1 oktober aandoeningen op spijsverteringskanaal

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 4

 invloed van aandoeningen op spijsverteringskanaal

heel veel

zie hoofdstuk 5 pathologie 

ik ga er een paar met jullie doornemen

aandoeningen

ziekte van crohn

colitus ulcerosa

 levercirrose

galstenen 

slokdarm carcinoom

hoe zat het ook alweer

zie word document

klachten spijsvertering

• misselijkheid/ braken
• buikpijn/ maagpijn
• brandend maagzuur / reflux
• verstoord ontlastingspatroon: diarree/obstipatie
• gewichtsverlies of -toename
• gebrek aan eetlust
• vermoeidheid

Welke problemen met voeding en spijsvertering kom je tegen bij jongeren en volwassenen?

anorexia, boulimia, obesitas, overgewicht, blindedarmontsteking, maagzweer, aambeien, ziekte van Crohn, coeliakie

Welke problemen met voeding en spijsvertering kom je tegen bij ouderen?

obesitas, ondervoeding, diabetes mellitus type 2, darmkanker

Opdracht in 2 tallen

Zoek op welke voedingsadviezen en zorg (observeren) je moet geven bij:

- obstipatie, diarree, coeliakie

-slikproblemen, ondervoeding,  koemelkallergie, 

- lactose intolerantie, prikkelbare darmsyndroom

wat mogen ze wel of juist niet eten:

obstipatie:

Een dieet rijk aan vezels, voldoende vocht en regelmatige lichaamsbeweging zijn de sleutels tot het verlichten van obstipatie. Het kan enige tijd duren voordat je verbeteringen opmerkt, dus wees geduldig en geef je lichaam de kans om zich aan te passen aan de veranderingen. Als obstipatie aanhoudt of ernstig is, is het belangrijk om een arts te raadplegen voor verdere evaluatie en advies.

diarree:

Bij diarree is het belangrijk om goed gehydrateerd te blijven, een dieet te volgen dat rijk is aan makkelijk verteerbare voedingsmiddelen, en vezels, vetten en irriterende stoffen te vermijden. Probiotica kunnen ook nuttig zijn om de darmflora te herstellen. Raadpleeg een arts of diëtist als de symptomen aanhouden of als er andere zorgen zijn.

coeliakie:

Een strikt glutenvrij dieet is essentieel voor mensen met coeliakie om symptomen te voorkomen en de darmgezondheid te herstellen. Dit omvat het vermijden van glutenbevattende granen, het kiezen van glutenvrije alternatieven en het zorgvuldig lezen van etiketten. Het kan nuttig zijn om met een diëtist te werken om ervoor te zorgen dat je alle benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt en om een gezond eetpatroon te ontwikkelen.

slikproblemen:

Bij slikproblemen is het belangrijk om voedingsmiddelen te kiezen die zacht en gemakkelijk te slikken zijn, om de eetomgeving te optimaliseren, en om aandacht te besteden aan de juiste voedingsconsistentie. Het kan nuttig zijn om samen te werken met een diëtist of logopedist die ervaring heeft met dysfagie om een individueel aangepast dieet te ontwikkelen dat aan je behoeften voldoet.

koemelkallergie:

Bij een koemelkallergie is het essentieel om alle vormen van koemelk en zuivelproducten te vermijden en te kiezen voor veilige alternatieven. Focus op verse, onbewerkte voedingsmiddelen en let op verborgen koemelkeiwitten in bewerkte producten. Door een goed geplande dieet te volgen, kun je gezond blijven en voldoen aan al je voedingsbehoeften.

lactose intolerantie:

lactose is  een suiker die van nature voorkomt in melk en zuivelproducten. 

