AFP DA1V 1.3.4 oogheelkunde deel 2 medicatie

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

AFP DA1V 1.3.4 oogheelkunde deel 2 medicatie

DA1V

Periode 3

Les 4

2023-2024

Programma

Welkom + Osiris

Lesdoelen

Vorige les: vragen?

Geneesmiddelen

Oefentoets + bespreken 

Volgende periode

Lesdoelen 

• Je weet wat een reden is voor een spoedverwijzing naar de oogarts
  
• Je weet de verschillende namen voor oogzalf, oogdruppels, ooggel en minims
  
• Je weet welke oogdruppels er zijn voor welk ziektebeeld
  

Spoedverwijsindicaties

NHG Samenvattingskaart

Situaties die spoedverwijzing vergen:

• aanwijzingen voor acuut glaucoom;
• chemisch oogtrauma;
  
• oogletsel dat gepaard gaat met ooglidruptuur, visusdaling, pupilveranderingen en/of verstoorde pupilreacties, gestoorde oogbewegingen, lichtflitsen, dubbelzien en bij aanwijzingen voor een orbitafractuur of een ‘high velocity’ trauma;
  
• aanwijzingen voor keratitis (hoornvliesonsteking)
  
• aanwijzingen voor iridocyclitis (regenboogvliesontsteking)
  
• pasgeborenen bij wie voor de tiende levensdag een hevig pussende conjunctivitis ontstaat
  

 

Behandeling

Waarom bevatten oogmiddelen in principe conserveermiddelen? En waarom niet altijd?

   Leg uit wat het is en benoem de eigenschappen:

• Oculoguttae
  
• Oculentum
  
• Ooggel
  
• minim

Moeten steriel zijn omdat het oog erg gevoelig is voor infectie waardoor functieverlies/ blindheid kan ontstaan. (oog heeft slechte doorbloeding).

Oculoguttae = oogdruppels

Oculentum = oogzalf

Ooggel

Minim is voor eenmalig gebruik (miniflacon)

Oogdruppels: zeer grote zorgvuldigheid wat betreft zuiverheid en steriliteit. Bij druppelen moet daarom ook worden voorkomen dat de vloeistof wordt verontreinigd. Nooit uiteinde van de druppelaar aanraken. Niet langer houdbaar dan een maand als het eenmaal geopend is. Een oogzalf of ooggel hecht zich iets beter aan het oogslijmvlies dan oogdruppels. De zalf wordt als een ‘sliertje’ in het onderste ooglid aangebracht. palpebra superior) en een onderste ooglid (palpebra inferior).

Door te knipperen met de ogen verdeelt de zalf zich over het slijmvlies.

Instructiefilmpjes voor de patiënt 

https://www.apotheek.nl/themas/oogdruppels-toedienen#instructie-voor-oogdruppelen

Bekijk bovenstaande link zelf een keer thuis

Hoe kom je als DA in aanraking met oogdruppels? 

Oogdruppelen: de Risico's op een rij

• Als de druppel niet in het oog terechtkomt, dient u zich te weinig van het medicijn toe. De kwaal kan daardoor verergeren.
  
• Als u zich te veel druppels toedient, krijgt u meer van het medicijn dan nodig is. De kans op bijwerkingen wordt dan groter.
  
• Als u het oog niet sluit na het druppelen of het traanpuntje niet dichtdrukt, loopt het medicijn met het traanvocht naar de neus. Het blijft dan niet lang genoeg in het oog om zijn werk te doen. Bovendien komt het via de neus in het lichaam en kan dan bijwerkingen geven.
  
• Als u met uw vingers of het flesje uw oog of uw wimpers aanraakt, kan het oog ontstoken of beschadigd raken.
  
• Als u met ongewassen handen of met de oogbol of wimpers het flesje aanraakt, kunnen de oogdruppels sneller bederven.
  

Middelen bij oogirritatie

Kunstmatig traanvocht -> gebruik zinksulfaat

Druppels of oogwassing

• Polyvidon
  
• Carbomeer -> vidisic, thilotears, liposic
  
• Hypromellose -> duratears
  

Bij droge ogen of irritatie door contact

Voor betere hechting oogslijmvlies

Middelen bij oogontsteking en overgevoeligheid

• Rood, pijn, tranen, gezwollen oogleden
  
• Viraal of bacteriële infecties
  
• Overgevoeligheidsreactie vaak samen met niezen of loopneus en jeuk  livocab, allergodil, zaditen unitdose
  
• Bacterieel: antibacterieel middel vaak in combinatie met corticosteroïd om de ontsteking te remmen -> voorbeeld onsteking: yellox, acular, diclofenac (Naclof)
  
• Viraal: bijv. herpes simplex -> aciclovir oogzalf
  
• Voorzorg na bijv. cataractextractie (staar ok): ontsteking voorkomen -> pred forte, fml liquifilm, dexa-pos
  
• Corticosteroïden: alleen door oogarts ivm kunnen verergeren of onzichtbaar maken van infecties
  

Glaucoom en de middelen daarbij

Verhoging van de oogboldruk

Bloedvoorziening van de oogzenuw komt in de knel -> oogzenuw sterft af en gezichtsveld wordt geleidelijk kleiner

Behandeling gericht op het verlagen van de oogboldruk -> afvoer oogkamervocht wordt makkelijker -> vaak levenslang

Door druppels wordt de pupil vernauwd en de vaatjes die overtollig vocht moeten afvoeren zijn beter bruikbaar

Timolol, betaxol -> verlagen oogdruk zonder te vernauwen (betablokker)

Xalatan, Lumigan -> verlagen druk door afvoer kamerwater te bevorderen en verlaagt zo de oogdruk (rode ogen groei wimpers zijn bijw.) 

Glaucoom en de middelen daarbij (vervolg)

Remmen van kamerwater door bepaald enzym -> oraal gebruiken van acetazolamide (Diamox) en oogdruppels brinzolamide (azopt) en dorzolamide/timolol (cosopt) (bittere smaak is bijw.)

   

Sympaticomemetica (alphagan –brimonidine) remmen de productie kamerwater en bevorderen afvoer.

Combipreparaten worden gebruikt als druk met monotherapie niet verlaagt, eigenlijk altijd met timolol, bijv. cosopt, Azarga, combigan, duotrav, xalacom

Pupil verwijders 

Soms is een pupil verwijdend middel nodig = mydriatica

 bijvoorbeeld Atropine

Bij oogonderzoek, lui oog, voorkomen van verklevingen bij een ontsteking van het oog

Belangrijk om aan mensen uit te leggen dat ze door de druppels tijdelijk wazig zien en overgevoelig zijn voor licht. (zonnebril!!)

Plaatselijke verdoving

Kleine ingrepen oog

Corpus aliënum

Lasogen

Maken oppervlak van het oog en binnenkant van de oogleden minder gevoelig

U.R. -> bij chronisch gebruik kan beschadiging oogzenuw ontstaan.

Lidocaine, oxybuprocaïne, tetracaïne

Oogdruppels FNA

FNA: Het officiële Nederlandse Apothekers Formularium

Middel wordt door iedere apotheek en leverancier in dezelfde samenstelling geleverd (zalven, oogdruppels, oordruppels, etc.) 

Waarom zou dat zo zijn?!

Oefentoets op KTB maken

Vragen?!