7.4 Spellingsregels (Gram-4)

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2,3

Spellingsregels

examenvoorbereiding

Wat gaan we vandaag doen?

- Interactief herhalen Grammatica hfdst. 4 in twee delen:

1. vier break-outrooms (8min): bestuderen van §4.1, §4.2, §4.3 en §4.4
2. korte terugkoppeling samengevatte uitleg van theorie

+ Klassikale controle beheersing van theorie o.b.v. 16 oefenvragen + uitleg*

+ 5 algemene spellingsvragen van veelgemaakte fouten

- Terugkoppeling schrijfproduct volgende week (i.v.m. examenvoorbereiding)

- Opgeven weektaken [nog 2 weken voor examen Schrijven]

Extra digitaal spreekuur*

• maandag 12.30 - 14.00 uur
  
• dinsdag 12.30 - 14.00 uur
  

Met inschrijving mogelijkheid voor individueel beantwoorden van vragen over behandelde lesstof, stukje extra begeleiding, vragen over inschrijven examens, etc.

Stuur me een chatbericht met jouw vraag; dan plan ik het in.

Warming-up deel 1

BeterSpellen: wat is de juiste spelling?

1. cleptomaan
2. cleptomaam
3. kleptomaan
4. kleptomaam

Warming-up deel 2:

Wat betekent 'kleptomaan'?

1. Iemand met een ziekelijke neiging tot stelen
2. Iemand die steeds lang blijft praten
3. Iemand die verslaafd is om spullen te kopen

Toepassing spellingsregels: hoe schrijf je het meervoud van kleptomaan?

Voorbereiden/Studeren via break-out

• Wat weten jullie nog van de bestudeerde  theorie? (voorkennis)

1. Welke theorie staat in jullie paragraaf centraal?
   
2. Leg de theorie simpel en efficiënt uit (incl. uitzonderingsregels*)
3. Beantwoord eventuele vragen van medestudenten

• Werk serieus; ga aan de slag

Voorbereiden/Studeren via break-out

• De klas wordt verdeeld in 4 break-out rooms
• Per groepje: lees en bespreek samen de theorie van de toegewezen paragraaf van Grammatica hfdst.4
• Geef een duidelijke klassikale terugkoppeling in 2 minuten 
  

• Deze opzet werkt alleen als ieder groepje serieus aan de slag gaat en voor goede samenvatting zorgt! :)

Terugkoppeling

1. Welke paragraaf hebben jullie besproken?
   
2. Welke theorie staat in deze paragraaf centraal?
   
3. Leg de theorie simpel en efficient uit (inclusief eventuele uitzonderingsregels)
   
4. Beantwoord eventuele vragen van medestudenten

Herhalen / controle lesstof

circa 35min: speel actief mee, want tempo gaat omhoog :)

Grammatica §4.1 + §4.2

Wat is het meervoud van cursus?

Hoe schrijf je het meervoud van baby?

Hoe spel je fotograaf in meervoud?

Hoe schrijf je het meervoud van politicus?

Spelling: wat zijn deze dingen op het dak?
(in meervoud)

Spelling: wat voor gerecht is?

Spelling: het verschil in hoogte noem je ...

Conclusies (1 van 3)

• De meeste zelfstandig naamwoorden krijgen in het meervoud -en of -s
• Latijnse woorden eindigend op -icus wordt in meervoud -ici, -um wordt -a (museum/musea, medium/media)
• Nederlandse zelfstandig naamwoorden eindigend op een -a, -i, -o, -u en -y krijgen in meervoud 's, -e krijgt -s. 

Conclusies (2 van 3)

Samengestelde woorden

• Schrijf -en- in een samenstelling als het linkerwoord een zelfstandig naamwoord is met alleen een meervoud op -en: tomaat + soep = tomatensoep.
  

• Als het linkerwoord al eindigt op -en, gebruik je geen extra -en-: havengebied, keukentafel.

