Grammatica zinsdelen pv t/m mv hv1a

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Ontleden zindelen

Ontleden zinsdelen

Leerdoelen

Aan het einde van deze les heb je geoefend met het ontleden van de zindelen:

Persoonsvorm

Werkwoordelijk gezegde

Onderwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Verdeel in zinsdelen:
De schoenmaker weigert de clown zijn schoenen te geven. Zet strepen tussen de zinsdelen en schrijferonder: o: ... pv: ....

Grammatica

• Redekundig ontleden: zinsdelen benoemen

• Taalkundig ontleden: woordsoorten benoemen

Elk stukje hoort erbij

Elke stukje van de zin hoort erbij en heeft dus een naam. 

Alle losse delen vormen samen de gehele zin.

Je kan het vergelijken met een puzzel. Een puzzel is ook niet compleet als er een stukje mist. 

Werkwoord

• drukt een handeling, situatie of gebeurtenis uit
• kun je vervoegen
• het hele werkwoord heet: infinitief

Persoonsvorm vinden

Om zinsdeelstrepen te kunnen zetten, moet je eerst de PV vinden.

De PV is altijd een werkwoord.

PV:

Tijdproef: tegenwoordige tijd <--> verleden tijd (heb <--> had)

Getalproef: Enkelvoud <--> meervoud (ik <--> wij, Jan <--> Jan en Willem)

Welke zinsdelen ken je al?

Voorbeeld zinsdeelstrepen:

Mevrouw Van den Bosch geeft drie keer in de week les aan de leerlingen van hv1a.

De zinsdeelstrepen:

Elk deel van de zin die je voor de PV kan plaatsen en een correcte zin vormen, is een zinsdeel.

PV = geeft --> Die tussen strepen zetten en ook voor en achter de zin een streep.

Mevrouw Hooi staat er al voor en is dus een zinsdeel.

twee geeft mevrouw ... nee.                  twee keer geeft mevrouw... ja

in geeft mevrouw ... ja              in de geeft mevrouw.... nee

in de week geeft mevrouw.. ja = zindeel en dus streep daarachter

les geeft mevrouw.... ja = zinsdeel en dus streep erachter

aan... nee       aan de... nee       aan de leerlingen... nee = zinsdeel en dus streep erachter

aan de leerlingen van... nee      aan de leerlingen van m1a...  ja de streep achter 'leerlingen' mag naar m1a (die staat er al)

Correct: | Mevrouw Van den Bosch | geeft | drie keer |in de week | les | aan de leerlingen van hv1a .|

De puzzel van het ontleden

De puzzel moet compleet zijn en alle stukjes passen in elkaar en heb je nodig om de zin/puzzel compleet te krijgen.

Stap 1: PV = werkwoord, Je doet getalproef (ev-mv) of tijdproef (tt-vt).

Stap 2: zindeelstrepen plaatsen --> elk deel dat voor de ~PV kan en een correcte zin blijf = een zinsdeel

Stap 3WWG = alle werkwoorden in de zin (inclusief de voorzetsels die erbij horen, zoals 'te kijken'.

Stap 4: O = Wie/wat + WWG

Stap 5: LV = Wie/wat + WWG + O

Stap 6: MVW = Aan wie/voor wie + WWG + O + LV

Stap 7: BWB = De prullenbak van de zin. wat nog geen naam heeft gaat daarin en is dus de BWB

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is de PV?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het WWG?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het O?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het LV?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het MVW?

Persoonsvorm

Werkwoordelijk gezegde

Onderwerp

Wie of wat (vaak een wie)

+

werkwoordelijk gezegde

=

het onderwerp

Lijdend voorwerp

Wie of wat (vaak een wat)

+

werkwoordelijk gezegde

+ 

Onderwerp

=

Het lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

Aan wie of voor wie

+

werkwoordelijk gezegde

+ 

Onderwerp

+

Het lijdend voorwerp

=

Het meewerkend voorwerp

Let op: Zit er geen lijdend voorwerp in een zin, dan zit er dus ook geen meewerkend voorwerp in de zin.

Voor vandaag heeft mevrouw Hooi deze Lessonup
gemaakt voor de leerlingen.
Wat is de PV?

Voor vandaag heeft mevrouw Hooi deze Lessonup
gemaakt voor de leerlingen.
Wat is het WWG?

Voor vandaag heeft mevrouw Hooi deze Lessonup
gemaakt voor de leerlingen.
Wat is het O?

Voor vandaag heeft mevrouw Hooi deze Lessonup
gemaakt voor de leerlingen.
Wat is het LV?

Voor vandaag heeft mevrouw Hooi deze Lessonup
gemaakt voor de leerlingen.
Wat is het MVW?

Voor vandaag heeft mevrouw Hooi deze Lessonup
gemaakt voor de leerlingen.
Wat is het BWB?
(nog niet behandeld)