AFP 1.2.21

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Anatomie, Fysiologie en Pathologie 

Week 5

Leerjaar 1

Periode 3

DA1A1/DA1B1

1. Gezamenlijke start

2. Vorige les

3. Theorie pathologie

DA1A2/DA1B2

1. Gezamenlijke start
2. Werken aan Expert College 

Lesindeling (eerste uur)

10 minuten voor tijd gezamenlijk afronden + huiswerk

Lesdoelen

Aan het eind van de les kan je:

• Benoemen uit welke onderdelen het bloed bestaat.
  
• Uitleggen wat de belangrijkste functies zijn van rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes.
  

Vorige les

Wat doen diuretica?

Waarom worden diuretica ook gegeven bij diabetes?

Bij welke aandoening worden hartglycosiden gebruikt?

Hoe werken ACE-remmers?

Noem een voorbeeld van een bètablokker.

Waarmee worden AT1-antagonisten vaak gecombineerd?

Eerste les 'Circulatiestelsel'

Circulatiestelsel: transporteren van bloed

• Bloedcellen (afweercellen e.d.)
• Water
• Voedingsstoffen en afvalstoffen
• Zuurstof/koolstofdioxide
• Hormonen, beschermende stoffen
• Medicijnen

Tijdens de eerste les over het circulatiestelsel hebben we het gehad over de functie van het hart. Het hart is de pomp die ervoor zorgt dat het bloed door het lichaam gepompt wordt.

We gaan nu dieper in op wat er door het lichaam heen gepompt wordt, namelijk het bloed.

Bloed

• 7% van ons lichaamsgewicht is bloed  (iemand van 70kg heeft dus ongeveer 5 liter bloed)
• Gemaakt door stamcellen in beenmerg van grote botten

Grote botten zoals het bekken en de wervels

Samenstelling van bloed

Bloedplasma

Bloedcellen

Bloedplaatjes

Bloedplasma

Bloedplasma: 55% van het bloedvolume

• Heldere, lichtgele vloeistof dat stoffen vervoert
• Water (91%): warmteregeling, oplosmiddel
  
• Plasma-eiwitten (7%): uitwisseling van stoffen met cellen, zorgen voor stroperigheid van bloed, binding van zouten en afvalstoffen 
• Zouten (0,9%): invloed op bloeddruk, werking van spieren
• Voedingstoffen: glucose, aminozuren, vetzuren en vitaminen
• Afvalstoffen: ureum, urinezuur, koolstofdioxide, bilirubine

De plasma-eiwitten zijn erg belangrijk:

Aantal plasma-eiwitten is betrokken bij de bloedstolling (fibrinogeen)

Plasma-eiwitten kunnen een afweerfunctie hebben, omdat de in ons bloed voorkomende antistoffen tot de plasma-eiwitten behoren.

Bloedcellen: Rood

Rode bloedcellen: Erytrocyten (95% van aantal bloedcellen)

• Zorgen voor rode kleur van bloed
• Leven 120 dagen
  
• Worden continu aangemaakt in rode beenmerg
• Transport van zuurstof door hemoglobine
  
• Hematocrietwaarde: hoeveel procent bloed bestaat uit rode bloedcellen

Afbraak in rode beenmerg en milt: ijzer en bilirubine

Hemoglobine geeft ook de rode kleur aan het bloed/de bloedcel

Zuurstof kan slecht oplossen in een vloeistof, heeft iets nodig om zich aan te binden = hemoglobine.

Kleur is donker als er geen zuurstof aan gebonden is, anders lichtrood.

IJzer en bilirubine zijn de afbraakproducten van hemoglobine en worden via gal met de ontlasting uitgescheiden.

Bloedcellen: Wit

Witte bloedcellen: Leukocyten

• Gemaakt in rode beenmerg, milt en lymfeknopen
• Niet veel, maar kunnen snel vermeerderen 

70% Granulocyten: 

• Bevatten korrels in cytoplasma
• 'Eten' ziekteverwekkers
    op (fagocytose)

25% Lymfocyten:

• Specifieke afweer (B- en T-lymfocyten) en immuniteit
• Produceren antistoffen

Zoals gezegd worden antistoffen geproduceerd door de lymfocyten. In dit verband dient te worden opgemerkt dat het aidsvirus alle lymfocyten uitschakelt. Aidspatiënten kunnen dus geen antistoffen meer produceren. Zij zijn dus nog nauwelijks in staat om weerstand te bieden tegen micro-organismen.

Bloedplaatjes

Bloedplaatjes: Trombocyten (stollingscellen)

• Stukjes van cellen uit het rode beenmerg
• Leven ongeveer een week
• Spelen een rol bij bloedstolling

Bloedplaatjes zijn zelf dus geen cellen