Thema 5: Brazilië: Sociaalgeografische kenmerken

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Startklaar:

• Plattegrond
• Telefoon en laptop weg
• Schrift + pen op tafel

Raam

Deur

Programma

• SO feedback terug
• Nieuw onderwerp: Brazilië sociaalgeografisch
• Uitleg demografisch en politiek
• Zelfstandig werken 

SO

• Cijfers staan op magister
• Bekijk je score per thema
• Vergelijk met antwoordmodel (op magister bij hw vandaag)

Thema 5: Brazilië - Sociaalgeografische kenmerken

Les 1
Boekje p.25 

Lesdoel(en)

Aan het einde van de week kan ik: 

• veranderingen in de bevolkingsgroei omschrijven/verklaren
• verband tussen verstedelijkingsgraad en -tempo opnoemen
• hoe het komt dat er zoveel verschillende bevolkingsgroepen leven
• de relatie leggen tussen natuurlijke omstandigheden en bevolkingsdichtheid / bevolkingsspreiding
• in grote lijnen de politieke geschiedenis van Brazilië omschrijven
• opnoemen wat de politieke problemen zijn

Wat weet je nog van PTO 3?

• Pak je telefoon / laptop en doe mee met Kahoot!  
  
  
• Speel alleen of in een duo
  
  
• Speel je in een duo, maak een teamnaam. 

https://create.kahoot.it/details/dd8bea46-51ae-4df6-b793-b042cf47fa0b 

Uitleg politieke en demografische kenmerken 

• Open je boekje op pagina 25
• Pak je schrift erbij 

Wat is de goede volgorde? 

1. Voor 1500:          
2. 1500 - 1822:    

3. 1822 - 1888:      

4. 1888 - 1964:      

5. 1964 - 1985:      

6. 1985 - heden:  

                              

Match de jaartallen met de omschrijving.
Overleg met je buur, 3 minuten, noteer je antwoord

A) Kolonie van Portugal

B) Bewoond door inheemse bevolking

C) Gekozen president 

D) Gekozen president

E) Dekolonisatie/onafhankelijkheid met koning

F) Militaire dictatuur

Korte politieke geschiedenis:

Voor 1500:          Bewoond door inheemse bevolking  
1500 - 1822:      Kolonie van Portugal

1822 - 1888:      Onafhankelijkheid met koning en parlement

1888 - 1964:      Gekozen president

1964 - 1985:      Militaire dictatuur

1985 - heden:  Gekozen president

                              

Dictatuur in Brazilië

• Militaire staatsgreep in 1964
• Strenge regels, geen persvrijheid, martelingen en verdwijningen van mensen met andere ideeën
  
  
• Focus op groei van economie: industrie
• Focus op bereikbaar maken van binnenland: infrastructuur

Importsubstitutie

Zelf producten maken die je anders zou importeren. 

Van dictatuur naar democratie

Investeringen tijdens dictatuur                nieuwe bedrijven, meer werk en                                                                                                inkomsten voor het land     


                                                                          Fabrieken en infrastructuur kosten geld.   
                                                                          Veel aardolie nodig voor deze economie     
Veel geld lenen in het buitenland        

Van dictatuur naar democratie

• '70 + '80 Economische crisis door de leningen in het buitenland
• Grote bezuinigingen, bedrijven gingen failliet, mensen werkloos
  
  
  
• Militarie regiem werd soepeler naar de mensen
• Bevolking kreeg meer inspraak
  
  
  

Democratisering

Proces waarbij bevolking stap voor stap meer inspraak krijgt in de politiek. 

Nieuwe republiek

• Einde militaire dictatuur 1985
• Gekozen regering 
• Groter deel van bevolking betrokken bij politiek 

Bevolkingsparticipatie

Politieke problemen

Ontwikkelpunten blijven:                         en                                     

corruptie

good governance

Goed bestuur met als (voornaamste) uitgangspunten openheid, verantwoording, rechtvaardigheid, bevolkingsparticipatie en overeenstemming.

Etnische groepen

Etnische verschillen in 
Brazilië te danken aan
kolonialisme, slavernij en
immigratie 

mestizering

Vermenging van verschillende bevolkingsgroepen. In Zuid-Amerika wordt ook vaak de volgende definitie gehanteerd: vermenging van indiaanse en Spaanse bevolkingsgroepen.

Etniciteit

idee van groepen mensen dat ze bij elkaar horen omdat ze dezelfde afkomst, cultuur, geschiedenis en gewoonten hebben.

Demografische trends

Als gevolg van                        en de economische ontwikkeling daalt de                                    in Brazilië.

