Les 4: werkwoordspelling tt/vt/voltt

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Aan het einde van de les:

- Weet je hoe je werkwoorden kan vervoegen in de tegenwoordige tijd (tt) verleden tijd (vt) en voltooide tijd (voltt)

- Herken je de persoonsvorm in een zin 

-  Weet je hoe je het voltooid deelwoord schrijft

Wat gaan we doen?

-Instructie in deze lessonup 15 min

Warming Up

Het vuur (branden).. niet omdat het hout (doven).. is.

Anne (gniffelen)… altijd als ze weer iets gemeens heeft (uithalen)…

Ruben (gamen)… de meeste dagen van de week.

Warming Up

Het vuur brandt niet, omdat het hout gedoofd is.

Anne gniffelt altijd als ze weer iets gemeens heeft uitgehaald.

Ruben gamet de meeste dagen van de week.

Onthoud!

Werkwoordspelling heeft NIKS met gevoel te maken

Leer de regels!

Persoonsvorm (pv)

De persoonsvorm is altijd een werkwoord. Werkwoorden zijn dingen die je kunt doen: fietsen, lopen, spelen, kruipen, slapen.

Voor of achter de persoonsvorm staat altijd het onderwerp: wie 

Vandaag koopt hij een nieuwe auto. 

Hoe vind je de persoonsvorm?

3 manieren: 

1. Maak de zin vragend: de pv komt vooraan

2. Zet de zin in een andere tijd: het woord dat verandert, is de pv

3. Verander het aantal  in de zin: het woord dat verandert, is de pv

De zon staat hoog aan de hemel.

1. Maak de zin vragend: Staat de zon hoog aan de hemel?

2. Zet de zin in een andere tijd:De zon stond hoog aan de hemel.

3. Verander het aantal in de zin: De zonnen staan hoog aan de hemel

Wie staat? De zon is het onderwerp

De prooi wordt verslonden door het roofdier.
PV:

Op het bureau ligt een klein briefje.
PV:

We zijn water aan het drinken.
PV:

Hoe schrijf je de persoonsvorm? 

Kijk in het schema: stam +...

Wat is het onderwerp?

In welke tijd staat de PV?

Let op de -d werkwoorden!

branden, worden, houden, beantwoorden, kleden enz

PV TT (persoonsvorm tegenwoordige tijd)

- Zoek eerst het onderwerp (wie) dat bij de PV hoort. Deze staat er altijd voor of achter.

-let extra op bij de -d werkwoorden als: branden, worden, houden, beantwoorden, kleden etc

De student (vertellen) dat hij een goede keuze heeft gemaakt.

1. verteld
2. vertelt

Hij ....... (houden) van haar.

1. houd
2. houdt

Het is koud dus ..... (kleden) je warm aan

1. kleed
2. kleedt

(...onthouden) jouw baas alles wat je verkeerd doet?

1. Onthoud
2. Onthoudt

PV VT (persoonsvorm verleden tijd)

Sterke werkwoorden
Hebben geen regels! Dit moet je weten door te lezen: 

            vinden-vonden

            brengen-brachten

            komen-kwamen

of 't ex-kofschip

Verleden tijd nooit -dt

PV VT (persoonsvorm verleden tijd)

Zwakke werkwoorden 
Kijk 't sexy fokschaap of 

't ex kofschip naar de klinkers!

- verhuiste of verhuisde?

1. hele ww is verhuizen

2. haal - en eraf: verhuiz

3. geen z in 't ex kofschip dus verhuisde

of 't ex-kofschip

Verleden tijd nooit -dt

Dus: Hoe schrijf je de persoonsvorm in tt en vt? 

1. Zoek de PV: 3 manieren

2. Welk ow (wie) hoort erbij

3. In welke tijd staat de PV:

tt: let op -d werkwoorden

vt:- sterk: klankverandering

- zwak: 't ex-kofschip om te               Ik juichte voor de winnaar. 

bepalen of het -te of -de wordt.       Hij meldde zich gisteren ziek.

In dit rapport..................... de conclusie.
ontbreken

1. ontbreekt
2. ontbreekd

Ferdi..........jouw redenering erg duidelijk.
w.w.: vinden

Gisteren..... ik dit dictee heel goed.
w.w.: doen

Ik ......... zo moe van die werkwoorden.
worden

1. wordt
2. word

Vroeger ......... ik nooit zoveel tijd aan mijn huiswerk
w.w.: besteden

VD (voltooid deelwoord)

1. Zoek eerst de persoonsvorm!

2. Is deze een vorm van 'hebben', 'zijn' of 'worden'?
3. Ja? Dan is het laatste werkwoord een voltooid deelwoord.

Voltooid deelwoorden beginnen vaak met ge-, be-, ver-, ont-, er-, her-, mis-.

Voltooide tijd: het is gebeurt

Voltooid deelwoord

* Staat nooit als enige werkwoord in een zin

* De PV is hulpwerkwoord  

Lisa is naar school geweest.                 

Ik heb de tafel geverfd.

De stad wordt gebombardeerd.

Een voltooid deelwoord mag je langer maken

om te horen waar het op eindigt

Ik heb gewerkt – gewerkte

Mijn horloge is ontvreemd - ontvreemde

Als je het niet hoort, gebruik je ‘t ex kofschip

Ik ben gisteren verhuis? – verhuiste/verhuisde

Verhuizen –en = verhuiz  z = niet in ‘t ex kofschip  verhuisd

Hoe schrijf je het Voltooid Deelwoord?

Een voltooid deelwoord mag je langer maken

om te horen waar het op eindigt:
Ik heb gewerkt – gewerkte

Als je het niet hoort, gebruik je ‘T eX KoFSCHiP

Ik ben gisteren verhuis? 

Verhuizen –en = verhuiz --> z = niet in ‘T eX KoFSCHiP --> verhuisd

Er is iets in Zwolle (gebeuren).

1. gebeurt
2. gebeurd

Er zijn 3 bronzen beelden (roven).

1. geroofd
2. gerooft

Maken oefeningen:

tt, vt en volt deelwoord

TD (tegenwoordig deelwoord)

Ander woord: onvoltooid deelwoord.

Het is nog bezig, terwijl je het doet. Er gebeuren dus twee dingen tegelijk.

Knipogend fietste hij voorbij.
De mannen vielen knokkend door de deur. 

VD als BN 

(voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord)

Zie je achter een werkwoord een ZN staan dat erbij hoort?

Dan is het een TD!

Zorg ervoor dat het goed uitgesproken wordt als je het zo kort mogelijk schrijft.

TD als BN 

(tegenwoordig deelwoord als bijvoeglijk naamwoord)

'het-woorden' krijgen vaak een TD als BN zonder -e. 
Hij vertoont afwijkend gedrag.

'De-woorden' krijgen vaak een TD als BN met -e.

De passerende auto gaat snel.

Engelse werkwoorden

Dezelfde regels als bij Nederlands. 

Het ziet er soms raar uit, maar toch kan het goed gespeld zijn!!

Denk aan: Zij datet met hem.

Pas op: het moet wel met de goede 'Engelse klank' uitgesproken worden.

Dus niet 'Jij paintbalt', maar 'Jij paintballt'.

Gebeurt/gebeurd

Er is iets in Zwolle gebeurd --> Voltooid deelwoord

Wat gebeurt er in London? --> Tegenwoordige tijd --> stam + t