Bij lactose-intolerantie is het belangrijk om lactosebevattende producten te vermijden en te kiezen voor lactosevrije alternatieven. Een gevarieerd dieet dat voldoende calcium en andere voedingsstoffen bevat, is cruciaal. Door zorgvuldig te plannen en etiketten te lezen, kun je genieten van een gezond en uitgebalanceerd dieet zonder symptomen van lactose-intolerantie.

prikkelbare darm syndroom:

PDS kan op verschillende manieren worden beïnvloed door het dieet. Het Low FODMAP-dieet is een bewezen benadering om symptomen te verminderen door bepaalde problematische koolhydraten te elimineren. Daarnaast is het belangrijk om voedingsmiddelen te eten die mild zijn voor de spijsvertering, zoals oplosbare vezels, kleine maaltijden, en gezonde vetten, en voedingsmiddelen die gasvorming veroorzaken te vermijden.

- itis is ontsteking! 

Wat is er ontstoken bij een......?

    a) Colitis

    b) Oesophagitis

    c) Enteritis 

    d) Gastritis

    e) Pancreatitis

    f) Peritonitis

    a) Colitis (dikke darm)

    b) Oesophagitis (slokdarm)

    c) Enteritis (dunne darm)

    d) Gastritis (maag)

    e) Pancreatitis (alvleesklier)

    f) Peritonitis (buikvlies)

ik ga wat ziektebeelden met jullie doornemen

crohn en colitus

ziekte van crohn

kan in hele spijsverteringskanaal

oorzaak onbekend

erfelijkheid speelt een rol 

afweer tegen bacteriën in de darmen

Ziekte van Crohn

Is een chronische ontstekingsziekte van het maagdarmstelsel waardoor vernauwingen en afsluitingen kunnen ontstaan

Colitis ulcerosa

Is een chronische ontsteking van de dikke darm

de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa zijn beide vormen van chronische inflammatoire darmaandoeningen (IBD), maar ze verschillen in waar en hoe ze de darm aantasten. Hieronder vind je de belangrijkste verschillen tussen de twee aandoeningen:

1. Locatie van de ontsteking

Ziekte van Crohn:

Kan elk deel van het spijsverteringskanaal aantasten, van de mond tot de anus, maar komt het vaakst voor in het terminale ileum (het laatste deel van de dunne darm) en de dikke darm.

Ontsteking kan verspreid voorkomen, waarbij gezonde stukken darm worden afgewisseld met ontstoken delen. Dit wordt ook wel "skip lesions" genoemd.

crohn en colitus

colitus ulcerosa

dikke darm en endeldarm

continue ontsteking

Colitis ulcerosa:

Aantasting is beperkt tot de dikke darm (colon) en de endeldarm (rectum).

De ontsteking begint meestal in de rectum en kan zich geleidelijk verspreiden naar de rest van de dikke darm, maar het blijft altijd beperkt tot de dikke darm.

De ontsteking is doorgaans continu, zonder gezonde delen tussen de ontstoken delen.

Levercirrose

Verschrompeling van de lever, weefsel sterft af, leverbeschadiging waardoor littekenweefsel ontstaat

Oorzaken:

symptomen:

behandeling:

oorzaken:

Langdurig alcoholgebruik of medicijngebruik

Hepatitis

Ontstekingen van lever en galgangen

Auto-immuunziekte

Vetstapeling in de lever

Veel ijzer in het lichaam

symptomen:

Misselijk, braken, verminderde eetlust, gewichtsverlies

Algemene malaise, moe, buikpijn

Geelzucht = icterus, jeuk

galstenen

oorzaak niet bekend

risicofactoren

symptomen

behandeling

vermoeden bestaat door het indikken van het gal er een infectie kan bestaan als gal telang in de galblaas zit.

risico factoren:

leeftijd

overgewicht

erfelijke factoren en diabetes

behandeling

1 aanval wordt niet behandeld

duurt het vaker of langer dan operstie noodxakelijk

galblaasverwijdering

Kortom, we kunnen zonder galblaas leven omdat de lever continu gal produceert en de darmen zich kunnen aanpassen aan de constante aanvoer van gal. Het lichaam heeft de capaciteit om zich aan te passen aan de afwezigheid van de galblaas, en met enkele dieetveranderingen kunnen de meeste mensen normaal functioneren en een gezonde spijsvertering behouden.