Conclusies (3 van 3)

 Uitzonderingen bij samengestelde woorden:

1. het linkerwoord heeft een meervoud op -en én -s 
2. het linkerwoord heeft geen meervoud (rijst, lof, raad, tarwe)
   
3. van het linkerwoord is er maar één (zoals de zon)
4. het linkerwoord versterkt het rechterwoord (superleuk)
   
5. in ouderwetse samenstellingen (bakkebaard, bolleboos, etc)

Welk woord is juist gespeld?

1. maneschijn
2. manenschijn
3. maanschijn
4. maanenschijn

Samengestelde woorden: de tijden waarop je traint noem je ...

Aan elkaar of los?

Grammatica §4.3

Welk woord is juist gespeld?

1. topsportcarrière
2. topsport carrière
3. top sport carrière

Wat is de juiste spelling?

Ik volg momenteel de ......... Sport en Bewegen.

1. MBO-opleiding
2. MBO opleiding
3. mbo-opleiding
4. mbo opleiding

De afkorting mbo is met kleine letters. De naam van de opleiding is wèl met een hoofdletter. 

Bij een samengesteld woord met afkorting gebruik je een koppelteken: tv-gids, A4-formaat, het @-teken, etc.

Aan elkaar of los?

In het Nederlands schrijf je de volgende woorden aan elkaar:

1. samenstellingen (ook al wordt het nieuwe woord erg lang)
2. getallen tot en met het woord duizend
3. woorden met er-, hier-, daar- en waar- plus een voorzetsel

samenstellingen

Twee woorden die samen één woord vormen:

garage + houder / = garagehouder

gemeente + gids / gids van de gemeente = gemeentegids

En ook:

ziektekostenverzekeringspolis

arbeidsovereenkomst

(ook al wordt het nieuwe woord erg lang): garagehouder, arbeidsovereenkomst, vermogensaanwasdeling, .

woorden met er-, hier-, daar- en waar- plus een voorzetsel: erop, hierin, daarmee, waarvan.

getallen tot en met het woord duizend. De woorden duizend, miljoen en miljard schrijf je dus los: 750 = zevenhonderdvijftig; 3.510 = drieduizend vijfhonderdtien.

getallen t/m. het woord duizend

     23: drieëntwintig

   150: honderdvijftig

  672: zeshonderdtweeënzeventig

3510: drieduizend vijfhonderdtien

224.512: tweehonderdvierentwintigduizend vijfhonderdtwaalf

aan elkaar of los?

woorden met er-, hier-, daar- en waar- plus een voorzetsel

• erop, hierin, daarmee, waarvan

Koppelteken

Dit is het leesteken dat onderdelen van samenstellingen of samenkoppelingen met elkaar verbindt. Je gebruikt dit bij:

• een deel van een samenstelling bestaat uit een naam, letters, cijfers of tekens:
  mbo-opleiding, tv-gids, dvd-hoesje, A4-formaat, het @-teken
  het kabinet-Rutte, 3-jarige opleiding / driejarige opleiding

Gebruik koppelteken

een samenstelling bestaat uit:

• twee gelijkwaardige delen:
  zwart-wit, directeur-eigenaar.
  bij een samengesteld woord wordt dit dus bijv. zwart-witfoto

• meer dan twee woorden, waarbij de eerste twee delen gelijkwaardig zijn:
  prijs-kwaliteitverhouding, woon-werkverkeer.

Gebruik koppelteken

• het woord een samengestelde aardrijkskundige naam of afleiding is:
  Centraal-Europa, Noord-Hollandse, Zuid-Amerikaanse

• ze een vaste combinatie zijn:
  kant-en-klaarmaaltijden, kat-en-muisspel, nek-aan-nekrace

Gebruik koppelteken

• Als het eerste deel begint met de voorvoegsels
  niet-, non-, bijna-, oud-, ex-, aspirant-, adjunct-, substituut-, chef-, kandidaat-, interim-, stagiair-, leerling-, assistent-, collega- of meester-, Sint- 

• Sint-Nicolaas, oud-burgemeester, niet-rokers, leerling-verpleger, ex-man.

Deze film is heel erg oud. Het is een .....

