Ouderen zorg/stage week 1

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Ouderen zorg/stage 

week 1

Tekst

Het programma

Aanwezigheid registratie

Terugblik-Ouderen zorg

Info les inhoud/toetsing

Leerdoelen

Voorkennis 

les/ en groepswerk

Evaluatie/vragen

Vooruitblik/literatuur controleren

Over welke ziekten heb je de afgelopen periode geleerd in de ouderenzorg?

Draaiboek

Toetsing

Elke vak (VP/OM/MV) uit deze LOEP wordt ieder blok/ het blok afgesloten met een eigen toets.

VP:

• Socratieve
  
• Expert college en opdrachten

Literatuur

• e-Xpert mbo VVT: Psychogeriatrie
  
• Digibib - leermodule dementie 

Leerdoelen

Hoofdleerdoel

De student beschrijft specifieke verpleegkundige zorg van zorgvragers met psychogeriatrische problemen.

Subdoelen

De student:

• Benoemt de 8 principes voor mensen met dementie.

Wat is psychogeriatrische zorg?

Deze zorg wordt geboden aan ouderen met een psychogeriatrische stoornis zoals dementie. 

De zorg die wordt verleend betreft 

• het in- uit bed helpen, 
• wassen/ douchen, 
• aan-/ en uitkleden, 
• hulp bij verzorgen van maaltijden,
•  Individuele begeleiding geboden/persoonsgerichte zorg
• de cliënt staat centraal 
• elke cliënt heeft een individueel plan en dagprogramma
• de cliënt wordt benaderd op zijn eigen interactieniveau waardoor zinvolle communicatie mogelijk is van beginnende tot vergevorderde dementie
• mantelzorgers worden betrokken en begeleid in de methode zodat ze minder stress en meer voldoening ervaren

Dementie

Dementie is de naam voor een combinatie van symptomen (een syndroom), waarbij de hersenen informatie niet meer goed kunnen verwerken. 

Dementie is een verzamelnaam voor ruim vijftig hersenziektes. De meest voorkomende vorm van dementie is de ziekte van Alzheimer.

Nadenken over de toekomst bij dementie: Wat vertelt de grafiek ons?

De komende jaren zal het aantal mensen met dementie sterk toenemen. Toch is voor de verdere toekomst veel onzeker.

Cijfers

• Ongeveer 20% van de mensen krijgt dementie.
  
•  De vormen van dementie die het meest voorkomen zijn de ziekte van Alzheimer
  
• Vrouwen en mensen met een hogere leeftijd hebben een hogere kans op het krijgen van dementie. 

Figuur 1: Feiten en cijfers over dementie (cijfers: Alzheimer Nederland)

Diagnose

De diagnose vindt plaats door

• Anamnese en lichamelijk onderzoek
• Neuropsychologisch onderzoek
• Beeldvormend onderzoek: zoals MRI, CT of PET-scan
• Bloedonderzoek
• EEG
• Mini Mental State Exam (MMSE)
• Beoordeling van de cognitieve functies

• De diagnose dementie kan worden gesteld indien minstens twee van de volgende cognitieve functies afwijkend zijn)

1. persoonlijkheid en gedrag;
   
2. taal;
   
3. vermogen om complexe taken uit te voeren;
   
4. inschattingsvermogen;
   
5. waarnemingen zien en verwerken;
   
6. het vermogen nieuwe informatie te onthouden en op te slaan. 

10 symptomen van dementie

0

Zorgconcept voor mensen

met dementie

De indeling van de hersenen en de bijhorende functies

Het bovenbrein = denkende hersenen: reacties zijn doelgericht en bewust

Het onderbrein = emotionele hersenen: reacties zijn impulsief en onbewust

Het onderbrein = emotionele hersenen: reacties zijn impulsief en onbewust

De wondere wereld van dementie

(Anneke van der Plaats)-8 principes

Principe 1: We kunnen hen hun gedrag niet kwalijk nemen.

