2.5 Innovatie in een bedrijf en 2.5 De arbeidsmarkt

• Economie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 4

Wat gaan we doen vandaag?

• herhaling paragraaf 2.4 (5 min)
• behandelen  paragraaf 2.5 (15 min) 
• nakijken opdrachten 2.4 ( 10 min)
• zelfstandig werken (15 min)
• Wat hebben we geleerd (5 min)

Economie 

H2 §5

Innovatie in een bedrijf

Kader

Welke formule heb ik nodig?
25% korting op €95,--

1. : 100 x aantal %
2. deel : geheel x 100
3. (nieuw-oud) : oud x 100

Hoe reken ik uit hoeveel % een kleine groep van de grote groep is?

1. nieuw - oud / oud x 100%
2. deel / geheel x 100%
3. bijvoorbeeld 100 x 0,15

Wat is welvaart?

1. Hoeveel iemand kan kopen
2. In hoeverre je in je behoefte kunt voorzien
3. Hoe leuk je je leven vindt
4. Hoeveel je kunt bewegen

Arbeidsproductiviteit

1. De productie per machine in een bepaalde tijd
2. De productie per bedrijf
3. De arbeid per bedrijf
4. De productie per werknemer in een bepaalde tijd

Als de arbeidsproductiviteit stijgt dan

1. dalen de variabele kosten per product.
2. stijgen de variabele kosten per product.
3. dalen de vaste kosten per product.
4. stijgen de vaste kosten per product.

Wat is NIET van invloed op de arbeidsproductiviteit?

1. scholing
2. arbeidsvoorwaarden
3. arbeidsverdeling
4. maatschappelijke kosten

Innovatie

1. Het succesvol introduceren van nieuwe producten of productieprocessen
2. Een ander woord voor investeren
3. Goedkopere oude kapitaal goederen aanschaffen
4. De prijs van geld

 Leerdoelen 2.5

- Ik kan de invloed van verschillende vormen van innovatie uitleggen.

- Ik kan rekenen met onderbezetting

Hoe kan je de arbeidsproductiviteit verhogen?

1. Nieuwe productietechnieken

- mechaniseren

Sneller en makkelijker werken met machines, maar nog wel met hulp van mensen (bijv scankassa's)

- automatisering

Je vervangt de mensen helemaal door een machine ( bijv zelfscanners)

Gevolgen mechanisering en automatisering

- Bedrijf kan bezuinigen op de loonkosten --> daardoor hogere winst

- Er moeten duurdere machines gekocht worden --> Deze worden per jaar minder waard (afschrijving) --> Daardoor stijgen de afschrijvingskosten binnen het bedrijf

Productiecapaciteit = maximale productie

Alles wat beschikbaar is in een onderneming (arbeid en kapitaal) om te produceren, bepalen de productiecapaciteit.

Wordt de productiecapaciteit niet benut, dan is er sprake van onderbezetting

Productiecapaciteit

Productiecapaciteit

• onderbezetting 
• -> er wordt minder geproduceerd, dan er maximaal geproduceerd kan worden
• overbezetting 
• -> er is productiecapaciteit te kort om aan de vraag te kunnen voorzien

Bezettingsgraad

Werklijke productie tov capaciteit. Altijd weergegeven in procenten

Formule : werkelijke productie : productiecapaciteit (max productie)

Voorbeeld

Bij een fabriek is een productiecapaciteit van 50 fietsen per dag. De fabriek produceert 40 fietsen op een dag.

1. Is hier sprake van een onderbezetting of een overbezetting?

2. Bereken de bezettingsgraad? 

Voorbeeld

Bij een fabriek is een productiecapaciteit van 50 fietsen per dag. De fabriek produceert 40 fietsen op een dag.

1. Is hier sprake van een onderbezetting of een overbezetting?

Er worden minder fietsen gemaakt dan max kan, dus onderbezetting

2. Bereken de bezettingsgraad? 

40 : 50 x 100 = 80%

Wat is recessie?

Recessie betekent letterlijk 'teruggang' of 'terugval'. De economische groei daalt en is dan lager dan gemiddeld. 

In de praktijk wordt meestal van een recessie gesproken als de groei van het nationaal inkomen (wat er in totaal wordt verdiend in een land) gedurende twee of meer opeenvolgende kwartalen negatief is.

Is de productie laag --> dan wordt er ook minder verkocht --> nationaal inkomen lager --> recessie 

Bezettingsgraad

LAAG 

Dan komt economie in een recessie

Stelling

In de coronatijd is de bezettingsgraad van machines bij veel bedrijven hoog

Zelfstandig werken

KB 4

• Maken opdrachten hoofdstuk 2 paragraaf 5

• Lees de theorie op bladzijde 58 t/m 59
• Maak de opdrachten 1 t/m 12

Basis

4.2 Hoe werkt de arbeidsmarkt?

Leerdoelen:

Aan het einde van deze les kun je

- Uitleggen wat de arbeidsmarkt is

- Uitleggen waarom er meer of minder werk kan zijn

- Benoemen welke redenen er zijn dat mensen werken

Arbeidsmarkt

Het totaal van aanbod van arbeid en vraag naar arbeid

Aanbod van arbeid
Mensen die op zoek zijn naar werk

Vraag naar arbeid
Werkgevers (bedrijven en overheid) die meer mensen nodig hebben 

