Leesvaardigheid les 8 juni

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Tekstverbanden & signaalwoorden

• Aan het einde van de les ken je vier verschillende soorten tekstverbanden:

- Chronologisch

- Opsommend

- Tegenstellend

- Toelichtend

• Aan het einde van de les weet je wat signaalwoorden zijn.

• Aan het einde van de les weet je welke signaalwoorden bij welk tekstverband horen.

lesdoelen

Wat is een tekstverband?

Tekstverbanden maken duidelijk wat worden, zinnen en alinea's met elkaar te maken hebben. 

Deze tekstverbanden kun je herkennen aan bepaalde signaalwoorden

-> tekst beter begrijpen.

Uitleg

Tegenstellend verband:

In een tegenstellend verband worden tegenovergestelde zaken genoemd.

Toelichtend verband:

In een toelichtend verband wordt extra informatie of uitleg gegeven bij een onderwerp. 

Opsommend verband:

In een opsommend verband worden zaken achter elkaar genoemd.

Chronologisch verband:

In een chronologisch verband worden gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde beschreven.

Tekstverbanden en signaalwoorden

Tegenstellend verband:

maar, tegenover, daarentegen, toch, echter, hoewel, ondanks, aan de ene kant... aan de andere kant

Toelichtend verband:

Bijvoorbeeld, zo, als, zoals, denk aan, neem nou

Opsommend verband:

Ten eerste, ten tweede, om te beginnen, bovendien, ook, verder, ten slotte, en, niet alleen... (maar) 

Chronologisch verband:

Vroeger, later, nu, eerst, daarna, vervolgens, nadat, terwijl, dadelijk, intussen, binnenkort. (Ook jaartallen en data)

Kernzin

= De belangrijkste zin van de alinea.

Een schrijver wil graag een boodschap aan de lezer meegeven.

Binnen een alinea is er vaak één belangrijke zin die wordt ondersteunt door voorbeelden en toelichtingen.

Dit is de kernzin.

Kernzin

De kernzin staat vaak op een vaste plek binnen een alinea:

- In de eerste zin (het vaakst)

- In de tweede zin

- In de laatste zin (meer als samenvatting of conclusie)

Soms is er geen kernzin, dan zijn alle zinnen belangrijk. 

Kernzin

Kernzin

Tekstopbouw

- Inleiding (vaak één alinea)

Nieuwsgierig maken en/of onderwerp aankondigen.

- Middenstuk  / kern (meerdere alinea's)

Uitgebreide informatie vertellen over verschillende deelonderwerpen.

Tekstopbouw

- Slot (vaak één alinea)

Tekst wordt afgerond, vaak in de vorm van een samenvatting of conclusie.

Een slot kan ook naar de inleiding verwijzen.

Let op: Niet elke tekst heeft een slot. Indien er nog nieuwe informatie wordt verteld, is dit geen slot.

'Intussen'
geef een ..... verband aan

1. Chronologisch
2. Toelichtend
3. Opsommend
4. Tegenstellend

'Bijvoorbeeld'
geef een ..... verband aan

1. Tegenstellend
2. Toelichtend
3. Opsommend
4. Chronologisch

'Aan de ene kant... aan de andere kant'
geef een ..... verband aan

1. Opsommend
2. Toelichtend
3. Chronologisch
4. Tegenstellend

In een ..... verband worden dingen achter elkaar genoemd.

1. Tegenstellend
2. Toelichtend
3. Opsommend
4. Chronologisch

'Maar'
geef een ..... verband aan

1. Toelichtend
2. Opsommend
3. Chronologisch
4. Tegenstellend

'Binnenkort'
geef een ..... verband aan

1. Chronologisch
2. Tegenstellend
3. Toelichtend
4. Opsommend

'Zoals'
geef een ..... verband aan

1. Tegenstellend
2. Toelichtend
3. Opsommend
4. Chronologisch

Opdracht: 

Maak de oefentoets die ik in Magister met jullie gedeeld heb.

Klaar? Ga dan verder met

Opdracht 7 & 8 op bladzijde 309 en 310 in Nieuw Nederlands

Wat heb je geleerd?

Schrijf de 4 tekstverbanden op die je hebt geleerd. Noteer per tekstverband 2 signaalwoorden.