symptomen:

pijn bij vastzitten galsteen, verder kunnen ze al jaren er zitten

hevige buikpijn

niet stil kunne zitten, braken van de pijn

ontlasting meer beige van kleur, doordat de galdoorvloed tegengehouden wordt door een steen. ontlasting verliest dan de bruine kleur

geel gaan zien: gal hoopt zich op in de lever, hierdoor komt er bilirubine vrij waardoor iemand geel gaat zien, denk aan kleine babys die ook geel gaan zien

carcinomen (kanker ) 

slokdarm

maag

lever

darm

alvleesklier

mond en keelholte 

strottenhoofd

mond en keelholte kanker

oorzaak

symptomen

behandeling

blz 288

tumoren bij de tong, stembanden, lippen, speekselklieren, mondslijmvlies en slijmvlies in de keel

belangrijkste oorzaak, is alcohol of tabak

slechte mond hygiëne

slecht passend kunstgebit

slecht passende prothese

zon bij tumoren op de lip

symptomen mondholte:

zwelling

pijn door de zwelling

mogelijk zweren of wondjes in de mon

bloedingen in de mond

bewegingsbeperking van de mond'

witte of rode verkleuring  van het slijmvlies

symptomen keelholte:

pijnlijke zweer die niet geneest

moeite ne pijn bij het slikken

veel slijm in de keel

passageklachten in de keel

gewichtsverlies

zwellingen

ophoesten van bloed of slijm

heesheid langer dan 3 weken

veranderde spraak

benauwdheid in een later stadium

behandeling:

operatie of radiotherapie blz 289

Oesofaguscarcinoom = slokdarmkanker

Een kwaadaardige tumor in de slokdarm

in NL per jaar ongeveer  2500 mensen 

er wordt onderzoek gedaan naar erfelijkheid

Oorzaken kunnen zijn:

Langdurige irritatie van het slijmvlies: door alcohol, roken, hete koffie

Overgewicht, brandend maagzuur

Oesofaguscarcinoom = slokdarmkanker

Symptomen: vaak pas laat ontdekt

• Passageklachten
  
• hoesten en verslikken
• Verminderde eetlust
  
• Pijnlijk en vol gevoel thv borstbeen
  
• Duizelig en vermoeidheid / bloedarmoede (door bloedverlies)
  
• Teerachtige, zwarte ontlasting (bloed)
  
• Braken van bloed
  
• Chronische hikklachten
  
• gewichtsverlies onverklaarbaar
• heesheid

bloedverlies ontstaat door tumorgroei die tegen de wanden aan gaat zitten, hierdoor kan weefsel beschadigen

of de tumoren kunnen zweren veroorzaken waardoor als er voedsel langskomt deze zweren gaan bloeden

Oesofaguscarcinoom = slokdarmkanker

Curatief: operatie, radiotherapie, chemoradiatie

ligt aan het stadium van de tumor

Palliatieve behandeling: radiotherapie tegen passageklachten, stent

Complicatie: uitzaaiingen naar lymfeklieren, longen, lever

opdracht

zoek voor jezelf uit wat de volgende ziektebeelden zijn,

ontstaan, symptomen,  diagnostiek en behandeling

-gastritis                                                                -hepatitis

 -icterus                                                                -pancreatitis

- peritonitis                                                        -anusartresie

- diverticulitis                                      - blinde darm ontsteking

- alvleesklierkanker                                  - strottenhoofdkanker

volgende week gaan we deze met elkaar doornemen

onderzoeken

coloscopie

gastrosocopie

endoscopie

bronchoscopie

galstenen verwijderen ERCP