Vraag naar arbeid

Werkgelegenheid = vraag naar arbeid 

--> alle arbeidsplaatsen bij bedrijven en de overheid

Afname door: 

mechanisatie of automatisering of als het slecht gaat met de economie

Toename door: 

als het goed gaat met de economie --> mensen geven meer geld uit --> meer vraag naar producten --> bedrijven kunnen meer produceren --> meer werknemers nodig

Als economie te snel groeit dan kan tekort aan arbeidskrachten ontstaan --> te weinig mensen

Aanbod van arbeid

Aanbod van arbeid komt van beroepsbevolking. 

Afname door:

mensen gaan met pensioen, stoppen om een andere reden met werken of kunnen niet meer werken

Toename door: 

Mensen komen van school en gaan werken of besluiten na tijdje niet gewerkt te hebben om wel weer te gaan werken

Werkloosheid: Het aanbod van arbeid is groter dan de vraag naar arbeid

Beroepsbevolking

• mensen die kunnen & willen werken = beroepsbevolking
• 1. iedereen die nu al werkt; 
• 2. werklozen horen ook bij beroepsbevolking

Werklozen

Beroepsbevolking

Beroepsbevolking:

Alle mensen tussen 15 en pensioen-leeftijd die werken of werkloos zijn

Werkzame    beroepsbevolking:

Het werkzame deel van de beroepsbevolking

Beroepsbevolking

• Alle mensen die werken of werk zoeken
  
  
• Iedereen tussen de 15 en 67 jaar 
  
  
• Iedereen die minimaal 12 uur per week werkt of wil werken

Mensen die bij de beroepsbevolking horen hebben een betaalde baan of zijn op zoek naar een betaalde baan.  Deze mensen bieden hun arbeid aan. De beroepsbevolking is dus het aanbod van arbeid.

Arbeidsmarkt is het totaal van vraag en aanbod naar arbeid. 

Als de vraag naar arbeid groot is en het aanbod klein: er is een krappe arbeidsmarkt en weinig werkloosheid. 

Als de vraag naar arbeid klein is en het aanbod groot: er is een ruime arbeidsmarkt en veel werkloosheid.  

Bedrijven & overheid zijn op zoek naar personeel. Zij vragen arbeid.

Krappe arbeidsmarkt

Krappe arbeidsmarkt (tekort) = meer vraag dan aanbod

• hebben werkgevers tekort aan personeel
• hebben werkzoekenden een grote kans op een baan
• is de kans groot dat de arbeidsomstandigheden verbeteren

Ruime arbeidsmarkt

Ruime arbeidsmarkt (overschot) = meer aanbod dan vraag

• werkeloosheid hoog
• werkzoekenden weinig kans op een baan
• kans groot dat arbeidsomstandigheden verslechteren.
• veel mensen zonder baan zich niet nuttig
• worden kansen op een carrière minder

Samenvattend

Krappe arbeidsmarkt

(veel werk - weinig aanbod)

Ruime arbeidsmarkt

Weinig werk - veel aanbod)

opdrachten bespreken

opdrachten maken

Zelfstandig werken

KB 4

• Maken opdrachten hoofdstuk 2 paragraaf 5

• Lees de theorie op bladzijde 58 t/m 59
• Maak de opdrachten 1 t/m 12

BB 4

• Maken opdrachten hoofdstuk 2 paragraaf 5
• Lees de theorie op bladzijde 50 t/m 53
• Maak de opdrachten 1 t/m 32

Wat heb je geleerd?

Basis

Moos is 15 jaar en is vakkenvuller.
Hoort hij bij de beroepsbevolking?

1. Ja
2. Nee

Waar komt het aanbod van arbeid vandaan?

1. werkgevers
2. arbeidsverdeling
3. beroepsbevolking
4. arbeidsmarkt

Wie is het aanbod op de arbeidsmarkt?

1. Bedrijven en instellingen die werk aanbieden.
2. Mensen die werken of werk zoeken.

Wie zijn de vragers op de arbeidsmarkt?

1. Bedrijven en instellingen die vragen naar personeel.
2. Werknemers die vragen naar werk.

Vraag naar arbeid

Aanbod van arbeid

De JUMBO is op zoek naar vakkenvullers.

Rico wil graag als postbezorger aan de slag.

Waar komt het aanbod van arbeid vandaan?

1. arbeiders
2. arbeidsverdeling
3. beroepsbevolking
4. arbeidsmarkt

Bij een tekort op de arbeidsmarkt zijn er te veel ....

1. banen.
2. werknemers.
3. werkzoekenden.
4. werklozen.

De vraag naar arbeid komt van

1. mensen die willen werken
2. de werklozen
3. de jongeren tussen de 15 en 25 jaar
4. bedrijven en de overheid (werkgevers)

Als je aan het werk gaat voor een werkgever, sluit je een......

1. verzekering
2. arbeidsovereenkomst
3. CAO
4. Arbowet