3W5 Het spijsverteringsstelsel

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

5

Het spijsverteringsstelsel

Deze week

Behandelen we 11 aandoeningen aan de spijsverteringsorganen: 

- 6 in de eerste AFP-les

- 5 in de tweede les 

LESDOELEN

• Je weet (in welk  deel van ) een orgaan de aandoening zit 
• Je weet wat er fout gaat
• Je weet kenmerkende klachten

Meer uitdaging nodig?

• Beschrijf ook diagnose, behandeling + prognose
• Leer de Latijnse termen

1 mondontsteking

2 cariës

3 tandvleesontsteking

4 kaakholteontsteking

5 keelamandelontsteking

6 slokdarmontsteking

7 maagslijmvliesontsteking

8 zweer in de maag of 12v-darm

9 acute darmontsteking

10 reizigersdiarree

11 diverticulose en diverticulitis

5.4.1  Mondontsteking  (stomatitis)

Ontsteking mondslijmvlies door virus  (ook bacterie of schimmel)  waarbij geel-witte blaasjes (aften) en zweertjes ontstaan. 

Klachten: 

- pijn

- zwelling

- roodheid en bloeding

Streptokokkenbacterie of herpesvirus

5.4.2 Cariës

"Gaatjes": koolhydraten maken zuur laagje (plaque) op de tand of kies, waar ziektekiemen schade aan gaan richten

Klachten: 

• pijnscheuten
• tand wordt zwart
• zwelling tandvlees

5.4.3 Tandvleesontsteking (gingivitis)

Acute of chronische ontsteking van tandvlees door bacteriën, waardoor tandvlees niet meer strak om tand/kies heen zit

Klachten: 

• pijn
• bloeding
• loszitten van tand/kies

5.4.5 Kaakholteontsteking (sinusitus)

Ontsteking slijmvlies kaakholte (1 van bijholtes van neus), door virusinfectie uit de bovenste luchtwegen

Klachten:

• pijn+gevoeligheid van wang/bovenkaak
• koorts
• hoofdpijn

5.4.5 Keelamandelontsteking (tonsilitis)  

Amandelen spelen een rol bij ziekte-afweer. Ontsteking door bacterie leidt tot  roodheid en witte vlekjes

Klachten: 

• keelpijn en slikklachten
• vergrote, pijnlijke lymfeklieren
• zwelling
• koorts

Vaak op jonge leeftijd en bij verzwakte weerstand

5.4.6 Slokdarmontsteking (oesofagitis)

Veel voorkomende aandoening waarbij zure maaginhoud terug de slokdarm instroomt (reflux)

Klachten: 

• brandend gevoel achter borstbeen
• bittere smaak in mond
• overgeven

Vaak bij ouderen of baby's, ook bij obesitas en zwangeren

OPDRACHT

Klaar? Maak opdrachten 31 t/m 34 Take Care

Vraag 1 t/m 30  nog niet af? Maak deze eerst!

5.4.7 Maagslijmvliesontsteking (gastritis)

Algemene naam voor irritatie  maagslijmvlies. Kan veroorzaakt worden door slecht sluitende maagportier of Heliobacter bacterie

Klachten:

• buikpijn
• zuurbranden en misselijkheid
• braken

Acute vorm door buikgriep, alcoholmisbruik

Chronisch: als slijmvlies onvoldoende product maakt (kan door Heliobacter)

5.4.8 Zweer (ulcus)

In maag (ulcus ventriculi)   of

12-vingerige darm (ulcus duodeni)

Weefsel aan de oppervlakte laat los door ontsteking

Klachten: 

• pijn in bovenbuik
• misselijk en braken
• maagbloeding

Veroorzaakt door: 

-NSAID (bijv. Ibuprofen)

-heliobacter bacterie

-aangeboren overmatige maagzuurproductie

Kan tot perforatie leiden: acute hevige pijn

5.4.9 Acute darmontsteking 

 (gastro-enteritis)

Meestal veroorzaakt door een virus, bacterie, giftige stof kan ook. Vaak door voedselvergiftiging/slechte hygiëne

Klachten:

• diarree
• misselijk en overgeven
• koorts 

Salmonella

Gastro-enteritis kan leiden tot tekort aan zouten: ORS 

5.4.10 Reizigersdiarree 

Meestal veroorzaakt door onbekende bacterie in de darmen.

Meestal tijdens reizen naar het buitenland

Klachten: 

- dunne, waterige ontlasting

5.4.11 Diverticulitis

Divertikel:  zakvormige uitstulping in de darmwand

Door feces of bacteriën kunnen ze ontsteken:  diverticulitis

Klachten: 

• meestal geen
• soms vage buikpijn, verstopping of diarree

Uitstulping ontstaan doordat de slijmlaag door de spierlaag van de darmwand gaat.

Kan uiteindelijk leiden tot darmperforatie

OPDRACHT

Klaar? Maak opdrachten 35  t/m 40 in Take Care

Vraag 1 t/m 34 nog niet af? Maak deze eerst!

Na deze les...

• Weet je  (in welk deel van ) een orgaan de aandoening zit
  
• Weet je wat er fout gaat
  
• Weet je de kenmerkende klachten