basisstof 1 Genotype en fenotype

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Thema 5 Erfelijkheid en evolutie

Neem je boek en laptop voor 

Vandaag

Uitleg basisstof 1 

Opdrachten maken van 5.1

Afsluiting

Thema 5 Erfelijkheid en evolutie

B1 Genotype en fenotype

B2 Chromosomen en genen

B3 Variatie in genotypen

B4 De evolutietheorie

B5 Geschiedenis van het leven op aarde

B6 DNA-technieken

Leerdoelen basisstof 1

- Je kunt benoemen dat alle cellen van je lichaam dezelfde erfelijke informatie bevatten.

- Je kunt omschrijven wat het genotype en het fenotype zijn.

- Je kunt uitleggen dat cellen alleen de erfelijke informatie gebruiken die ze nodig hebben.

Erfelijke informatie

Je lichaam is opgebouwd uit lichaamscellen. 

Elke celkern van elke lichaamscel bevat 46 chromosomen. 

De chromosomen bestaan uit DNA. 

Vier lettercode

DNA

Celdeling

Door celdeling ontstaan nieuwe cellen uit de bevruchte eicel. 

De chromosomen worden bij elke celdeling gekopieerd en daarna gedeeld. 

Celdeling

Deze nieuwe cellen noemen we een dochtercel.

Deze bevat de complete set chromosomen. Dus dezelfde erfelijke informatie. 

Dochtercel

Celdeling

DNA

Chromosomen

Lichaamscellen

Lange dunne draden in de celkern

Cellen waaruit je lichaam is opgebouwd

Stof die informatie bevat voor erfelijke eigenschappen

Vorming van nieuwe cellen

Cel die ontstaat uit een moedercel tijdens celdeling

Genen

Een gen bevat de informatie (code) voor een erfelijke eigenschap. Dit bestaat uit stukjes DNA.

De genen liggen verspreid over de 46 chromosomen.

Genotype

De 46 chromosomen in één celkern bevatten samen alle genen, dus alle informatie van jouw erfelijke eigenschappen. 

Dit noemen we het genotype. 

Ontstaan van genotype

actief / niet actief

Een cel gebruikt alleen de genen die hij nodig heeft.

Dit hangt af van de plaats in het lichaam waar de cel zich bevindt.

Voorbeeld: een cel van een speekselklier gebruikt alleen de genen die zorgen voor de aanmaak van speeksel. De rest van de genen in die cel  'staan uit'

Fenotype

Alle eigenschappen van een organisme = het fenotype. Hierbij horen de zichtbare eigenschappen, maar ook de onzichtbare eigenschappen.

Fenotype

Het fenotype wordt bepaald door: 

- genotype (bv oogkleur), maar ook

- leefstijl (bv neuscorrectie, tattoo of haar verven) 

- omgeving (bv littekens, bruiner worden)

Vaak is het een combinatie van alles

genotype

fenotype

Wat is het genotype?

1. Alle eigenschappen
2. Je innerlijk
3. Alle erfelijke eigenschappen
4. Je uiterlijk

Is het genotype van de larve hetzelfde als het genotype van het volwassen dier?

1. Ja
2. Nee

Welke stelling is juist?

1. Fenotype = genotype + milieu
2. Milieu = genotype + fenotype
3. Genotype = fenotype + milieu

Welke van de twee kan je in je leven veranderen?

1. Genotype
2. Fenotype

Welk eigenschap heeft te maken met het fenotype?

1. Blond geverfd haar
2. Kort geknipt haar
3. Rossig haar
4. Zowel A, B als C

Bevat een cel van de lever de erfelijke informatie voor het maken van speeksel?

1. Ja
2. Nee

Aan de slag!

Lezen blz. 106 t/m 108 in je boek

Maken opdrachten 1 t/m 10 van 5.1 Genotype en fenotype online

Opdracht 4 is een tekening in je boek. Deze volgende les aan mij laten zien

Klaar? Je mag iets voor jezelf doen.

Huiswerk volgende week

Opdrachten van 5.1 Genotype en fenotype

Opdracht 4 in je boek (laten zien)