5.9 Spelling - weglatingsstreepje en koppelteken

Spellen bij Nederlands
1 / 27
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 2

This lesson contains 27 slides, with interactive quizzes, text slides and 3 videos.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Spellen bij Nederlands

Slide 1 - Slide

Lezen

Slide 2 - Slide

Raadsel!
Wat is er aan de hand?

Slide 3 - Slide

Raadsel!
Bert en Anneke liggen dood op de vloer van de slaapkamer. Het raam staat open en op de vloer ligt een bal, een plas water en gebroken glas. Wat is er gebeurd ?

Slide 4 - Slide

Wat je in deze les leert...
in 5.9 Spelling
Terugblik Engelse werkwoorden spellen
Het weglatingsstreepje en het koppelteken

Slide 5 - Slide

Engelse werkwoorden

Hij ...(racen - vt).
A
Hij racte.
B
Hij racette.
C
Hij racde.
D
Hij racete.

Slide 6 - Quiz

Engelse werkwoorden

Hij ... (timen - vt).
A
Hij timde.
B
Hij timdde.
C
Hij timete.
D
Hij timede.

Slide 7 - Quiz

Engelse werkwoorden

Ik heb jaren als webdesigner ... (freelancen - vt).
A
gefreelancet
B
gefreelanct
C
gefreelanced
D
gefreelancd

Slide 8 - Quiz

Engelse werkwoorden

Zij hebben ... (volleyballen - vt)
A
Zij hebben gevolleybald.
B
Zij hebben gevolleyballd.

Slide 9 - Quiz

Engelse werkwoorden

Jij ... (deleten-tt) te snel.
A
Jij deletet te snel.
B
Jij delet te snel.

Slide 10 - Quiz

Engelse werkwoorden
Wij hebben ... (paintballen - vt)
A
Wij hebben gepaintbald.
B
Wij hebben gepaintballd.

Slide 11 - Quiz

Slide 12 - Video

Opdracht - solo of duo
Lees de 20 dicteewoorden op bladzijde en bespreek de betekenissen en de schrijfwijzen. 
analyseren
encyclopedie
labyrint
recyclen
acryl
gympen
lobbyist
synthetisch
cyste
gynaecoloog
lyrisch
vinyl
dialyse
hypocrisie
psychisch
yahtzee
dyslexie
idyllisch
pyjama
yoghurt

Slide 13 - Slide

De spatie maakt het verschil in betekenins

Slide 14 - Slide

Samenstellingen schrijven
Een basisregel in het Nederlands: 
Je schrijft samenstellingen aan elkaar!

Voet+bal+schoen = voetbalschoen

(Engels: soccer shoes)

Slide 15 - Slide

Het weglatingsstreepje
Soms staan in een zin twee tegenstellingen naast elkaar met daarin hetzelfde woord. Je kunt een deel van een samengesteld woord weglaten, omdat dat deel wordt herhaald. Plaats dan een weglatingsstreepje op de plek van het weggelaten woord.

                     psychologie- en natuurkundestudenten
                              fiets-, werk- en taalvakanties

Slide 16 - Slide

Welk woord is weggelaten?

Dinsdagochtend en -avond ga ik naar de sportschool.
A
sportschool
B
dinsdag
C
ochtend
D
avond

Slide 17 - Quiz

Waarom plaats je hier geen weglatingsstreepje?

Oude en jonge mensen


Slide 18 - Slide

Het koppelteken
Een koppelteken is een klein streepje dat woorden met elkaar verbindt. In samenstellingen die verkeerd gelezen kunnen worden, dan plaatsen we een koppelteken. Zoals in het linker rijtje.

zo-even               zoeven
stage-uren            / stageuren
radio-omroep              radioomroep
na-apen              naapen

Slide 19 - Slide

Wanneer gebruik je een koppelteken in een samenstelling?
Als het woord verkeerd uitgesproken kan worden, dus een klinkerbotsing: zo-even, na-apen

Bij cijfers, letters en andere tekens: 
50-plusser, T-shirt, $-teken, 112-melding, vwo-leerling

Bij gelijkwaardige delen in een samenstelling (Ze kunnen van plek wisselen)
woon-werkverkeer, haat-liefdeverhouding, hang- en sluit-werk

Aardrijkskundige namen met een plaatsaanduiding: Noord-Brabant, Zuid-Amerkia








Slide 20 - Slide

Wanneer gebruik je een koppelteken in een samenstelling?
Bij aardrijkskundige namen met een extra plaatsaanduiding:
Noord-Brabant, Zuid-Amerika

Bij dubbele achternamen: Mevrouw Van der Wal-De Vries

Bij een functie, rang of titel: minister-president, assistent-trainer

Bij een combinatie met niet-, ex-, non-, oud (voorbepaling): 
Non-alcohol, ex-vriendin, niet-roken




Slide 21 - Slide

Geen samenstelling, maar wel een uitspraakprobleem? 
Gebruik een trema!

hygiëne
ruïne
skiën

Slide 22 - Slide

met koppelteken
zonder koppelteken
(aan elkaar)
NAVO landen
aids vaccin
Amsterdam West
X benen
Frans man
oud voetballer
vwo diploma
amateur speler
non stop
niet roker
© teken
Zuid Afrikaans
pvda politicus
semi prof
mee eten
maandag ochtend
stage uren
stage plaats
niet officieel
CL loting

Slide 23 - Drag question

Slide 24 - Video

0

Slide 25 - Video

Wat?
§ 5.9 Spelling: opdrachten: 8  t/m 12
Hoe?
Online Ta!ent of leerwerkboek B 
Hulp?
Boek, klasgenoot, Straver
Resultaat?
Huiswerk
Leerdoel
weglatingsstreepje en koppelteken
Klaar?
Daltontaak week 20/21

Slide 26 - Slide

Wat weet je nu?


Engelse werkwoorden vernederlandsen
20 dicteewoorden
Weglatingsstreepje en koppelteken gebruiken
trema

Slide 27 - Slide