Thema 5 - Basisstof 1 Genotype en fenotype

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Thema 5 

Erfelijkheid en evolutie

- erfelijkheid

- evolutie

- celkern

- informatie

- eigenschap

- DNA

- code

- codering

- soort

- nakomeling

- lichaamscel

- dochtercel

- gen 

- genotype

- actief

- organisme 

- fenotype

- leefstijl

- omgeving

- milieu

- chromosoom

- bevruchting

- celdeling

Begrippen en jargon

5.1 Genotype en Fenotype

• Introductie
• Theorie
• Check
• Zelfstandig werken
• Afsluiten 

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan je:

• Omschrijven wat genotype en fenotype zijn.
• Uitleggen dat cellen alleen de erfelijke informatie gebruiken die ze nodig hebben.

Bevruchting en celdeling

Erfelijke informatie

• Lichaamscellen
• Chromosomen
• DNA
• Genen 

In alle celkernen van jouw lichaamscellen zitten dezelfde chromosomen. Chromosomen zijn eigenlijk lange DNA-strengen die netjes opgerold liggen. 

Weten jullie nog wat dit is? Wanneer je deze gewoon los hebt kan je het een beetje vergelijken met een lange DNA-streng. En wanneer je de snoer netjes oprolt voordat je hm opbergt heb je als het ware een chromosoom. 

Op je DNA zitten genen. Een gen kan uit  een stukje of meerderde stukjes DNA bestaan die voor één eigenschap coderen. Cellen die moeten zich wel eens delen en wanneer dit gebeurt worden eerst alle chromosomen gekopieerd. Daarna deelt de cel zich, er ontstaat een dochtercel. Een dochtercel heeft dezelfde set chromosomen en daarom bevat elke celkern van lichaamscellen dezelfde informatie. 

Genotype

Alle genen samen --> Informatie voor al je erfelijke eigenschappen.

• Staat vast in je DNA

Alleen benodigde genen

Elke lichaamscel gebruikt alleen de genen die hij nodig heeft. 

• Levercellen --> 'Lever' genen staan aan / zijn actief
• Darmcellen --> 'Darm' genen staan aan

In elke cel is wel alle informatie aanwezig!

Fenotype

-> Alle zichtbare eigenschappen.

Fenotype = Genotype + invloeden uit omgeving

Genotype: Informatie voor al je erfelijke eigenschappen 

genotype verandert niet

Fenotype verandert

Iemand die bruiner is geworden door de zon

1. Genotype
2. Fenotype

Welk woord weg

Wat? --> Los de welk-woord-weg opdrachten op het bord op 

Hoe? --> Rustig alleen of samen in tweetallen

Klaar? --> begin met de opdrachten van basisstof 1 pagina 98

Wie van jullie heeft er allemaal zijn boeken mee? 

DNA - fenotype - genotype

nakomeling - dochtercel - celdeling

gen - leefstijl - actief 

- erfelijkheid

- evolutie

- celkern

- informatie

- eigenschap

- DNA

- code

- codering

- soort

- nakomeling

- lichaamscel

- dochtercel

- gen 

- genotype

- actief

- organisme 

- fenotype

- leefstijl

- omgeving

- milieu

- chromosoom

- bevruchting

- celdeling

Begrippen en jargon

Maak zelf een welk - woord - weg reeks en leg uit welk begrip je kan wegstrepen.

Klaar? Ga vast aan de slag met de opdrachten van basisstof 1

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan je:

• Omschrijven wat genotype en fenotype zijn.
• Uitleggen dat cellen alleen de erfelijke informatie gebruiken die ze nodig hebben.

Fenotype of genotype?

1. Fenotype
2. Genotype

De volgende keer

Thema 5 - basisstof 1 herhaling

verder met opdrachten 1 t/m 8