§1.2 Een winstgevende kolonie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

A. De koloniale samenleving

A. Je kunt de positie van verschillende groepen in de koloniale samenleving beschrijven. 

A De koloniale samenleving

Nederlanders

• In de koloniale samenleving was een kleine groep witte Nederlanders het machtigst. 
• - Tot 1880 waren dit bijna allemaal mannen: ambtenaren, soldaten en ondernemers ==> deze mannen waren veel rijker dan inheemse bevolking.  

A De koloniale samenleving

Indo's

• Indo's: Kinderen van Nederlander en iemand van inheemse bevolking. 
• -  binnen indo's bestonden verschillende sociale lagen. 
• ==> hoe lichter de huid, hoe hogen de status

==> verschillende behandeling op basis van huidskleur is racisme, in Nederlands-Indië voelde Nederlanders zich superieur aan indo's en inheemse bevolking. 

npokennis.nl

B Het cultuurstelsel

• 1798: VOC failliet 
• Kolonie wordt Nederlands-Indië

• Hiernaast zie je het bestuur van Indonesië.
• Ondanks goedkope manier van besturen, kostte de kolonie te veel geld. 
• Het cultuurstelsel wordt ingesteld (zie volgende dia)

B Het cultuurstelsel

Uitbuiting

Gevolgen van het cultuurstelsel voor de Javaanse bevolking:

• Moesten beste grond afstaan voor bebouwing cultuurproducten
• Gedwongen meer grond te gebruiken.
• Minder eten --> hierdoor ook hongersnoden
• Boeren die geen geschikte grond hadden moesten 66 dagen per jaar werken voor het Nederlandse bestuur. 

B. Het cultuurstelsel

Kritiek

Kritiek vanuit Nederland

• Uitbuiting en onderdrukking van de Javaanse boeren
• De regering bemoeide zich te veel met economie van Nederlands-Indië 

B Het cultuurstelsel

Kritiek

• Veel aandacht kwam na de publicatie van het boek Max Havelaar. 
• Liberalen hadden de meeste kritiek zij wilden zoveel mogelijk vrijheid en weinig bemoeienis van de overheid. ==>liberalisme

https:

https:

c Ondernemers en contractarbeiders

1870: afschaffing cultuurstelsel. De regering bemoeid zich minder met economie in Nederlands-Indië

C Ondernemers en contractarbeiders

Ondernemers

• Na afschaffing cultuurstelsel nam aantal Nederlandse ondernemers met grote landbouwbedrijven toe. 
• - Op Java en Sumatra werden honderden plantages gesticht (thee-, koffie- en suikerplantages) ==> werk werd gedaan door lokale loonarbeiders (vrije arbeid). 

C Ondernemers en contractarbeiders

Contractarbeiders 

C Ondernemers en contractarbeiders

Het leven van contractarbeiders

Werk en leefomstandigheden contractarbeiders:

• Zwaar en eentonig werk
• 12 uur per dag werken, vaak in brandende zon
• weinig eten
• woonden in eenvoudige huizen zonder WC of bad
• kinderarbeid
• geldboetes en lijfstraffen

1880 koelieordonnanatie: een wet waarin stond dat contractarbeiders die zich niet aan hun contract hielden gestraft mochten worden. 

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen