Zinsontleding: lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp, etc.

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Grammatica

Zinsontleding

Doel

Aan het eind van de les kun je de 5 zinsdelen herkennen.

  Aan het einde van de les kun je de 5 zinsdelen benoemen.

Inhoud

• Persoonsvorm
• Werkwoordelijk gezegde
• Onderwerp
• Lijdend voorwerp
• Meewerkend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Onderwerp

Persoonsvorm

Werkwoordelijk gezegde

De robot

gaf

de dansende kat

een zak vol snoep

Hoe vind je de persoonvorm? 

'Hij mag bier drinken.' 

• De zin vragend te maken.
  Het eerste woord is de persoonsvorm.

Mag hij geen bier drinken?   PV=  

• De zin in een andere tijd te zetten.  = tijdproef! 
  Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

Hij mocht bier drinken.  PV= 

Wat is de persoonsvorm in deze zin?

De buurvrouw fietst elke dag naar het werk

1. elke dag
2. De buurvrouw
3. naar het werk
4. fietst

Werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde = alle werkwoorden in een zin. 

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Martin weet de weg niet te vinden.

1. Martin
2. de weg
3. weet te vinden
4. weet vinden

Het onderwerp

Het onderwerp vind je door te vragen: 

WIE (OF WAT) + WERKWOORDELIJK GEZEGDE 

De hond eet zijn brokjes op.

De kip wil een marathon lopen.

Wat is het onderwerp?

Hoe laat komt tante op bezoek?

1. Hoe laat
2. tante
3. komt
4. op bezoek

Lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp vind je door te vragen: 

WAT (OF WIE) + WERKWOORDELIJK GEZEGDE + ONDERWERP

'Ik geef een liefdesbrief aan dat leuke meisje.' 

Het lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp is de persoon die iets overkomt in de zin.

Let op!

Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp: geen goed antwoord op de vraag? Geen lijdend voorwerp!

'Mijn cactus huilt.' 

Lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel!

'

Ik fiets naar school.'       ' Ik zit op de stoel.' 

Wat is het lijdend voorwerp?

Deze klas kan het spel niet vinden.

1. Deze klas
2. kan
3. het spel
4. vinden

Wat kan GEEN lijdend voorwerp zijn?

Uitleg

'in' is een voorzetsel. Een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel.

1. de kat met het gebroken pootje
2. de pan met tomatensoep
3. in de tuin van de buren
4. veel geld

Meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?

Zij heeft het ons toch verteld.

1. zij
2. heeft
3. het
4. ons

Zinsontleding

Persoonsvorm/ werkwoordelijk gezegde

Onderwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Heb

jij

een pen 

voor mij?

Zinsontleding

Persoonsvorm/ werkwoordelijk gezegde

Onderwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

 Mijn oude  smartphone 

 heb

 ik

aan mijn broertje

gegeven.

Zinsontleding

Uitleg

Gisteren = bijwoordelijke bepaling.

Naar de ijsbaan : een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel!

Persoonsvorm/ werkwoordelijk gezegde

Onderwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Gisteren 

bracht

 ik

mijn broertje

naar de ijsbaan.

Zinsontleding

Uitleg

Mijn broer heeft gisteren 100 euro gewonnen.

'gisteren'  is een bijwoordelijke bepaling.

Er is hier geen meewerkend voorwerp... want je kunt de vraag 'aan of voor wie/wat?' niet beantwoorden.

Persoonsvorm/ werkwoordelijk gezegde

Onderwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Mijn broer

heeft

gisteren

100 euro

gewonnen.

Zinsontleding

Uitleg

Mijn broer heeft gisteren 100 euro gewonnen.

'gisteren'  is een bijwoordelijke bepaling.

Er is hier geen meewerkend voorwerp... want je kunt de vraag 'aan of voor wie/wat?' niet beantwoorden.

Persoonsvorm/ werkwoordelijk gezegde

Onderwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Mijn ouders

geven

het bruidspaar

een mooi cadeau.

Kies 5 zinnen uit de tekst en ontleed de zinnen.

Terugblik

Wat heb je geleerd? 

Wat ging er goed? 

Wat vond je lastig en moet je nog oefenen?