Les 3 H2 Van ruilen komt geen huilen

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Les 2 Hoofdstuk 2

Wat gaan we vandaag doen?

• Herhaling vorige les
• Opdrachten bespreken
• Behandelen hoofdstuk 2
• Zelf aan de slag 

Wat is koopkrachtstijging?

Herhaling vorige les

• Waaruit bestaat een budget? 
• Waardoor kan een budgetlijn verschuiven?

Opdrachten bespreken

Is ruilen een slecht idee?

Voor Ricardo (1772 - 1823) werd  vaak
gedacht dat ruilen altijd een verliezer en
een winnaar kende.

Nu wordt gesteld dat ruilen in principe
altijd wederzijds voordeel oplevert.

2 Voorwaarden ruilen

1. Er moet vaststaan dat de aanbieder van een middel ook de wetmatige eigenaar is (eigendomsrecht);
2. De transactiekosten van de ruil moeten lager zijn dan het wederzijdse voordeel van de ruil. 

Maar hoe weet je of iemand eigenaar is?

Eigendomsrecht

• Bij 'normale goederen' is een kassabon voldoende
• Bij registergoederen (vooral onroerende zaken zoals huizen) wordt het eigendom vastgelegd via een notaris in een register.
• Ideeën worden vastgelegd als patent: bewijs dat iets jouw idee is, waardoor alleen jij dat idee mag gebruiken. 

Patent

Hebben voornamelijk betrekking op merknamen (bijvoorbeeld Mickey Mouse), op technische ontwikkelingen en op ontwikkelingen van medicijnen.

Voordeel: Bedrijven krijgen een impuls om iets nieuws te ontwikkelen.

Nadeel: Er ontstaat een monopolie

Monopolie

Een producent heeft (vrijwel) de gehele markt van een bepaald product in handen.

De producent kan hierdoor een hogere prijs vragen, wat een nadeel is voor consumenten.

Voorbeelden?

Transactiekosten

Kosten die gemaakt worden voor het maken van een wederzijds voordelige ruil, bijvoorbeeld:

• Transportkosten
• zoekkosten
• belasting
• advieskosten
• informatiekosten

Transactiekosten

• Hebben nadelige gevolgen voor het aantal transacties
• Kunnen enigszins voorkomen worden door instituties: organisaties die een bepaalde ruil vergemakkelijken doordat ze de transactiekosten van een ruil verlagen.  

Instituties

Vergemakkelijken de transacties, bijvoorbeeld:

• een markt     (zoek- en transportkosten)
• school            (zoek- en vervoerskosten)
• makelaar       (administratieve- en zoekkosten)
• Funda              (zoekkosten)
• ACM                  
• Ons rechtssysteem

Ruil, scholing en specialisatie

Waarom zou je überhaupt ruilen?

Waarom ruilen:

• Je wil iets bieden wat de ander nodig heeft, zoals tijd of werk.
• Je kunt iets bieden wat de ander nodig heeft, doordat jij ergens in geschoold of gespecialiseerd bent. 

Consumptie vs produceren

Een ruil vindt (meestal) plaats tussen een consument en een producent:

• De consument koopt een goed of dienst om te gebruiken zoals hij of zij wil.
• De producent produceert het goed of de dienst voor consument.

Productie

Betreft breed begrip, dus niet alleen produceren in een fabriek, maar bijvoorbeeld ook de productie van een advies of een kennisoverdracht.

wordt meestal geproduceerd door arbeid waar een vergoeding tegenover staat?

vergoeding voor arbeid

(vaak) afhankelijk van je arbeidsproductiviteit: De hoeveelheid die een persoon in een bepaalde tijd produceert.

Arbeidsproductiviteit wordt verhoogt door:

• Scholing
• Specialisatie

Specialisatie

Door ervaring en kennis jezelf heel goed maken in een (klein) onderdeel. Bijvoorbeeld een barbier die alleen maar baarden knipt.

Specialisatie leidt tot arbeidsdeling: iedere specialist doet alleen het kleine onderdeel waar hij of zij goed in is.

Nog vragen?

Zelf aan de slag