Les 20- herhaling grammatica (§3+§6)+Taal -§2 en §6

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Les 20- herhaling grammatica (§3+§6)+Taal -§2 en §6 

Hallo 2Vd

Pak je spullen alvast (boek/Nieuw Nederlands/pen+schrift) en ga lezen in je leesboek

Wat gaan we doen vandaag?

• 10 min lezen
• huiswerk nakijken
• herhaling stof + lesson-up
• zelfstandig werken
  

Nakijken cursus 4 - §6 - opdr. 1 t/m 3 (blz. 210)

Uitdrukking	betekenis
ergens geen kaas van gegeten hebben	ergens geen verstand van hebben
ets/iemand in de smiezen hebben	iets/iemand snappen of doorhebben
Nu komt de aap uit de mouw.	Nu wordt duidelijk wat iemands ware bedoeling of karakter is.
ergens geen erg in hebben	iets niet opmerken
iets in de gaten houden	iets blijven observeren
Al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding.	Wat lelijk of slecht is, maak je niet mooi of goed door verhullende versieringen.
op zijn retour zijn	minder gaan presteren; achteruit gaan
aan de lopende band	aan één stuk door; steeds maar weer
een lang leven beschoren zijn	lang blijven bestaan
een vlag op een modderschuit	een element dat heel mooi is in vergelijking met de rest
met beide benen op de grond staan	nuchter, reëel zijn
speelruimte geven	ruimte geven voor enige vrijheid van beweging of handeling

Opdracht 3

1 a een doorn in het oog

b (dat is) een rib uit mijn lijf

c de eindjes aan elkaar knopen

d van de kaart zijn

e onder de duim houden

f de vinger aan de pols houden

2

of:

e uit de duim zuigen

uitdrukking	betekenis
a een doorn in het oog	een grote ergernis
b (dat is) een rib uit mijn lijf	(dat is) een grote uitgave
c de eindjes aan elkaar knopen	zuinig zijn; maar net rondkomen
d van de kaart zijn	overstuur zijn, in de war zijn
e onder de duim houden/uit de duim zuigen	in bedwang houden/ verzinnen
f de vinger aan de pols houden	in de gaten houden of alles goed gaat

4 a de naakte waarheid

b het roer omgooien

c iemand van haver tot gort kennen

d in rep en roer

e lief en leed delen

f kommer en kwel

g moord en brand schreeuwen

h op een houtje bijten

i over koetjes en kalfjes praten

j taal noch teken

a 2 de niet te verbloemen waarheid

b 3 een totale ommekeer doorvoeren

c 6 iemand erg goed kennen

d 7 in opschudding

e 9 plezierige en droevige ervaringen delen

f 10 verdriet; doffe ellende

g 4 erg tekeer gaan; luid schreeuwen

h 1 armoede lijden; niets te eten

i 8 over onverschillige, onbeduidende zaken praten

j 5 geen enkel bericht (mondeling of schriftelijk)

opdracht 4

iets in de gaten houden    

iets blijven observeren

Al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding.   

Wat lelijk of slecht is, maak je niet mooi of goed door verhullende versieringen.

op zijn retour zijn    

minder gaan presteren; achteruit gaan

aan de lopende band   
aan één stuk door; steeds maar weer

een lang leven beschoren zijn   

lang blijven bestaan

een vlag op een modderschuit
een element dat heel mooi is in vergelijking met de rest

met beide benen op de grond staan   

nuchter, reëel zijn

speelruimte geven   

ruimte geven voor enige vrijheid van beweging of handeling

Nakijken cursus 5 - §4 P. 213

cursus 4 - §2 - P. 92-93

cursus 4 - §2 - P. 92-93

Samenvatting + proeftoets

Wederkerend werkwoord

In sommige zinnen zijn er bepaalde werkwoorden waarbij het onderwerp wederkeert (terugkomt).  VB: Ik vergis me/ ik was me

Wanneer dit gebeurt heten deze werkwoorden: wederkerende werkwoorden

Er zijn twee soorten wederkerende werkwoorden.

Verplicht wederkerend werkwoord

Hierbij hoort een wederkerend voornaamwoord (me, je, zich, ons)!

Het wederkerend vnw hoort hier bij het Werkwoordelijk gezegde (wg): vergiste zich, realiseer me, bemoeit zich . 

Gaat om iets wat je alleen zélf kunt doen.

Toevallig wederkerend werkwoord

Hoort niet altijd bij een wederkerend vnw, het is iets wat je ook voor een ander kunt doen. 

Het wederkerend vnw hoort hier bij het LV: heb jij je vermaakt?

Voorbeelden wederkerende werkwoorden

1: Ik schaam me.

2: Hij ergert zich.

3: Zij wast zich.

4: Je bezeert je.

5: Ik bemoei me met jouw zaken.

6: Zij vragen zich af wat jij hier doet.

7: Wij spannen ons erg in.

8: Zij vergist zich nooit.

9: Hij heeft zich gestoten.

10: Ik heb me verbrand.

Is het werkwoord in de onderstaande zinnen verplicht wederkerend, toevallig wederkerend of niet-wederkerend?

verplicht wederkerend

toevallig wederkerend

niet-wederkerend

Gisteren waste ik de hond met zeep

Overdag verschuilen reeën zich meestal in het struikgewas.

Ik vergis me nooit tijdens toetsen.

Hij verdedigt zich met zijn vuisten!
Wat is het WG?

TIP!

