13.1 - de lever [les 2]

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

Tas van tafel

Boeken en laptop pakken en opstarten

Roos heeft te horen gekregen dat ze diabetes heeft. Ze snapt nog niet helemaal wat er in haar lichaam niet goed gaat. 

 Leg uit wat er normaal gebeurt in een gezond lichaam en wat er bij Roos nu niet goed werkt. Gebruik hierbij de juiste begrippen.

De lever en het verteringsstelsel

De lever produceert gal

De lever ontvangt alle opgenomen verteringsproducten vanuit de dunne darm via de poortader

Uitzondering is water (dikke darm en gaat meteen het bloed in) en glycerol & vetzuren (via lymfevaten)

Lever: de stofwisselingscentrale

• Moleculen afbreken, omvormen, produceren, opslaan
  
  
• Vorming eiwitten
  
  
• Bloedsuikerspiegel constant houden (glucose concentratie in het bloed)
  
  
• Gifstoffen & medicijnen afbreken

biologiepagina.nl

Leerdoel 1 [herhaling]

Je kunt uitleggen welke rol de lever speelt bij de verwerking van aminozuren.

Aminozuren en eiwitten

lever zorgt ervoor dat er voldoende van de juiste aminozuren zijn (niet-essentiële omzetten/ bijmaken)

Vormen bloedeiwitten: stollingseiwitten, transporteiwitten en bloedeiwitten voor de osmotische waarde v/h bloed

De lever kan aminozuren omzetten en zelf produceren. Welke soort aminozuren zijn dit?

1. Essentiële aminozuren
2. Niet essentiële aminozuren

Wat gebeurt er als er in de lever te veel eiwitten zijn?

Alvleesklier

Glucose

Glycogeen

Insuline

Glucagon

Bloedsuikerpsiegel gaat omlaag

Bloedsuikerpsiegel gaat omhoog

Lever

Leerdoel 2 [nieuw]

Je kunt uitleggen welke rol de lever speelt bij de afbraak van rode bloedcellen

Afbraak van rode bloedcellen 

Rode bloedcellen -

geen celkern en leven 120 dagen, hemoglobine (rood bloedeiwit dat zuurstof kan binden)

per seconde 2 miljoen rode bloedcellen

- gevormd in rode beenmerg

- afgebroken in de lever 

... en galvorming

hemoglobine wordt afgebroken tot

- ijzer (afgeven aan bloed, gerecyceld door beenmergcellen)

- billuribine (geel, giftig, komt in gal, helpt bij vertetering)

poepbacteriën zetten gele billuribine om in bruine kleurstof

Leerdoel 4 [nieuw]

Je kunt uitleggen welke rol de lever speelt bij de afbraak van giftige stoffen en medicijnen

Giftige stoffen

Ontgifting = afbreken (schadelijke) stoffen uit je bloed

- alcohol

- drugs

- medicijnen

- zware metalen

1. afbreken door enzymen
   
2. uitscheiden met de gal
   

Gevolgen alcohol

Cirrose is het onomkeerbare proces waarbij levercellen worden omgezet tot littekenweefsel.

Veel en vaak alcohol drinken veroorzaakt blijvende schade aan hersenen, lever en andere organen.

asian flush

mutant enzym

Huiswerk

Maak een samenvatting van deze LessonUp

Maak de opdrachten van 13.1

Klaar? Ga dan oefenen om te controleren of je alles begrepen hebt

Normale oefentoets
https://biologiepagina.nl/Toetsen/verteringbb/vertering.htm
Uitdagend:
https://biologiepagina.nl/Toetsen/verteringbb/vertering.htm

Waar of niet waar. Een groot gedeelte van je rode bloedcellen poep je uiteindelijk dus uit.

1. Waar
2. Niet waar

De man hiernaast heeft geelzucht. Geelzucht is een indicatie voor leverfalen. Leg dit uit. (T2)

Veel medicijnen hebben een werking van slechts een paar uur. Dit heeft voornamelijk te maken met de lever. Leg dit uit (T1)

Oud examenvraag. De giftigheid van parathion en para-ozon is afhankelijk van de manier van opname. Welke van de beweringen zijn juist?:

1. Para-oxon wordt in het spijsverteringskanaal of in de lever omgezet in een niet-giftige stof.
2. Parathion wordt in de lever omgezet in een niet-giftige stof.
3. Parathion wordt in het spijsverteringskanaal of in de lever omgezet in een giftigere stof.

1. 1 en 2
2. 1 en 3
3. 2 en 3
4. 1, 2 en 3