Bij hersenbeschadiging zoals bij dementie worden de denkende hersenen aangetast waardoor handelingen onbewust, reflexmatig en impulsief worden uitgevoerd.

Angst, regieverlies en het gevoel te falen spelen hierbij een grote rol.

Een dementerende kan zijn gedrag dan niet meer zelf ‘managen’. 

Dr. Anneke van der Plaats is sociaal geriater, wetenschapper, docent en adviseur.

Dit betekent dat wij mensen met dementie niet mogen beoordelen zoals we dat bij ‘gewone’ mensen doen.

Principe 2

Mensen met dementie kunnen impulsen, emoties en stemmingen niet meer bedwingen

Omdat voor het inhouden van emoties een sterkere invloed van de denkende hersenen nodig is, die zijn aangetast bij dementie, kan men zo snel van emotie wisselen.

 Eén verkeerd woord en men is kwaad, één lief gebaar en men is weer blij.

Omdat voor het inhouden van emoties een sterkere invloed van de denkende hersenen nodig is, die zijn aangetast bij dementie, 

kan men zo snel van emotie wisselen. Eén verkeerd woord en men is kwaad, één lief gebaar en men is weer blij. Gebruik (oude) foto's en andere beelden om je boodschap over te brengen. Beeld is voor mensen met dementie makkelijker te verwerken dan woorden. En beelden van vroeger zijn beter herkenbaar voor ze. 

Omdat voor het inhouden van emoties een sterkere invloed van de denkende hersenen nodig is, die zijn aangetast bij dementie,

kan men zo snel van emotie wisselen. Eén verkeerd woord en men is kwaad, één lief gebaar en men is weer blij.

Principe 3

Het geheugen bestaat uit plaatjes

Een dementerende inrichten met ouderwetse, herkenbare voorwerpen, die passen bij de leeftijd van de cliënt. 

Bedden, tafels, stoelen, servies, kasten, lampen, alles moet een  en dus herkenbare vorm hebben. 

Principe 4

Bij mensen met dementie is het doseren van prikkels belangrijk

Bij onvoldoende prikkels kunnen mensen met dementie het gevoel krijgen dat ze niet meer bestaan. Dit kan een erg angstige ervaring zijn.

Onrust ontstaat bij mensen met dementie omdat er óf te veel dynamische prikkels aanwezig zijn óf te weinig dynamische prikkels aanwezig zijn

Prettige prikkels voor dementerenden 

•  het algemeen herkenbare, langzame beelden. 
• trage films uit het verleden, liefst met dieren en symbolen zoals Lassie, Flipper, Sissy, sprookjesfilms en films over de natuur.
• ‘stomme films’ vindt men aantrekkelijk omdat hierin veel gebruik gemaakt wordt van gebaren en mimiek. Deze non-verbale communicatie wordt beter begrepen dan taal.

Principe 5

Externe prikkels kunnen bij dementerenden doelgerichte bewegingen bevorderen

Mensen met dementie kunnen bewuste, doelgerichte bewegingen vaak niet meer uitvoeren. 

Het maken van doelgerichte bewegingen een functie van de denkende hersenen is (en deze zijn aangetast bij dementie). 

De bewegingen van mensen met dementie verlopen via de emotionele hersenen. 

Dat betekent dat alle bewegingen spontaan, intuïtief, reflexmatig, ondoordacht of ‘vanzelf’ verlopen.

 

Prikkels die een doelgerichte beweging uitlokken zijn:

• Muziek en liedjes. Deze maken automatische, spontane bewegingen los; dansen is daar een voorbeeld van.

• Humor. Grapjes bijvoorbeeld kunnen helpen bij het ontstaan van een juiste beweging.

• Het ‘juiste plaatje’. Als men het juiste plaatje krijgt (men ziet iemand bijvoorbeeld tafels dekken) dan kan het gebeuren dat men dat ook gaat doen

Principe 6

Mensen met dementie zijn afhankelijk van hun omgeving

De omgeving is veilig

Bewegingsvrijheid

In de omgeving wordt geen dwang of overmacht gevoeld

De omgeving is herkenbaar

In de omgeving moet de juiste prikkel op het juiste moment gegeven worden

‘Verleiden’ is een kunst die hoort bij een gunstige bejegening

.

