1.4 organellen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

 1.4 

organellen

Thema 1 

1.1 Verschillen en overeenkomsten

1.2 Cellen, weefsels en organen

1.3 Plantaardige en dierlijke cellen

1.4 Organellen

1.5 Transport door membranen

1.6 Natuurwetenschappelijk onderzoek

Wat gaan we doen?

1. Terugblik

2. leerdoelen

3 uitleg 1.4

4. Opdrachten 1.4 en werkbladen afmaken

5. check leerdoelen --> R-les nodig?

Bij welke afbeelding bekijk je weefsel zoals deze in het organisme voorkomt?

1. Waterpest                    2. uienvlies            3. wangslijmvlies

1. Alleen 1
2. 1 en 2
3. Allemaal
4. 2 en 3

Leerdoelen - pak de lijst erbij!

• Je kunt delen van dierlijke cellen en van plantaardige cellen herkennen en de functies ervan benoemen.
  
• Je kunt delen van dierlijke cellen en van plantaardige cellen herkennen en de functies ervan benoemen.
  
• Je kunt een cel beschrijven als zelfstandig functionerende biologische eenheid. 
• Je kent de verschillende celorganellen en hun functies 

"Het water loopt mij in de mond"

Voorbeeld: Speekselproductie

Schematische afbeelding

Lichtmicroscoop vs elektronenmicroscoop

- Celorganel: deel van de cel met een eigen vorm en functie, vaak door een membraan van het cytoplasma afgescheiden

- Celorganellen die met de lichtmicroscoop niet te zien zijn:  ribosomen, mitochondriën, endoplasmatisch reticulum (ER) en lysosomen

Celmembraan

- Dubbele fosfolipidenlaag

- In beweging

Alle cellen heben membranen

Celmembraan

Douane

Het celmembraan is semipermeabel: 

sommige stoffen kunnen er wel doorheen en andere niet.

 

Transport via blaasjes

• actief transport (kost dus energie = (ATP)
• blaasjes naar binnen: endocytose 
• blaasjes naar buiten: exocytose(secretie)

Voorbeeld: Speekselproductie

Celkern

In het kernplasma ligt het DNA.

DNA ligt opgerold in de vorm van chromosomen

(Kernlichaampje: 

Vormt ribosomen)

Kernporiën:

Maakt transport naar cytoplasma mogelijk

Endoplasmatisch reticulum: ER

Ligt meestal om de celkern heen

Bestaat uit lagen membranen

Ruw ER: 

Bevat ribosomen (maken eiwitten)

Glad ER: 

Bevat geen ribosomen

Belangrijk voor bouw van membranen

Endoplasmatisch reticulum oftewel ER

Functie: Plek voor het maken van eiwitten en transport naar het golgi systeem

De membranen vormen blaasjes. Kleine stukjes kunnen zich afsnoeren, exocytose,  en zich verplaatsen door het cytoplasma

Golgisysteem

- Afmaken eiwitten, tot de definitieve vorm.

- Doorsturen voor secretie. 

- Maken van lysosomen.

Golgisysteem

Afmaken eiwitten, tot de definitieve vorm.

Afsnoeren van de eiwitblaasjes is exocytose.

Doorsturen voor secretie. 

Maken van lysosomen.

Lysosomen

Lysosomen zijn bepaalde blaasjes van het golgi-systeem

Lysosomen bevatten enzymen die grote moleculen zoals vetten en koolhydraten kunnen afbreken (en ook bacteriën en virussen)

Blaasjes transport kost energie!

Hoe komt de cel aan die energie?

Mitochondriën 

Dubbel membraan

Verbranden van voedingsstoffen naar ATP.
ATP = molecuul met erin opgeslagen energie, 
de accu van de cel - kan ergens anders gebruikt worden. 

Voorbeeld: Speekselproductie

Extra aandacht voor de plant!

Alle cellen heben membranen

Bladgroenkorrels (chloroplasten)

Bladgroenkorrels

Zitten niet in alle plantencellen/weefsels.

Chloroplast en mitochondrium

• Chloroplast fotosynthese (lichtenergie opslaan in glucose)
• Mitochondrium verbranding (energie vrijmaken uit voedingsstoffen - tijdelijke opslag ATP)
• Planten hebben beide in de cel!

Keuze 1. 

Maak tijdens de les werkbladen plantencel af.

Je maakt gebruik van bvj boek 4a, BINAS en informatiebladen. 

Zachtjes overleggen mag!

Klaar? 

Maak opdrachten 1.4 t/m opdracht 41 en kijk ze na

Opdracht 42 Mag, moet niet.

Keuze 2

Maak opdrachten 1.4 t/m opdracht 41 en kijk ze na.

Opdracht 42 Mag, moet niet.

Klaar? 

Maak werkbladen plantencel af.

Je maakt gebruik van bvj boek 4a, BINAS en informatiebladen. 

Leerdoelen check

1. Kijk in de leerdoelenlijst

2. Behaal jij denk je leerdoelen tijdens les en huiswerk?

Dit kun je checken! Maak (zonder in je boek te kijken) 

• test jezelf van de paragraaf
  
• laat je overhoren
  
• maak oefen-opgaven op www.biologiepagina.nl

Nog niet behaald? Niet erg! --> Ga vooral naar R-les!
Wat kan je nog meer doen?