GGZ - psychofarmaca

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

GGZ - BOL leerjaar 2

(week 3 en 4)

psychofarmaca

andere behandelmethoden

schizofrenie

Functies zenuwweefsel:

• registreren van prikkels

• verwerken van prikkels

• reageren op prikkels

• psychische functies

• coördineren functies

• reguleren organen

Zenuwstelsel

Hersenen

Ruggenmerg

Centraal zenuwstelsel

Zenuwstelsel

Perifeer zenuwstelsel

Zenuwstelsel

Centraal zenuwstelsel

Perifeer zenuwstelsel

Autonoom zenuwstelsel

Somatisch zenuwstelsel

Sympathisch zenuwstelsel

Parasympathisch zenuwstelsel

de sympathicus --> zorgt dat het lichaam energie kan vrijgeven

De sympathicus stelt ons in staat om te overleven in levensbedreigende situaties, te vechten, te vluchten en te presteren. De stof die hier bij hoort, is adrenaline en het sleutelwoord is: ACTIE In deze fase stijgen je hartslag, bloeddruk en ademsnelheid. In deze stand verbruikt je lichaam energie.

 de parasympathicus --> zorgt dat het lichaam energie kan opnemen

De parasympathicus is de tegenhanger van de sympathicus, en is verantwoordelijk voor herstel, reparatie, opbouw en rust. Als de parasympathicus actief is, dalen je hartslag en bloeddruk, krijgen je spieren en organen voldoende bloed en zuurstof. Dit deel van het zenuwstelsel zorgt voor regeneratie, lichamelijke ontspanning, reparatieprocessen. Het sleutelwoord voor de parasympaticus is: HERSTEL

Een zenuwcel = een neuron

Zenuwcellen zijn belangrijke informatie- en signaalverwerkers van het lichaam. Een specifiek kenmerk van zenuwcellen is dat ze prikkelbaar zijn; daarbij kunnen ze signalen ontvangen en doorgeven zonder verlies van signaalsterkte. In de hersenen bevinden zich circuits van zenuwcellen die een groot aantal lichaamsfuncties regelen en ook verantwoordelijk zijn voor het menselijk denkvermogen. (bron: good old Wikipedia!)

Zenuwcel of neuron

1

2

3

4

5

Dendriet

Cellichaam

Axon

Myelineschede

Synaps

Synaps

Axon

Myeline

Dendriet

Neuron

Neurotransmitter

Zenuwcel

Zenuwuitloper die prikkels opvangt

Isolatielaag

Chemische boodschapperstof

ruimte voor prikkeloverdracht tussen 2 neuronen

Zenuwuitloper die prikkels geleidt en doorgeeft dmv afgifte neurotransmitters

Prikkels worden van de ene zenuw doorgegeven aan de andere door...

1. elektrische signalen
2. chemische signalen
3. hormonen

A = axon
B = dendriet

Welk nummer wijst de synaps aan?

1. nummer 2
2. nummer 3
3. nummer 4
4. nummer 5

een dendriet kan een neurotransmitters afgeven in de synaptische spleet

1. goed
2. fout

Waar worden blaasjes met neurotransmitters opgeslagen?

1. In cellichaam neuron
2. In axon
3. In dendrieten
4. In synapsspleet

noem 3 bekende neurotransmitters

wat is in z'n algemeenheid de werking van psychofarmaca?

1. ze veranderen de structuur van de zenuwcellen
2. ze grijpen in op het effect van neurotransmitters
3. ze veranderen de bloedtoevoer naar de hersenen
4. ze hebben een kalmerend effect

Antwoord D is niet helemaal fout maar... het antwoord is eigenlijk te beperkt want niet alle psychofarmaca werken kalmerend!

Welke groep psychofarmaca heeft welke werking?

anxiolytica

antipsychotica

sedativa

medicatie die een psychose (wanen en hallucinaties) tegengaan

bewustzijnsverlagende middelen die daardoor kalmerend werken

medicatie die wordt gebruikt om aanhoudende of hevige angst-gevoelens te onderdrukken

Wat is een 'bijwerking'?

