Podiumkunsten

• Kunstbeschouwing
• Secundair onderwijs

Podiumkunsten

1. Decorontwerp

crew = naam voor het hele productieteam achter de schermen = decorontwerp, kostuumontwerp, de belichting en de geluidstechniek

Cour/jardin

Ken het verschil

2. Kostuumontwerp

De kostuums zijn het resultaat van een samenwerking tussen de kostuumontwerpen, het naaiatelier, de choreograaf en de danser. Ook op het vlak van kostuumontwerp is de samenwerking tussen de verschillende partijen van belang.

Maak Oef blz. 2

Kubisme

= een avantgardistische kunststroming tussen 1907 en 1920, die de natuurlijke vormen omzet in geometrische structuren en zo de werkelijkheid op een onnatuurlijke manier afbeeldt. Het klassieke perspectief wordt losgelaten en de kunstenaar combineert meerdere standpunten binnen hetzelfde beeld. Zo wordt de werkelijkheid gefragmenteerd weergegeven. De belangrijkste vertegenwoordigers waren Pablo Picasoo en Georges Braque (1882 - 1963).

Picasso

Braques

3. Belichting en geluidstechniek

Hoewel de kleinere gezelschappen of kleinere zalen nog traditionele licht- en geluidsapparatuur kunnen hanteren – niet in het minst omdat ze budgettair weinig ruimte hebben – worden licht en geluid meer en meer via gesofistikeerde computerprogramma’s gestuurd.

De momentopname en het ‘hier en nu’-gebeuren van elke voorstelling zorgen voor een extra uitdaging voor de techniekploeg.

4. Danstechniek

De laatste jaren wint de dans in al zijn facetten aan populariteit binnen de podiumkunsten. De moeder van alle danstechniek is het klassieke ballet. Zelfs bepaalde passen of bewegingen in de hiphop of streetdance zijn schatplichtig aan de klassieke dans. De verwijzing naar de vijf basisposities van ballet (eerste positie-5de positie) gebeurt in alle dansgenres, al dan niet met kleine wijzigingen. Voor de professionele dansers, ook in compagnieën met hedendaagse dans, begint de dag steeds met een techniekles klassiek ballet.

Er zijn stilistische variaties die verband houden met een gebied of herkomst, die worden aangeduid met classificaties zoals Russisch ballet, Frans ballet, Brits ballet en Italiaans ballet. Russisch ballet kent bijvoorbeeld hoge strekken en dynamische wendingen, terwijl Italiaans ballet meer geaard is, met de nadruk op snel, ingewikkeld voetenwerk. Veel van de stilistische variaties worden geassocieerd met specifieke trainingsmethodes, die naar hun oorspronkelijke makers zijn genoemd., bijvoorbeeld de Vaganova methode. Ondanks die variaties zijn de uitvoering en het vocabulaire van het klassieke ballet over de hele wereld grotendeels consistent.

Moderne en postmoderne dans

• Isadora Duncan (1877 - 1927)
• Merce Cunningham (1919-2019)
• Martha Graham (1894-1991)
• Pina Bausch (1940-2009)

Martha Graham

Amerikaanse danseres en choreograaf. Er wordt vaak over haar gezegd dat ze van onschatbare waarde is geweest voor de dansgeschiedenis. Ze wordt beschouwd als de grondlegger van de moderne dans.

Graham stijl

het ritme van de ademhaling

dansen vanuit de buik staat centraal

'contraction en release'

contact van de danser met de grond = creëerde zij ook bewegingen die zittend of zelfs liggend uitgevoerd moesten worden.

Verschil academische (klassiek)ballet

• Waar het klassiek ballet bestond uit strikte voorschriften over hoe de dans moest worden vormgegeven, nam Graham het gevoel als drijfveer.
• pointes  <=> blote voeten

Pina Bausch

wordt artistiek leider van het Tanztheater Wuppertal. Ze breekt met het traditionele ballet en gaat voor absolute vrijheid in expressie.

Stijl

 Centraal in haar werk staat een wisselwerking tussen dans, beweging, spraak en vormgeving.

Verschilpunten en weerstand

In eerste instantie stuiten haar werken op veel weerstand bij het publiek, maar geleidelijk wordt de unieke combinatie van drama, humor en poëzie wereldwijd erkend. Veel van de werken van Pina Bausch worden nog steeds wereldwijd gedanst. Regelmatig in vernieuwde concepten. 

