4.6 Reageren door hormonen 24-3-2023

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Wat gaan we doen in deze les?

1. Moeilijke vragen kahoot beantwoorden 
2. Werkblad hormonen
3. Uitleg kegeltjes en staafjes
4. Proefje
5. JZHMH afkijken

Staafjes -> zwart, wit en grijstinten

Erg gevoelig

Kegeltjes -> kleuren

Liggen bij elkaar in de gele vlek

In de blinde vlek liggen geen zintuig-

cellen.

www.proefjes.nl

Proefje

Pak:

- 3 witte vellen

- 1 rode stift

- 1 groene stift

- stukje plakband

Proefje

1. Teken op één van de vellen papier een tulp zoals op het plaatje, maar dan een stuk groter

2. Plak het papier met de tulp aan de muur

3. Plak een wit vel papier ernaast

Vraag 1: Wat denk je dat er gebeurt als je 

20 seconden naar de tulp kijkt?

Proefje

4. Doe drie stappen naar achteren

5. Rol het derde papiertje op tot een koker

6. Houd één hand voor je ene oog

7. Kijk met je andere oog door de koker naar de tulp

8. Tel langzaam tot twintig terwijl je naar de tulp staart

9. Kijk nu met je oog door de koker naar het witte vel papier ernaast

vraag 2: Wat zie je nu?

vraag 3: Hoe denk je dat dit komt?

Uitleg

Als je langere tijd naar de tulp kijkt, dan worden je ogen op die plek minder gevoelig voor de kleuren rood en groen. Als je daarna naar het witte papier kijkt, dan zie je een vlek voor je ogen. Deze vlek is een negatief van de tulp: de bloem is lichtblauw en de steel is paars. Na een tijdje verdwijnt de vlek weer. Je oog is dan weer overal even gevoelig voor alle kleuren.

Uitleg

Het oog heeft licht nodig om te kunnen zien. Als er licht op het netvlies valt, dan stuurt het oog een signaal naar de hersenen. Je hersenen zorgen er dan voor dat je iets ziet.

Op het netvlies zitten de kegeltjes. Dit zijn piepkleine cellen die elk gevoelig zijn voor één kleur licht. Je hebt kegeltjes voor rood, blauw en groen licht. En met een combinatie van deze drie soorten kegeltjes kun je alle kleuren zien.

Als je naar een gekleurd vlak kijkt, dan worden de kegeltjes voor die kleur geprikkeld. Als je naar een wit vlak kijkt, dan worden alle soorten kegeltjes tegelijkertijd geprikkeld.

Uitleg

Kijk je voor langere tijd naar een bepaalde kleur, dan worden de kegeltjes voor die kleur minder actief. Dat is niet erg, want het beeld verandert niet. Maar kijk je direct daarna naar een wit vlak, dan zijn sommige kegeltjes nog steeds minder actief. Daardoor zie je verstoorde kleuren. Deze kleuren zitten niet op het witte vlak en daarom bewegen ze als vlekken mee als je je ogen beweegt. Na een tijdje worden alle kegeltjes weer even actief en verdwijnen de verstoorde kleuren.

Uitleg

Als je bij dit proefje naar de tulp kijkt, dan worden de kegeltjes voor groen en rood geprikkeld. Kijk je daarna naar een wit vlak, dan zie je een vlek in de vorm van een tulp met een paarse steel en een blauwe bloem. Op sommige plekken zijn de kegeltjes voor rood en groen dan minder actief. Na enkele seconden verdwijnt de vlek weer.

www.npo3.nl