Op langere termijn neemt de                             toe.

natuurlijke bevolkingsgroei

Bevolkingsgroei of -afname door het aantal geboorten min het aantal sterfgevallen.

gezinsplanning

Het bewust regelen van het aantal geboorten per huishouden.

demografische druk

De verhouding tussen de productieve bevolkingsgroep en de nietproductieve leeftijdsgroepen in de bevolking.

Zelfstandig aan het werk

• Examenopstelling: tafels uit elkaar
• In stilte, zelfstandig werken.
• Heb je een vraag, steek je hand op 

- Lees samenvatting p.27 t/m 28

- Maak opdrachten 1 t/m 5 op p.31
- Maak examenopdracht 1, 2 en 3 op p.32

- Klaar: oefen quizlet of werk aan je PO

Quizlet

  Schuif je tafeltje terug en check je antwoorden 

1	De groei van het aantal inwoners komt voornamelijk door de hoge natuurlijke bevolkingsgroei. Met name het sterftecijfer is flink gedaald, doordat de gezondheidzorg is verbeterd.
2	de verstedelijkingsgraad van Brazili:e is hoog.
3	Er wonen veel mensen in de dichtbevolkte steden langs de kust, terwijl de bevolkingsdichtheid van het binnenland erg laag is.

  Schuif je tafeltje terug en check je antwoorden 

4	Brazilië was een kolonie van Portugal. Dit is terug te zien in bijvoorbeeld de taal, de architectuur en de aanhang van het christendom.
5	De Brazilianen kunnen vanaf dat moment weer zelf een president kiezen. De bevolking werd weer bij de politiek betrokken, oftewel de bevolkingsparticipatie ging omhoog.

Examentraining

Heeft iedereen opgave 1, 2 en 3 van de examentraining al af? 

Opgave 1

Geef TWEE redenen dat Braziliaanse vrouwen in steden gemiddeld minder kinderen krijgen dna vrouwne op het platteland. 

Opgave 1

Juiste redenen zijn:

•  In steden is de arbeidsparticipatie van vrouwen hoger.
• In steden zijn vrouwen hoger opgeleid.
• In steden is meer sprake van modernisering / emancipatie.
• In steden krijgen vrouwen gemiddeld op latere leeftijd kinderen.

per juiste reden 1p, maximaal 2p

Opgave 2

Geef TWEE manieren waarop de Braziliaanse regering gezinsplanning heeft beïnvloed.

Opgave 2

Juiste manieren zijn:

•  De regering heeft ingezet op een verbetering van het onderwijs (voor
  

met name meisjes).

•  De regering heeft ervoor gezorgd dat (bijna) alle huishoudens toegang
  

kregen tot televisie / internet.

•  De regering programmeert telenovelas op televisie (waarin succesvolle
  

vrouwen met een of twee kinderen de norm zijn).

per juiste manier 1p, maximaal 2p.

Opgave 3

Geef TWEE redenen waarom het in Brazilië moeilijk is om tot Good Governance te komen. 

Opgave 3

Juiste redenen zijn:

•  De huidige bureaucratie / corruptie in Brazilië vormt een belemmering.
• De Braziliaanse overheid heeft (relatief) weinig (financiële) middelen

om controle uit te oefenen.

• Brazilië is een groot / uitgestrekt / omvangrijk land (waardoor controle /

handhaving moeilijk te realiseren is).

per juiste reden 1p, maximaal 2p.

Lesdoel(en)

Aan het einde van de week kan ik: 

• veranderingen in de bevolkingsgroei omschrijven/verklaren
• verband tussen verstedelijkingsgraad en -tempo opnoemen
• hoe het komt dat er zoveel verschillende bevolkingsgroepen leven
• de relatie leggen tussen natuurlijke omstandigheden en bevolkingsdichtheid / bevolkingsspreiding
• in grote lijnen de politieke geschiedenis van Brazilië omschrijven
• opnoemen wat de politieke problemen zijn

Conclusie 1/3

• Schrijf je naam op het papiertje 
• Schrijf in 3 zinnen een korte samenvatting van deze les in je eigen woorden, maar schrijf i.p.v. de belangrijkste begrippen een _____________________

Voorbeeld over thema 3:  
Warmte wordt op twee manieren verspreid over het aardoppervlak, door ________ en __________.  Wind beweegt altijd van __________ naar ________ en met een afwijking, dit staat allemaal in de wet van ___________________. 

Conclusie 2/3

• Je krijgt de gatensamenvatting van een klasgenoot. 
• Vul de missende woorden in.  

Conclusie 3/3

• Geef de samenvatting terug aan de eigenaar en vraag of je de goede antwoorden hebt ingevuld.  