Bij verplichte wederkerende werkwoorden hoort het wederkerend voornaamwoord bij het WG

Bij toevallig wederkerende werkwoorden niet.

1. verdedigt
2. verdedigt zich

Hij verdedigt zichzelf met zijn vuisten.

WG = verdedigt

LV = zich

Gedroeg jij je verdacht volgens de politieagent?
Wat is het WG?

1. gedroeg
2. gedroeg je

Juist of onjuist:
een wederkerend werkwoord hoort niet bij het werkwoordelijk gezegde

1. juist
2. onjuist

Verplicht wederkerend of toevallig wederkerend werkwoord?

Ruud vermaakt zich met Rocket League.

1. verplicht wederkerend werkwoord
2. toevallig wederkerend werkwoord

Voornaamwoorden

Een voornaamwoord is een woord dat verwijst naar personen, dieren of dingen (concreet of abstract), zonder die met name te noemen. 

Degene die je al geleerd hebt zijn o.a.: persoonlijk voornaamwoord (bv. ik/hem/jullie), bezittelijk voornaamwoord (bv. jouw/zijn/ons) en aanwijzend voornaamwoord (die/dat), vragend voornaamwoord (bv. wie/wat)

Nieuw is: wederkerend voornaamwoord

Uitleg wederkerend voornaamwoorden

Wederkerend voornaamwoord (wed.vnw)

• Komt alleen voor in combinatie met een wederkerend werkwoord.

        Bijv. Zich aanpassen, zich wassen, zich omkleden

Jij kleedt je wel heel vaak om.  
Haar broer past zich aan.

Harm scheert zichzelf  met een met een scheermesje.

Tip: Twijfel je of het woord een wederkerend voornaamwoord is? Zet de hele zin in de hij-vorm. Als een voornaamwoord uit de zin daarmee in 'zich' moet veranderen, dan is het een wederkerend voornaamwoord. Bovendien moet het over dezelfde persoon/personen gaan.

Uitleg wederkerig voornaamwoord

Wederkerig voornaamwoord (wedig.vnw)

• Er is er maar één: elkaar (soms geschreven als mekaar of elkander.

Zij hebben elkaar al een hele tijd niet gezien.

Verplicht wederkerend voornaamwoord

Als je het wederkerend voornaamwoord niet door iets of iemand kan vervangen dan is het een verplicht wederkerend voornaamwoord. 

Voorbeeld: 

Ik schaam me diep voor het onjuiste antwoord. 

Me kun je niet vervangen, dus is me hier een verplicht wed vnw. 

Toevallig wederkerend voornaamwoord

Soms kun je het wederkerend voornaamwoord wel vervangen door iets of iemand. Dan is het een toevallig wederkerend voornaamwoord.

Voorbeeld: 

Hij scheert zich iedere ochtend. 

Hij scheert de hond elke week. 

Zich is hier een toevallig wederkerend voornaamwoord.

De  wederkerende vnw mezelf, jezelf, zichzelf en onszelf komen alleen voor bij toevallig wederkerende ww

Wat is het wederkerend vnw in onderstaande zin?

Ik was me iedere morgen met koud water om goed wakker te worden.

Wat is het wederkerend vnw in onderstaande zin?

Zij heeft zich ontzettend geërgerd aan haar kleine zusje.

We zien elkaar elke ochtend bij de bushalte

1. persoonlijk vnw
2. bezittelijk vnw
3. wederkerend vnw
4. wederkerig vnw

1. persoonlijk vnw
2. bezittelijk vnw
3. wederkerend vnw
4. wederkerig vnw

Met die louche zaakjes van mijn jongste broer bemoei ik me niet.

1. persoonlijk vnw
2. bezittelijk vnw
3. wederkerig vnw
4. wederkerend vnw

1. persoonlijk vnw
2. bezittelijk vnw
3. wederkerig vnw
4. wederkerend vnw

Welk stijlfiguur vind je in de onderstaande zin?

Erika stond al eeuwig op haar vader te wachten, toen hij eindelijk arriveerde.

1. Enumeratio
2. Hyperbool
3. Understatement
4. Antithese

Welk stijlfiguur vind je in de onderstaande zin?

Ik steun je door dik en dun

1. Enumeratio
2. Hyperbool
3. Understatement
4. Antithese

Welk stijlfiguur vind je in de onderstaande zin?

Felix legt zijn kleren, sokken, zwembroek en ondergoed in zijn kast.

1. Enumeratio
2. Hyperbool
3. Understatement
4. Antithese

Welk stijlfiguur vind je in de onderstaande zin?

De marathonloper werd eerst vierde, won toen brons, pakte zilver en heeft nu zelfs goud in handen

1. Drieslag
2. opsomming in drieën
3. Climax
4. Antithese

Welk stijlfiguur vind je in de onderstaande zin?

David kon goed voetballen, wielrennen en paardrijden.

1. Drieslag
2. Opsomming in drieën
3. Climax
4. Antithese

Collocatie:

kleine, vaste woordgroep
Voorbeeld: woordgroepen als 'tafel dekken' en 'halsbrekende toeren', 'een aanbod accepteren of afslaan', 'spelers fanatiek of enthousiast aanmoedigen', 'rekenen op', 'huiswerk maken', 'boodschappen doen' zijn collocaties.

Vul het ontbrekende woord in:

Op een houtje ...

Vul het ontbrekende woord in:

Het .... omgooien

Vul het ontbrekende woord in:

Een ... aan de pols houden

Ga nu zelf leren

NN Grammatica §1, §3 en §4

NN Taal §2 en §6