De prijs van tijd

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Voorlezen

Bijbelboek Mattheus, Hoofdstuk 25, vers 14-27

Ligt toe: rente is de prijs van tijd

Individuele prijs van tijd vs. Algemene prijs van tijd

• Algemene prijs van tijd = rente--> hoeveel is tijd waard volgens de markt

• Individuele prijs van tijd = hoeveel is tijd waard volgens een individu
• Jan: Mijn tijd is kostbaar, uitstellen doet pijn. Ik wil een hoge spaarrente!
• Jan wil 4 % rente. De (algemene) rente is 5 %. Hij gaat sparen

• Sparen is aantrekkelijk als de algemene prijs van tijd hoger is dan de individuele prijs van tijd

Individuele prijs van tijd vs. Algemene prijs van tijd

• Algemene prijs van tijd = rente--> hoeveel is tijd waard volgens de markt

• Individuele prijs van tijd = hoeveel is tijd waard volgens een individu
• Frits: Mijn tijd is kostbaar, uitstellen doet pijn. Ik ben bereid een hoge leenrente te betalen!
• Frits is bereid 4 % rente te betalen. De (algemene) rente is 3 %. Hij gaat lenen. 

• Lenen is aantrekkelijk als de algemene prijs van tijd lager is dan de individuele prijs van tijd

Individuele prijs van tijd vs. Algemene prijs van tijd

• Algemene prijs van tijd = rente--> hoeveel is tijd waard volgens de markt

• Individuele prijs van tijd = hoeveel is tijd waard volgens een individu
• Koos: Mijn tijd is  niet kostbaar, uitstellen van consumptie is prima. Ik hoef niet perse een hoge spaarrente
• Koos wil minimaal 1 % rente ontvangen. De (algemene) rente is 0,5 %. Hij gaat niet sparen. 

• Sparen is niet aantrekkelijk als de algemene prijs van tijd lager is dan de individuele prijs van tijd

Oefening--> hoeveel spaargeld wordt aangeboden

Algemene prijs van tijd is 3 %

Persoon	Spaargeld	Individuele prijs van tijd
Jan	€ 600	1 %
Els	€ 200	4 %
Cor	€ 1.000	5 %
Petra	€ 800	2 %
Oane	€ 2.000	2,5 %

Oefening--> hoeveel spaargeld wordt aangeboden

Algemene prijs van tijd is 3 %

Persoon	Spaargeld	Individuele prijs van tijd
Jan	€ 600	1 %
Els	€ 200	4 %
Cor	€ 1.000	5 %
Petra	€ 800	2 %
Oane	€ 2.000	2,5 %

Dus in totaal € 3.400

Nu minder consumptie later meer door gespaard geld + rente

Lenen. Nu meer consumptie. Later minder door rente en aflossing

Risico-aversie

De neiging om het zeker voor het onzekere te nemen

Lot kost bij A en B € 20

Loterij A: 50 % kans op € 10 en 50 % kans op € 30

Loterij B: 50 % kans op € 0 en 50 % kans op € 40

Wat kiest een risico-avers persoon?

Risico-aversie

De neiging om het zeker voor het onzekere te nemen

Lot kost bij A en B € 20

Loterij A: 50 % kans op € 10 en 50 % kans op € 30

Loterij B: 50 % kans op € 0 en 50 % kans op € 40

Wat kiest een risico-avers persoon?

Loterij A want dan win je altijd iets. Kans dat je niets verdient is 

0 %

Verwachte opbrengst is gelijk

De neiging om het zeker voor het onzekere te nemen

Lot kost bij A en B € 20

Loterij A: 50 % kans op € 10 en 50 % kans op € 30

Loterij B: 50 % kans op € 0 en 50 % kans op € 40

Loterij A: 0,5 X € 10 + 0,5 X € 30 = € 20

Loterij B: 0,5 X € 0 + 0,5 X € 40 = € 20

De algemene prijs van tijd is gelijk aan de...