5. Moderne en postmoderne dans

Aan het begin van de 20e eeuw ontstond de moderne dans. Met het begrip ‘modern’ werd vooral het onderscheid gemaakt met de klassieke dans, het ballet. Dat werd als te formeel en verouderd gezien.5. Moderne en postmoderne dans

Isadora Duncan

De Amerikaanse Isadora Duncan (1877-1927) wordt de ‘moeder van de moderne dans’ genoemd.

Stijl/verschil ballet

Dans was voor haar een instrument om gevoelens uit te drukken. Muziek diende de emoties vrij te maken die in haar dans op dramatische wijze tot uiting werden gebracht. Ze streefde naar een zo natuurlijk mogelijke dansstijl met alledaagse bewegingen zoals lopen, huppelen, rennen, liggen en opstaan. 

 = Daarmee ging ze in tegen de strenge regels van het klassieke ballet. 

Waarom ° er nieuwe dansstijlen? 

De ingrijpende veranderingen in die tijd, zoals het opkomende politieke bewustzijn van vrouwen en de schaduw van de Eerste Wereldoorlog, zorgden ervoor dat de danswereld brak met de traditie van het klassieke ballet. Er werden vormen gezocht om gedachten en gevoelens tot uitdrukking te brengen. 

° Postmoderne dans

In de tweede helft van de 20ste eeuw ontstond de postmoderne dans als reactie op de dramatische expressie van de moderne dans. De nadruk lag niet op het tonen of uitbeelden van emoties, maar wel op de puur vormelijke eigenschappen van de dansbeweging. Zo wed de vorm op zich de boodschap. Dat leidde tot veel interpretatievrijheid: dansers mochten bepaalde elementen in de choreografie ter plekke invullen of overlaten aan het toeval. De loskoppeling van dans en muziek is een belangrijk kenmerk van de postmoderne dans. 

Merce Cunningham

De Amerikaanse choreograaf Merce Cunningham (1919-2019) was de pionier van de postmoderne dans. Hij bood de danskunstenaar een vrijheid van middelen in uitdrukkingsmogelijkheden en zocht naar nieuwe compositiemogelijkheden. 

Soorten postmoderne dans

Pure dans: draait alles om de vrije bewegingen en er is geen verhaal. Vaak worden verschillende dansstijlen en bewegingstechnieken samen gebruikt en is er sprake van herhaling (repetitieve dans). 

Performance dans draait het om de gevoelsbeleving van de uitvoerder. Dansers gebruiken alledaagse en banale handelingen, zoals het spelen met objecten. In veel voorstellingen wordt de nadruk gelegd op lichaams- en bewegingsfuncties. 

Mimedans: is een samenstelling van dans en mime, een puur lichamelijke bewegingskunst die alleen lichaamstaal gebruikt. Er wordt echter geen verhaal uitgebeeld, het gaat om louter abstracte lichaamstaal. 

Multimedia-dans: combineert dans met tekst en/of zang, en integreert zo andere kunstdisciplines. 

Omgevingsdans wordt speciaal een setting (omgeving) gecreëerd waarin dans als een vorm van bewegende beeldende kunst plaatsvindt. 

6. Opera

Aan het einde van de 16e eeuw wilden dichters en musici het oude klassieke (Griekse)theater doen heropleven. De opera ontstond als een toneelstuk met orkestbegeleiding, waarin voornamelijk gezongen werd in poëzievorm. De theatertekst die gezongen wordt, wordt afgewisseld met koren en aria’s( wanneer de solist zijn technische vaardigheden kan tonen) die aan de heftige emoties van het drama uiting geven. 

Antonio Monteverdi (1567-1643) wordt beschouwd als de pionier van de ontwikkeling van de opera. 

Richard Wagner (1813-1883) maakt er een Gesamtkunstwerk van, waarbij de verschillende kunstdisciplines zoals muziek, poëzie, dans, architectuur, schilder-en beeldhouwkunst samen tot één totaalspektakel worden gebracht. 

Opdracht blz. 11

Bekijk het filmpje en vul de tabel in via google Classroom

Onderzoeksopdracht Kubisme 

Per 2 

Google Classroom 

Deadline 8 mei 2025