Tot de volgende les

Startklaar:

• Plattegrond
• Telefoon en laptop weg
• Schrift + pen op tafel

Raam

Deur

Thema 5: Brazilië -  sociaalgeografische kenmerken

Les 2

Programma

• Terugblik politieke en demografische kenmerken Brazilië 
• Uitleg economische kenmerken 
• Oefenen stof van vandaag
• Keuzemoment

Terugblik Maandag

• Klein werkblad op tafel
• 10 x true of false vragen
• Ongeveer 3 minuten de tijd
• Voorbeeld: 

1

2

3

4

5

1. Het aantal inwoners van Brazilië is vooral gestegen door sociale bevolkingsgroei

2. Gezinsplanning betekend dat je zelf kan regelen van het aantal geboorten in jouw huishouden. 

3. De Braziliaanse overheid heeft geen invloed op gezinsplanning

4. De verstedelijkingsgraad van Brazilië is hoog.

5. De vermenging van verschillende bevolkingsgroepen heet mestizering. 

6. Brazilië was een Spaanse kolonie

7. In 1964 werd Brazilië een dictatuur

8. In Brazilië is er sprake van bureaucratie en corruptie, daarom is er geen good governance. 

Terugblik Maandag: Klimaat

6

7

8

1

2

3

4

5

Lesdoel(en)

Aan het einde van de week kan ik: 

• ik kan aan de hand van economische indicatoren (zoals BBP, beroepsbevolking, Lorenz-curve) Brazilië vergelijken met andere landen.
• Ik kan aan de hand van foto's de grote contrasten tussen arm en rijk omschrijven
• Ik kan opnoemen hoe het import- en exportpakket van Brazilië eruit ziet en verklaren waarom dit zo is. 

Uitleg economische kenmerken

Boekje pagina 28! 

Economische kenmerken

• Brazilie heeft de grootste economie van Zuid-Amerika 
• Snel groeiende economie (BRIC)

Vraag naar grondstoffen

Toenemende industrialisering

Handelsbalans

handelsbalans = positief als er meer export is dan import

(je verkoopt dus meer dan dat je moet inkopen)

Import	Export
industrieproducten (eindproducten)	land- en mijnbouwproducten en industrieproducten

Import- en exportpakket van Brazilië

Waar werken mensen?

Landbouw / mijnbouw

Primaire sector

1

Industrie

Secundaire sector

2

Dienstensector

Tertiaire sector

3

Neemt af

Neemt toe

Informele sector

- Draagt niet bij aan BBP

- Maar veel mensen werken hier (meer dan 1/3de van de bevolking!)

Ongelijkheid

• Grote inkomensongelijkheid

Lorenz curve

een lijn die de ongelijkheid laat zien, meestal op BBP. 

Hoe krommer de lijn, hoe meer ongelijkheid! 

Hoe krommer de lijn,
hoe... ?

Hoe lees je dit af?
Voorbeeld: 60% van de Braziliaanse bevolking verdient 15 % van het inkomen

Ongelijkheid in beeld

Gated community

Favela

Zelfstandig aan het werk

• Examenopstelling: tafels uit elkaar
• In stilte, zelfstandig werken.
• Heb je een vraag, steek je hand op 

- Lees samenvatting p.28 en 29

- Maak opdrachten 6 t/m 10 op pagina 31
- Maak opdracht 4 op pagina 32 

- Klaar: oefen quizlet / werk aan PO

Quizlet

  Schuif je tafeltje terug en check je antwoorden 

6	Mogelijke sectoren: landbouw, mijnbouw, industrie, diensten
7	De handelsbalans van Brazilië is positief: er is meer export dan import
8	Rio de Janeiro, Sao Paulo en Belo Horizonte.
9	Voorbeelden: suiker, soja, rundvlees, koffie, auto's, schoenen
10	De informele sector zijn alle werkzaamheden die niet in de officiële statistiscken terug te zien zijn. Bijvoorbeeld het verkopen van kranten, loten of sigaretten op straat. Deze mensen werken zwart en betalen geen belasting.

Examenvraag: X = China , Y = VS

Lesdoel(en) check

Aan het einde van de week kan ik: 

• ik kan aan de hand van economische indicatoren (zoals BBP, beroepsbevolking, Lorenz-curve) Brazilië vergelijken met andere landen.
• Ik kan aan de hand van foto's de grote contrasten tussen arm en rijk omschrijven
• Ik kan opnoemen hoe het import- en exportpakket van Brazilië eruit ziet en verklaren waarom dit zo is. 

Keuzemoment 

• Werk aan je PO en vraag feedback 
• Maak de begrippenpuzzel  

Opdracht staat op Magister.me
Deadline = 17 juni middernacht