Principe 7

Het is ongunstig mensen met dementie te laten falen

Mensen met dementie hebben bijna voortdurend het gevoel te falen
 

 Belangrijk is om hen niet te testen en corrigeren

Principe 8

Dementerenden hebben minder behoefte aan slaap en meer behoefte aan dutten en veel licht overdag

De diepe slaap moet het liefst ’s nachts gebeuren. Het dutten kan ook overdag. Hierbij moeten we er wel voor zorgen dat de dementerende niet in de diepe slaap terecht komt (dit merk je wanneer je in een stoel in slaap valt en je hoofd opeens voorover valt).

Liever geen zonneschermen die bij ieder straaltje zon naar beneden gaan. Maar ’s avonds wél schemeren met dichte gordijnen, schemerlampjes.

Kwaliteit van leven staat centraal. Het persoonlijk welbevinden van de cliënt.

Bekijk het filmfragment en beantwoord onderstaande vragen.

Tips voor omgaan met dementie: wat kun je beter doen?

Tips voor omgaan met dementie: wat kun je beter niet doen?

Tips voor omgaan met dementie: wat kun je beter niet doen?

Tips voor omgaan met dementie: wat kun je beter doen?

Wat kan helpen bij het creëren van een veilige omgeving voor mensen met dementie?

1. Een ongestructureerde en veranderlijke omgeving
2. Het introduceren van veel nieuwe gezichten en stemmen
3. Een rustige en bekende omgeving met minimale veranderingen
4. Gezellige party met harde muziek

Waarom hebben mensen met dementie vaak minder behoefte aan slaap 's nachts en vertonen ze meer behoefte aan dutjes overdag, evenals blootstelling aan veel licht gedurende de dag?

1. Hun biologische klok is verstoord
2. Mensen met dementie hebben meestal een hoger energieverbruik
3. Dementie veroorzaakt veranderingen in de slaap-waakcyclus beïnvloeden

Bovendien kan blootstelling aan veel licht overdag helpen om de biologische klok te reguleren en hen overdag meer alert te houden.

Dementie is een verzamelnaam voor verschillende vormen van dementie, waarbij de
oorsprong van de ziekte in de hersenen ligt.

1. Waar
2. Niet waar

Welk hersengebied wordt vaak geassocieerd met impulsieve en onbewuste reacties, zoals instincten en emotionele reacties?

1. De frontale kwabben
2. Het onderbrein
3. Het onderbrein
4. Hipofiz

Hoe kan dementie worden gediagnosticeerd?

1. Bloedtest
2. Cognitieve tests
3. Neurologisch onderzoek
4. Alle bovenstaande

Hoe kun je het beste omgaan met gedragsveranderingen bij mensen met dementie?

1. Hard optreden en duidelijk maken dat het gedrag onacceptabel is.
2. Proberen de oorzaak te achterhalen en hierop inspelen met begrip en geduld.
3. Het gedrag negeren en hopen dat het vanzelf over gaat.
4. Ik weet het niet.

Mensen met dementie kunnen nog nieuwe dingen leren

1. Ja
2. Nee

Ja! Mensen met dementie kunnen nog dingen aan- en afleren. Dit geldt zowel voor mensen met beginnende dementie, als mensen met meer gevorderde dementie. Dit zogenaamde lerende vermogen wordt steeds meer toegepast in de zorg. Het blijkt dat mensen met dementie hierdoor vaardigheden die zij zijn verleerd,

 opnieuw kunnen aanleren. Het is zelfs mogelijk om nieuwe vaardigheden aan te leren, bijvoorbeeld leren omgaan met technologieën zoals de iPad.

Vragen/evaluatie

Volgende week

Huiswerk: e-Xpert mbo VVT: psychogeriatrie

Digibib - leermodule dementie

Volgende week: de vier fasen van dementie zorg