1. zwart-wit-film
2. zwart-wit film
3. zwart-witfilm
4. zwart wit film

Theorie: als je een woord uit de zin ervoor of uit dezelfde zin achter het woord zetten, gebruik dan alleen -e:

"Sommige kinderen doen fanatiek mee, andere [kinderen] blijven liever aan de kant zitten."

Dus in dit geval schrijf je in beide gevallen geen -n.

Ik loop stage bij een voetbalclub. Ik train daar de pupillen JO11-2. Op zaterdag ben ik ....... van de JO11-1

1. assistent coach
2. assistent-coach
3. assistentcoach

Theorie: als je een woord uit de zin ervoor of uit dezelfde zin achter het woord zetten, gebruik dan alleen -e:

"Sommige kinderen doen fanatiek mee, andere [kinderen] blijven liever aan de kant zitten."

Dus in dit geval schrijf je in beide gevallen geen -n.

Einde op -e of -en?

Grammatica §4.4

Deze workshop trekt veel publiek. ...... komen zelfs twee keer.

Tijdens de sportdag zijn alle kinderen aanwezig.

...... kinderen doen fanatiek mee, ....... blijven liever aan de kant zitten.

1. Sommige / andere
2. Sommige / anderen
3. Sommigen / andere
4. Sommigen / anderen

Theorie: als je een woord uit de zin ervoor of uit dezelfde zin achter het woord zetten, gebruik dan alleen -e:

"Sommige kinderen doen fanatiek mee, andere [kinderen] blijven liever aan de kant zitten."

Dus in dit geval schrijf je in beide gevallen geen -n.

Wanneer gebruik je -en?

Woorden als sommige, vele, enkele, laatste, beide, alle, andere schrijf je met -en als ze: 

1. op personen slaan + 
2. zelfstandig gebruikt zijn

De meesten wilden skiën.

De training trekt veel publiek. Sommigen komen zelfs twee keer.

Wanneer gebruik je -e?

Let op! Kun je een woord uit de zin ervoor of uit dezelfde zin achter het woord zetten of heb je het over dieren of dingen? Gebruik dan alleen -e: 

• Enkele studenten kozen voor het zeilkamp, maar de meeste (studenten)     wilden skiën.
  

• Op deze workshop komen veel mensen af. Sommige (mensen) komen         zelfs twee keer.
• Er stonden vijf honden aan het hek; alle blaften vervaarlijk.
• Ik heb de twee foto's bekeken. Beide zijn prachtig geworden.

Tijdens het onderzoek moesten de verdachten ....... hun vingerafdruk afgeven.

1. alle
2. allen

Theorie: als je een woord uit de zin ervoor of uit dezelfde zin achter het woord zetten, gebruik dan alleen -e:

"Sommige kinderen doen fanatiek mee, andere [kinderen] blijven liever aan de kant zitten."

Dus in dit geval schrijf je in beide gevallen geen -n.

Wat moet je deze week doen?

1. Grammatica hfdst. 4 oefentoets maken
2. Herhalen actief bestuderen theorie hfdst. Schrijven*
3. BeterSpellen 3F 
   

• Extra digitaal spreekuur**
   (ma./di. 12.30-14.00u)

Schrijf jouw 2 belangrijkste dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen.

Schrijf de betekenis van deze afkorting voluit: o.a.

Wat is de juiste volgorde en spelling?

1. Amsterdam, 01-03-2021
2. Amsterdam, 1 maart 2021
3. Amsterdam, 1 Maart 2021

Een ander woord voor hierbij is...

1. bij deze
2. bij dezen

Wat is de juiste spelling?

Ik ben ...... telefoon vergeten op school.

1. me
2. mijn

Wat is de juiste spelling?

1. Sowieso
2. Zowiezo

Wat moet je deze week doen?

1. Grammatica hfdst. 4 oefentoets maken
2. Herhalen actief bestuderen theorie hfdst. Schrijven*
3. BeterSpellen 3F 
   

• Extra digitaal spreekuur**
   (ma./di. 12.30-14.00u)