NN7 - Formuleren §5 - Lastige verwijswoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Lastige verwijswoorden

NN7 - Formuleren §5

1HAVO / 1VWO

Verwijswoorden (bijvoorbeeld deze, die, dit, dat en hij, hem, zij, ze, haar, het, hen, hun) verwijzen naar iets wat eerder (of later) genoemd wordt. Er zijn een paar lastige gevallen:

Hen of hun?

Je gebruikt het verwijswoord hen als lijdend voorwerp (lv) en na een voorzetsel (vz). Het verwijswoord hun gebruik je als meewerkend voorwerp (mv) zonder voorzetsel.

– Als Aimee en Yamilla weer te laat komen, zal ik niet meer op (vz) hen wachten.

– Omdat twee leerlingen het huiswerk niet hadden gemaakt, gaf de docente hun (mv) een onverwachte overhoring. Ze riep hen (lv) naar voren.

Dat of wat?

Je gebruikt het verwijswoord dat om te verwijzen naar het-woorden en naar (een groter deel van) een zin. 

Je gebruikt het verwijswoord wat om te verwijzen naar:

- de woorden dat en datgene: Dat wat je nu doet, is volgens mij gevaarlijk.

- de woorden alles, iets, niets, het enige: Het enige wat Brentley doet, is voetballen.

Je gebruikt het verwijswoord wat om te verwijzen naar:

- een overtreffende trap met het, zonder zelfstandig naamwoord (het beste, het fijnste enzovoort): 

Een hardloopcursus volgen is wel het allerlaatste wat ik ga doen.

- een hele zin: Ian won het schaaktoernooi, wat mij verbaasde.

Maar: Ian won het schaaktoernooi. Dat verbaasde mij.

Of: Ian won het schaaktoernooi en dat verbaasde mij.

Daar/Waar+voorzetsel of voorzetsel + wie?

Je gebruikt daar/waar+voorzetsel (daarmee, waarover, waarvan enzovoort) als je verwijst naar dieren en dingen.

– Het filmfestival waarvoor ik kaartjes heb gekocht, gaat niet door.

Je gebruikt voorzetsel + wie (met wie, over wie enzovoort) als je verwijst naar mensen.

– De vriendin met wie ik tennis, is helaas geblesseerd.

De sportschool geeft gratis een proefles kickboksen aan .... die dat willen.

1. hen
2. hun

Zodra de muzikanten het slotakkoord speelden, gaf het publiek ....
een daverend applaus.

1. hen
2. hun

Helaas gaan de buren verhuizen, maar we zullen ..... zeker niet vergeten.

1. hen
2. hun

Toen de dakloze .... een daklozenkrant wilde overhandigen, liepen de voorbijgangers gewoon door.

1. hen
2. hun

Wat is het allerleukste dat / wat jij hebt gedaan tijdens je vakantie op Corsica?

1. dat
2. wat

Ergeren jullie je ook zo aan het autoalarm dat / wat steeds afgaat?

1. dat
2. wat

In deze brochure vind je alles dat / wat je moet weten over wadlopen.

1. dat
2. wat

De vulkaan begon te grommen, dat / wat leidde tot paniek bij de dorpsbewoners.

1. dat
2. wat

Ga nu naar de digitale methode van Nieuw Nederlands en maak de opdrachten die in de planning staan.