Bijles - grammatica

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Zinsontleden

Met zinsontleden bedoelen we ...

dat we de zin in zinsdelen knippen ...

en ieder zinsdeel een naam geven ...

Welk zinsdeel hoort niet thuis
in het onderstaande rijtje

1. Persoonsvorm
2. Lijdend voorwerp
3. Zelfstandig naamwoord
4. Gezegde

zinsdelen

woordsoorten

onderwerp

lijdend voorwerp

persoonsvorm

meewerkend voorwerp

gezegde

bijwoordelijke bepaling

zelfstandig naamwoord

bijvoeglijk naamwoord

werkwoord

voorzetsel

voornaamwoord

Hoe vind je de persoonsvorm?

Wat is de persoonsvorm en het onderwerp in de zin?

De persoonsvorm

het onderwerp

Arie en Bettina

kochten

voor hun moeder

een bos bloemen

Lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp (lv) is degene die of datgene wat het werkwoordelijk gezegde direct ondergaat. Dus waarmee het onderwerp iets doet of van plan is.

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

Wie/wat + wwgez. + onderwerp?

Henk koopt een fiets

wie/wat + koopt (wwgez) + Henk? -> een fiets

Wat is het lijdend voorwerp in de zin?

Lijdend voorwerp

Mo en Karim

gaven

aan hun moeder

een mooi schilderij

Wat is het lijdend voorwerp?
Hij wilde graag een boksbal hebben.

1. een boksbal
2. hij
3. wilde hebben
4. graag

Wat is het lijdend voorwerp?

Ik eet elke dag een taartje.

Uitleg lijdend voorwerp

1. Ik
2. eet
3. elke dag een taartje
4. een taartje

Wat is het lijdend voorwerp?

Veel huiswerk voor morgen hadden wij niet.

1. wij
2. Veel huiswerk
3. voor morgen
4. Veel huiswerk voor morgen

Meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp is degene die iets ontvangt of verneemt of van wie iets wordt afgenomen.

Het meewerkend voorwerp begint vaak met het voorzetsel

‘aan’ of ‘voor’ 

Als het er niet staat, kun je het er meestal wel bij denken.

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?

Aan/voor wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

Julia en Kim gaven een cadeautje aan hun moeder

Aan wie + gaven  + Julia en Kim  + een cadeautje ?
-> aan hun moeder

Carla voerde de kippen nog wat extra mais. Wat is het meewerkend voorwerp?

1. Carla
2. voerde
3. mais
4. de kippen

Meewerkend voorwerp?
Hij is een rolmodel voor kinderen met een beperking.

1. voor kinderen met een beperking
2. een rolmodel
3. hij
4. weet

Opdracht

Noteer bij elke zin de volgende zinsdelen:

- persoonsvorm (pv)

- Werkwoordelijk gezegde (wg)

- Onderwerp (ow)

- Lijdend voorwerp (lv)
- Meewerkend voorwerp (mv)