1. onbedoeld positief effect van een medicijn
2. reden om een medicijn niet te geven
3. onbedoeld negatief effect van een medicijn
4. langdurige werkzaamheid van een medicijn

Een bijwerking is een (soms heel sterk!) effect van een bepaald middel waarvoor het middel eigenlijk niet gegeven wordt. Denk aan haldol (waarvan je hoopt dat iemand er rustig van wordt) dat als veel voorkomende bijwerking heeft dat iemand gaat kwijlen.

Bijwerkingen kunnen soms ook juist positief zijn en iets goeds opleveren. Denk aan viagra dat werd ingezet tegen hartklachten maar inmiddels vooral gebruikt wordt tegen erectiestoornissen

bradykinesie

hallucinatie

agitatie

Maskergelaat

rigiditeit

tremor

gespannen, opgewonden of prikkelbaar gedrag

dingen horen, zien of voelen die er niet zijn voor anderen

traagheid 

van

bewegingen

sombere 

gezichts-

uitdrukking

Spierstijfheid

trillen of schokkerig bewegen van ledematen

Welke stof speelt een belangrijke rol bij psychose?

1. thyroxine
2. vitamine
3. fenylalanine
4. dopamine

een teveel kan ervoor zorgen dat iemand dingen gaat horen of zien die er voor omstanders niet zijn

Aan welke neurotransmitter is een tekort bij de ziekte van Parkinson?

1. adrenaline
2. dopamine
3. noradrenaline
4. serotinine

Beide manieren van medicatie toedienen hebben voor- en nadelen. Bedenk argumenten voor beide manieren!

Wat betekent 'therapietrouw'?

www.jessicavillerius.nl

hulpgids.nl

www.hersenstichting.nl

Wat is een voorbeeld van psychose?

1. Boos zijn
2. Stemmen horen
3. Wazig zien
4. Verdriet voelen

Wat is een oorzaak van een psychose

1. erfelijkheid
2. drugs gebruik
3. traumatische ervaring
4. A+B+C zij alle drie juist

Iedereen heeft wel eens psychotische ervaringen, bijvoorbeeld het idee dat mensen over je praten, terwijl dat niet zo is. Maar sommige mensen hebben een hogere gevoeligheid om een echte psychose te krijgen. Dat komt dan vooral door erfelijke aanleg in combinatie met andere factoren.

Deze andere factoren kunnen bijvoorbeeld zijn:

- Het gebruik van drugs: mensen met psychose gebruiken meer alcohol en drugs en roken meer dan de gemiddelde Nederlander

- Een moeilijke, vermoeiende periode;

- Een hele stressvolle gebeurtenis, een traumatische ervaring;

- Een psychose kan ook horen bij een psychiatrische ziekte, zoals een ernstige depressie, schizofrenie of een bipolaire stoornis.

Kan iedereen een psychose krijgen?

1. NEE
2. JA

Staat het beeld stil of beweegt het??? 

Wat is waar en wat is niet waar? 

Kan je je eigen waarneming wel vertrouwen? Onze hersenen zijn continue bezig om de wereld om ons heen te begrijpen, te interpreteren. Als die hersenen te hard werken zie of hoor je dingen die er niet zijn...

Een negatief symptoom bij psychose is

1. Een hallucinatie
2. Niet helder kunnen denken
3. Niet meer kunnen werken
4. Vrolijk worden van nare dingen

Positieve symptomen

Negatieve symptomen

wanen

hallucinaties

chaotisch gedrag

sociale terugtrekking

apathie

formele denkstoornis

Nina

Anhedonie - geen vreugde voelen

Formele denkstoornis - anders denken dan anderen, daardoor moeilijk te volgen

wanen - dingen blijven geloven ondanks geen bewijzen

hallucinaties - dingen ervaren zonder externe stimuli

 

Wat is de belangrijkste oorzaak van schizofrenie?

1. Jeugdtrauma's (bijv. mishandeling of misbruik)
2. Zuurstoftekort tijdens of na de geboorte
3. Psychische verwaarlozing / gebrek aan liefde
4. Erfelijke aanleg waardoor iemand eerder psychotisch kan worden dan anderen

Schizofrenie kent:

1. negatieve symptomen
2. positieve symptomen

De positieve symptomen zijn bv hallucinaties, wanen en verward denken.

Bij de negatieve symptomen gaat het bv het zich terugtrekken uit sociale contacten en een verminderd concentratievermogen.

Kan schizofrenie ook erfelijk zijn?

1. Ja
2. Nee