10.5-2 Bloedvaten 5V 2425

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

10.5 Bloedstolling en lymfesysteem

Lesdoel 10.5 deel 1 Je kunt

• de bloedstolling beschrijven (leerdoel 12).
• beschrijven hoe in de haarvaten weefselvloeistof ontstaat (leerdoel 13)
  
• de bouw en functie van het lymfesysteem beschrijven (leerdoel 14)

Bloedstolling

Stollingsfactoren

I t/m XII

Cascade

Fibrine-draden: stolsel

Weefselherstel

1. Celdeling: nieuw weefsel (incl nieuwe bloedvatwandcellen)

2. Enzym lost fibrinedraden op

Littekenweefsel: herstel ging gepaard met de aanmaak van veel collageenvezels en een onregelmatge weefselstructuur. Minder elasticiteit.

Vragen (zelfstandig)

antitrombine remt de afbraak van fibrinedraden juist/onjuist?

Weefselvloeistof en lymfe

Uitwisseling met weefsels

Bij de haarvaten vindt de uitwisseling van stoffen plaats tussen bloed en weefsel.

De bloeddruk perst een deel van het bloedplasma tussen de endotheelcellen en door de poriën (indien aanwezig) het weefsel in.

Bloedplasma buiten bloedvaten heet weefselvloeistof.

Uitwisseling met weefsels

Uitwisseling met weefsels

De bloeddruk neemt af van 4,6 kPa naar 2,3 kPa tussen begin en eind haarvat.

Uitwisseling met weefsels

In het bloed achtergebleven eiwitten (te groot om het bloedvat te verlaten) zorgen voor een colloïd osmotische druk.

Wat was osmose ook alweer?

Uitwisseling met weefsels

Het verschil tussen de bloeddruk (BD) en de Colloïd Osmotische Druk (COD) levert de netto filtratiedruk (NFD).

Uitwisseling met weefsels

Deze NFD zorgt er voor dat veel weefselvloeistof aan het einde van een haarvat weer terugstroomt het haarvat in (met afvalstoffen, CO2).

Uitwisseling met weefsels

Dagelijks ongeveer 20L van bloedplasma -> weefselvloeistof. Ongeveer 10% blijft achter in de weefsels.

Het lymfesysteem zorgt er voor dat deze weefselvloeistof weer terug komt in de bloedbaan

Lymfesysteem

Weefselvloeistof wordt

verzameld in lymfevaten.

Het heet dan lymfe.

Lymfesysteem

Lymfevaten hebben

kleppen om te zorgen

dat de lymfe de goede

kant op stroomt.

Lymfesysteem

Via de borstbuis bij de sleutel-

beenader weer het bloed

in.

Bloedplasma=weefselvloeistof

=lymfe.

Vragen (samen)

1. waardoor krijg je je schoenen lastig aan als                              een tijd in het vliegtuig hebt gezeten?
2. leg uit waardoor kinderen in gebieden met          voedseltekorten vaak een dikke buik hebben
   
3. mensen waarbij de lymfeknopen in de oksel preventief zijn verwijderd (borstkanker) moeten daarna vaak een strakke armkous dragen. Leg uit.  

Lesdoel 10.5 deel 1 Je kunt

• de bloedstolling beschrijven (leerdoel 12).
• beschrijven hoe in de haarvaten weefselvloeistof ontstaat (leerdoel 13)
  
• de bouw en functie van het lymfesysteem beschrijven (leerdoel 14)

Huiswerk

Opdrachten 10.5 

Leerdoen 12, 13, 14