Th5: B2: Chromosomen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

Planning

Bespreken huiswerk

Uitleg B2: Chromosomen

Zelfstandig aan het werk met B2

B2 Chromosomen

Th5: Erfelijkheid

Waar gaat deze basisstof over

Paren

Geslacht

Verschillende informatie

Geslachtscellen

Variatie

Doelstelling

• Je kunt uitleggen hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.
• Je kunt aangeven dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen.
• Je kunt uitleggen hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

Opdracht

Maak een overzichtelijke samenvatting van B5

Probeer geen verhaal te maken, maar een overzicht van begippen

Je werkt alleen en in stilte!! 

20 minuten! Ben je klaar dan kun je basisstof 5 gaan maken

Samenvatting

Chromosomen zijn dunne 'draden' in elke celkern

• DNA --> erfelijke eigenschappen
• Elke celkern bevat alle informatie voor alle erfelijke eigenschappen

Elk organisme heeft een vast aantal chromosomen

Herhaling

In elke lichaamscel komen chromosomen in paren voor

• de 2 chromosomen van een paar zijn aan elkaar gelijk
• elke lichaamscel bij de mens heeft 23 paar chromosomen

In een geslachtscel komen de chromosomen, enkelvoudig voor

• elke geslachtscel heeft 23 chromosomen

Chromosomen in lichaamscellen

Ieder mens heeft duizenden erfelijke eigenschappen. De informatie hiervoor ligt in slechts 46 chromosomen. Van elk chromosoom heb je er twee.

• 46 chromosomen per lichaamscel
• 23 Paar per lichaamscel (mens)  
• beide chromosomen per paar bevatten dezelfde genen. Voor één erfelijke eigenschap zijn dus 2 genen verantwoordelijk

Geslachtschromosomen

Lichaamscel: 23 paar chromosomen (46 totaal)

• 22 paar 'gewone' chromosomen
• 1 paar geslachtschromosomen

Geslachtscel: 23 chromosomen

• 22 'gewone' chromosomen
• 1 geslachtschromosoom
  

Geslachtschromosomen

De geslachtschromosomen bepalen of iemand een man of een vrouw is

Vrouw: XX

• de eicel heeft een X en de spermacel heeft ook een X

Man: XY

• De eicel heeft een X en de spermacel heeft een Y
  

Intersekse

Meisjes met XY-chromosomen 

Jongens met XX-chromosomen. 

Mannelijke en vrouwelijke geslachtskenmerken.

Iemand kan ook de geslachtskenmerken hebben van één sekse, met een mix van mannelijke en vrouwelijke chromosomen en/of hormonen.

Erfelijke informatie

Twee genen kunnen dezelfde informatie geven (beide voor bruin haar)

Twee genen kunnen verschillende informatie geven (een voor bruin haar en een voor blond haar)

Welke 2 chromosomen vormen een paar? Leg uit waarom

Maken opdracht 1, 2, 3, 4

Basisstof 2, deel 2

Geslachtscellen

• 23 chromosomen
• Chromosomen komen enkelvoudig voor 
• Ontstaan door reductiedeling (meiose)

Bevruchting

Onstaan van nieuwe variaties in genotypen

Bevruchte eicel heeft 46 chromosomen,

23 paar

Bepaling van het geslacht

• Op het moment van de bevruchting
• zaadcel bepaald het geslacht
• meisje: eicel + spermacel met X-chromosoom
• jongen: eicel + spermacel met Y-chromosoom
  

en dan nu.....

Maken B2

Of nakijken

Huiswerk:

• Afmaken B2
• Leren B1,