overal werken, zijn heuristieken specifieke strategieën die we leren gebruiken in specifieke situaties en die niet altijd een oplossing garanderen. Heuristieken verschaffen algemene richtlijnen over mogelijke oplossingen en doen ons veel tijd en moeite besparen door de oplossingen te beperken tot degene die wij de meeste kans geven om van toepassing te zijn.”

Heuristieken zijn dus een short-cuts die je hersenen gebruiken om snel en eenvoudig beslissingen te kunnen nemen.

Systematische fouten

Mensen hebben onder andere een begrensde rationaliteit door deze heuristieken. Begrensde rationaliteit kan leiden tot systematische fouten.

Systematische fouten: consistent irrationele beslissingen nemen.

Iedereen maakt dezelfde systematische fouten (en blijft deze maken...)

Bekijk in je boekje figuur 1.1 en figuur 1.2

De lijnen in figuur 1.1 lopen recht en in figuur 2 hebben vakje A en B dezelfde kleur.

Systeem 1 en systeem 2

Systeem 1 (fast)  is foutengevoeliger dan systeem 2 (slow)

Per dag maak je ongeveer 35.000 beslissingen 

Veruit de meeste beslissingen worden alleen genomen door systeem 1, waarom?

Voorbeeld

Systeem 1 : 2+2

Systeem 2: 45*32

Let op 

Systeem 1 is altijd actief, je kan dit systeem niet ''uitzetten''

Beide systemen liggen niet apart of op een aanwijsbare plek in je hersenen

Systeem 1 en systeem 2 

Bedenk een beslissing waarbij je systeem 1 gebruikt en een voorbeeld waarbij je ook systeem 2 gebruikt 

Daarna bespreken we de voorbeelden klassikaal

Noem een voorbeeld van een beslissing en welk systeem hier (met name) voor gebruikt wordt
Voorbeeld: inparkeren, systeem 2

Afsluiting

begrensde rationaliteit

cognitive reflection test

heuristieken

systematische fouten

thinking fast en slow

systeem 1 en 2