1. wisselkoers
2. interne waarde
3. rente
4. inflatie

Als de individuele prijs van tijd > dan de algemene prijs van tijd, zal je gaan:

1. Lenen
2. Sparen
3. Huren
4. Verhuren

De algemene prijs van tijd is 5%, je individuele prijs van tijd is 3%

1. je gaat sparen
2. je gaat lenen

Inflatie

Stijging van algemeen prijspeil

Ontstaan:

ECB verlaagt de rente

Banken rekenen lagere rente door aan klanten

Meer geleend en minder gespaard

Bestedingen stijgen

Aanbod blijft achter --> inflatie

Monetair beleid

Geldhoeveelheid beïnvloeden door rente te verhogen of verlagen

Rente verlagen --> geldhoeveelheid neemt toe --> kredietkanaal wordt meer open gedraaid

Rente verhogen --> geldhoeveelheid neemt af --> kredietkanaal wordt dichter gedraaid

prijsindexcijfer

prijs in bepaald jaar/ prijs in basisjaar X 100

prijs flesje cola in 2025 is € 3

prijs flesje cola in 2000 is € 2

€3/ € 2 X 100 = 150

prijs is dus 50 % gestegen

Consumentenprijsindex --> wat is een indexcijfer?

Jaar	Prijs mand boodschappen	Indexcijfer met 2000 als basisjaar
2000	€ 20
2010	€ 40
2020	€ 50

Tekst

Indexcijfer uitrekenen: getal in bepaald jaar/ getal in basisjaar X 100

Consumentenprijsindex

Jaar	Prijs mand boodschappen	Indexcijfer met 2000 als basisjaar
2000	€ 20
2010	€ 40	40/20 X 100 = 200
2020	€ 50

Tekst

Indexcijfer uitrekenen: getal in bepaald jaar/ getal in basisjaar X 100

De prijs van een mandje in 2010 is 200 % van de prijs in 2000

De prijs is dus verdubbeld (2 keer zo groot)

Consumentenprijsindex

Jaar	Prijs mand boodschappen	Indexcijfer met 2000 als basisjaar
2000	€ 20
2010	€ 40	40/20 X 100 = 200
2020	€ 50	50/20 X 100 = 250

Tekst

Indexcijfer uitrekenen: getal in bepaald jaar/ getal in basisjaar X 100

De prijs is 2,5 keer zo groot geworden

Of: het is met 250 - 100 = 150 % toegenomen

Of: de nieuwe prijs is 250 % van de oude prijs

Consumentenprijsindex

Jaar	Prijs mand boodschappen	Indexcijfer met 2000 als basisjaar
2000	€ 20	20/20 X 100 = 100
2010	€ 40	40/20 X 100 = 200
2020	€ 50	50/20 X 100 = 250

Tekst

Indexcijfer uitrekenen: getal in bepaald jaar/ getal in basisjaar X 100

Consumentenprijsindex. Vul 3e kolom

Jaar	Prijs mand boodschappen	Indexcijfer met 2000 als basisjaar
2000	€ 30
2010	€ 40
2020	€ 45

Tekst

Indexcijfer uitrekenen: getal in bepaald jaar/ getal in basisjaar X 100

Consumentenprijsindex. Vul 3e kolom

Jaar	Prijs mand boodschappen	Indexcijfer met 2000 als basisjaar
2000	€ 30	30/30 X 100 = 100
2010	€ 40	40/30 X 100 = 133
2020	€ 45	45/30 X 100 = 150

Tekst

Indexcijfer uitrekenen: getal in bepaald jaar/ getal in basisjaar X 100

CPI --> een gewogen gemiddelde

Artikelgroep	Weging in proc.	Indexcijfer
Voeding, verzorging	50	110
Wonen	20	105
Kleding	10	102
Ontspanning	20	98

Berekening gewogen gemiddelde (het CPI)

0,50 X 110 + 0,20 X 105 + 0,10 X 102 + 0,20 X 98 = 105,80

  De prijzen zijn gemiddeld 5,8 % gestegen

Maken opgave 5 en 6

bladzijde 22 en 23