1.1 Gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

1.1 

Prikkels

Motiverende factoren

Drempelwaarde

Gedragssystemen en -elementen

Natuurlijk gedrag

Sociaal gedrag

Dierenwelzijn

Waarvoor dient bijna al het gedrag van dieren?

Waarom doet een dier (of mens) überhaupt iets? Motivatie en drempelwaarde

• Motivatie is de bereidheid van een dier om bepaald gedrag uit te voeren
• Motivatie kan verhoogd worden door uitwendige en inwendige prikkels
• Is de motivatie hoog genoeg, dan wordt de drempelwaarde bereikt: het gedrag wordt uitgevoerd

Motivatie zoals het meestal gebruikt wordt:

Let op: Motivatie in de biologie is niet precies dit

Wat is GEEN voorbeeld van een inwendige prikkel (motiverende factor)?

1. honger
2. dorst
3. het zien van een prooi
4. hormonen

Gedragssystemen

Gedragssysteem = handelingen met gemeenschappelijk doel (kan uit meerdere subsystemen bestaan)

Gedragsketen = effect ene handeling leid tot volgende handeling

Gedrag is georganiseerd in gedragssystemen

(samenhangende handelingen).

Gedragssyssteem	voortplantingsgedrag
Subsystemen	vechten, nestbouw, balts, broedzorg
Gedragshandelingen	binnen de balts zoals zigzaggen, sidderen en nestingang tonen.

Balts

Balts = Gedrag dat aan de paring voorafgaat en de geneigdheid tot paring vergroot.

2 filmpjes

kijk goed, er komt een vraag over

Bij welke gedragssystemen hoorde dit gedrag?

Baltsgedrag

Territoriumgedrag

Voedselzoekgedrag

Filmpje 1

Filmpje 2

Vertonen mensen ook 'baltsgedrag'?
Kies het beste antwoord.

1. Nee, dat doen alleen vogels
2. Nee, dat doen alleen dieren
3. Ja, dat is net zoiets als flirten
4. Ja, want mensen doen ook aan voortplanting

Sociaal gedrag

Sociaal gedrag is gedrag van soortgenoten naar elkaar. 
Mensen en dieren hebben sociaal gedrag.

Een prikkel of handeling bij sociaal gedrag heet een signaal.

Drieteenmeeuwen duwen elkaar graag over de rand. Wat is een motiverende factor voor zo'n meeuw om te gaan vechten?

Verschillende soorten zijn aangepast aan verschillende omgevingen. Wat is de biologische term die daarbij hoort?

1. Aanpassing
2. Adaptatie
3. Evolutie
4. Mutatie

natuurlijk gedrag en welzijn

onderzoek naar natuurlijk gedrag (= gedrag dat dieren in het wild vertonen) en de functie van gedrag

functie van gedrag kan zijn

- overleven van het individu

- overleven van de soort

Natuurlijk gedrag

Voedingsgedrag

Voortplantingsgedrag/ baltsgedrag

Sociaal gedrag

Onderzoekers gaan er vanuit dat het welzijn van huisdieren en dieren in gevangenschap groter is wanneer ze hun natuurlijke gedrag kunnen vertonen. 

Grote zoogdieren houden in dierentuinen;
dat moet verboden worden
(1 = oneens, 10 = eens)

110

In het wild is een dier altijd gelukkiger dan in gevangenschap

110

Mensen kunnen niet weten wat een dier voelt

110

1.1 

Prikkels

Motiverende factoren

Drempelwaarde

Gedragssystemen en -elementen

Natuurlijk gedrag

Sociaal gedrag

Dierenwelzijn