V3 - poëzie les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom 3J!

Ga alvast zitten en leg je spullen op de hoek van de tafel:

• leesboek
  
• agenda

Welkom 3K! 

Ga alvast zitten volgens de plattegrond en leg je spullen op de hoek van de tafel:

• leesboek
  
• agenda

Pak je leesboek en ga lekker lezen!

Huiswerk V3K

Vrijdag 23 juni: 

Opdr. 1 t/m 4 poëzie af

Huiswerk V3J

Vrijdag 23 juni:

Opdr. 1 t/m 4 poëzie af

Kies een Nederlands liedje dat je leuk vindt

Wat gaan we deze les doen?

• Introductie poëzie
• Theorie + opdrachten

Wat is volgens jou poëzie?

Moet poëzie aan regels voldoen?
Zo ja, wat zijn dan die regels?

Poëzie

Wat gaan we de komende lessen doen? 

Lesdoelen:

• ik weet welke verschillende rijmschema’s er zijn;

• ik weet welke verschillende vormen van beeldspraak zijn;

• ik weet welke verschillende stijlfiguren er zijn;

• ik weet welke verschillende soorten rijm zijn;

• ik weet het verschil tussen letterlijk en figuurlijk taalgebruik.

Rijmschema's

Poëzie is vaak opgebouwd uit rijm. Er zijn heel veel verschillende soorten eindrijm die je in een rijmschema kunt zetten. Bij een rijmschema geef je rijmende woorden aan het eind van een regel dezelfde letter. 

Ik heb hier een brief voor m’n moeder                       A

Die hoog in de hemel is                                                    B

Deze brief bind ik vast aan mijn vlieger                   C

Tot zij hem ontvangt, zij die ik mis                             B

Rijmschema's

Naast eindrijm bestaat er ook beginrijm. Bekijk deze citaten uit verschillende songteksten eens:

‘De zoute zee slaakt een diepe zilte zucht.’

(Bløf – Aan de kust)

‘Als een vlinder altijd vrij en voor het leven op de vlucht.’

(Boudewijn de Groot – Verdronken Vlinder)

“Ik ben gekomen met man en macht maar breng het wel met de nonchalance.”

(Typhoon – Zandloper)

Naast eindrijm bestaat er ook beginrijm. Bekijk deze citaten uit verschillende songteksten eens:

‘De zoute zee slaakt een diepe zilte zucht.’

(Bløf – Aan de kust)

‘Als een vlinder altijd vrij en voor het leven op de vlucht.’

(Boudewijn de Groot – Verdronken Vlinder)

“Ik ben gekomen met man en macht maar breng het wel met de nonchalance.”

(Typhoon – Zandloper)

> Maak straks opdr. 1

Wat valt je op aan de letters in de citaten? 

Zoek op hoe het begrip heet waarbij de eerste letter van ieder woord dezelfde letter heeft. Oftewel, wat is een andere naam voor beginrijm? 

Assonantie

Assonantie is weer een andere vorm van rijm. Daarbij gaat het om de klanken (klinkers) in een woord die steeds terugkeren. Dat hoeft niet te rijmen. Heel veel rappers maken hier gebruik van, omdat er ritme door ontstaat en het poëtisch klinkt! 

Ja, proost, de flow is sowieso iets magistraals

Zelfs m'n oude tracks zijn nog niet achterhaald

Elke bom die ik drop, klopt en klapt met kabaal

Trap rappers terug in schoolbanken van het klaslokaal

Assonantie

Assonantie is weer een andere vorm van rijm. Daarbij gaat het om de klanken (klinkers) in een woord die steeds terugkeren. Dat hoeft niet te rijmen. Heel veel rappers maken hier gebruik van, omdat er ritme door ontstaat en het poëtisch klinkt! 

Ja, proost, de flow is sowieso iets magistraals

Zelfs m'n oude tracks zijn nog niet achterhaald

Elke bom die ik drop, klopt en klapt met kabaal

Trap rappers terug in schoolbanken van het klaslokaal

Welke twee klanken keren terug?

 

Assonantie

Tuurlijk zag jij de shine, maar nooit zag jij de pijn

Zonder ouders ik was klein, ongeveer een jaar of nine

Wanneer d'r iets verdwijnt sla je dat op in je mind

En m’n oom die sloeg m’n tante maar zo wou ik niet zijn

Welke twee klanken keren terug? Wat valt daarbij op?

 

Beeldspraak

In muziek wordt er ook vaak gebruik gemaakt van beeldspraak. Bij beeldspraak bedoelen de muzikanten hun teksten vaak niet letterlijk, maar figuurlijk. Jullie gaan er een aantal leren en jullie proberen die vormen van beeldspraak later op te zoeken in verschillende nummers.

> Maak straks opdr. 2 en 3

Stijlfiguren

Muzikanten spelen graag met taal, dat kan dus door middel van rijm en beeldspraak, zoals je hebt geleerd. Maar er is nog een andere manier waarop ze met taal spelen: met stijlfiguren. Stijlfiguren zijn middelen om dat wat je wilt zeggen, treffender en sterker uit te drukken. Er zijn erg veel stijlfiguren, maar de volgende moet je in ieder geval kennen. 

> Maak straks opdr. 4

Stijlfiguren

• Herhaling: een woord, zinsdeel, of een hele zin wordt een paar keer herhaald.
  
• Tegenstelling: bij een tegenstelling worden tegengestelde dingen (bijvoorbeeld leven en dood of jong en oud) gecombineerd zodat ze meer opvallen.
  
• Opsomming: woorden worden opgesomd.
  
• Hyperbool: hele sterke overdrijving
  
• Understatement: bij een understatement worden ernstige of grote zaken als minder ernstig of minder groot voorgesteld.
  
• Eufemisme: een eufemisme lijkt wat op een understatement, maar een eufemisme is een verzachte, verbloemende of verhullende uitdrukking die gebruikt wordt in plaats van iets wat als ruw of kwetsend gevoeld wordt
  
• Litotes: het tegenovergestelde wordt ontkend.
  

Aan de slag!

Maak opdr. 1 t/m 4. 

Klaar? 

Zoek alvast een liedje, maak een samenvatting van de theorie van Lezen of lezen in je leesboek. 

Huiswerk V3K

Vrijdag 23 juni: 

Opdr. 1 t/m 4 poëzie af

Huiswerk V3J

Vrijdag 23 juni:

Opdr. 1 t/m 4 poëzie af

Kies een Nederlands liedje dat je leuk vindt