Het lezen van gedichten

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

v4 vandaag 

Welkom!

bespreken laatste vragen De Dapperstraat (p. 107)

het sonnet

tijd over: afronden beeldspraak en stijlfiguren

Het sonnet

• 14 versregels
• twee kwatrijnen, twee terzetten
• vast rijmschema: abba abba cdc dcd / abba abba cde cde
• wending / volta / schute: overgang, vaak tussen versregel 8 en 9 
• inhoudelijke tegenstelling tussen deel 1 en deel 2 (algemeen-bijzonder, abstract-concreet, toen-nu)

leerstof

• Talent vakboek, paragraaf 2.1 t/m 2.4 (p. 18-31)
  
• Talent vakboek, paragraaf 5.1 t/m 5.11 (p. 74-88)
  
• Talent vakboek, paragraaf 6.7 (p. 95-97)
• Talent vakboek, paragraaf 10.1 t/m 10.5 (p. 125-133)

Tekst 2, p. 68 - 69

https://www.npostart.nl/flexibele-schooltijden-hebben-de-toekomst/05-02-2015/POMS_AT_782614

- maak individueel de vragen 9 t/m 18

- raadpleeg eventueel je vakboek 

- let op zinsbouw en spelling

- schrijf waar nodig in volledige zinnen 

v4 vandaag 

werkwijze lessen stijl en poëzie (inclusief online-groep)

start poëzie-analyse (les 1) 

Laagland blz. 122, paragraaf 4.1 t/m 4.3

Het lezen van gedichten 

Wat maakt een gedicht tot een gedicht? 

Wat maakt een gedicht tot een gedicht? (4.2, 4.3)

- manier van presentatie: veel wit, witregels, strofen 

- verwoording van een gevoel, inzicht, gedachte, observatie, herinnering, bijzondere ervaring. 

- soms door een verteller, soms door een lyrisch-ik: een ik-figuur die nadrukkelijk eigen gevoelens verwoord

- verhaal/geschiedenis speelt minder belangrijke rol 

strofen (4.4)

strofen: alinea's in een gedicht

distichon: twee regels​

terzine: drie versregels​

kwatrijn: vier versregels​

kwintet: vijf versregels​

sextet: zes versregels​

septet: zeven versregels​

octaaf: acht versregels

opdracht

Lees het gedicht Gentleman's agreement van Bart Chabot 

1. Hoeveel strofen telt het gedicht? 

2. Benoem de strofen. 

3. Waarom heeft Chabot voor deze titel gekozen? Is er sprake van ironie?

Extra vraagje; alvast voor de volgende les:

staan er enjambementen in dit gedicht? Zo ja, welke? 

v4 vandaag 

poëzie-analyse: afronden metrum  

opdracht 11, blz. 107

Laagland blz. 122, paragraaf 4.5

enjambementen

'Een versregel wordt afgebroken op een plaats waar geen vanzelfsprekend einde van de versregel is.'

geen enjambementen:     'Ooit sprak een koning tot zijn nar,

                                                     ik ben een beetje in de war.

                                                     Ik voel me katterig en down,

                                                     laat me eens lachen speel de clown.'

rijm - eindrijm 

rijm: de overeenkomst van klanken in beklemtoonde lettergrepen

eindrijm: de laatste woorden van de versregels rijmen op elkaar

rijmschema's: 

- gekruist rijm (abab)

- gepaard rijm (aabbcc...)

- omarmend rijm (abba) 

enjambementen 

wel enjambementen:

De nar had honger en besloot

te doen wat majesteit gebood.

Hij hield een grote spiegel op

vlak voor diens dikke varkenskop.

rijm - eindrijm 

eindrijm - gepaard rijm

Ooit sprak een koning tot zijn nar, (a)

ik ben een beetje in de war. (a)

Ik voel me katterig en down, (b)

laat me eens lachen speel de clown. (b)

En roep o koning u bent groot (c)

voor vijf dukaten en een brood. (c)

rijm - volrijm/halfrijm 

volrijm: de beklemtoonde klinker en de medeklinkers klinken gelijk  (besloot-gebood, op-kop, glas-was)

halfrijm: alleen klinkers of medeklinkers rijmen

rijm - halfrijm 

assonantie: klinkerrijm --> klinkers zijn gelijk, medeklinkers verschillen                                                                         Hij is het licht vergeten

                                                           en het gras vergeten

                                                           en al die kleine levende kevertjes 

alliteratie: medeklinkerrijm --> beginmedeklinkers zijn gelijk 

                                                            hij is de geur vergeten

                                                            van het hooi de grijze vacht van de schapen 

                                                            de varens  de omgelegde aardkluiten 

assonantie 

Ooit sprak een koning tot zijn nar,                           sprak, nar, war, katterig, lachen

ik ben een beetje in de war.

Ik voel me katterig en down,

laat me eens lachen speel de clown.

En roep o koning u bent groot,                                  o, koning, groot, brood

voor vijf dukaten en een brood.

alliteratie 

Ooit sprak een koning tot zijn nar,                                 koning, katterig, clown

ik ben een beetje in de war.

Ik voel me katterig en down,

laat me eens lachen speel de clown.

En roep o koning u bent groot,                                  

voor vijf dukaten en een brood.

metrum 

metrum: regelmatige afwisseling van sterke en zwakkere beklemtoonde lettergrepen 

soorten: 

1. jambe v - v - (onbeklemtoonde (V) en beklemtoonde (-) lettergreep)

al DRAAGT een AAP een GOUDen RING, het IS en BLIJFT een LElijk DING.​

v        -            v       -        v         -        v       -        v     -    v        -          v     -    v      -

​

metrum 

2. anapest: v v - v v - 

3. trocheus: - v - v

4. dactylus: - v v - v v 

metrum - jambe 

ooit SPRAK een KOning TOT zijn NAR​

‘ik BEN een BEEtje IN de WAR​

ik VOEL me KATteRIG en DOWN​

laat ME eens LAchen, SPEEL de CLOWN​

en ROEP ‘o KOning, U bent GROOT​

voor VIJF duKAten EN een BROOD’

antimetrie strofe drie 

en ALS je NOU je KOP niet HOUDT​

MAAK ik JOU vanDAAG nog KOUD

Wat is het effect van antimetrie? 

opdrachten

Maak opdracht 11 (vraag 3 niet), blz. 107.

Maak een samenvatting van paragraaf 4.9 (p. 128 en 129).

Klaar? Begin alvast met opdracht 16, vraag 1, 7 en 8 (p. 114).