Hoofdstuk 8 Mictie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Bespreek in tweetallen

normale hartslag- en ademfrequentie

normale lichaamstemperatuur

AVPU

Diabetes

COPD

Delier

H8 Mictie=plassen

lesdoel:

aan het einde van het hoofdstuk kan ik uitleggen hoe het urinewegstelsel werkt.

ik ken de begrippen: incontinentie, aandoedingen van het urinewegstelsel, katheters, urineopvangzak

welke handelingen horen bij dit hoofdstuk? gebruik je aftekenlijst

Urinewegstelsel

Urinewegstelsel

2 nieren, 2 urineleiders, blaas, plasbuis

nier: vorm boon, 4x7 cm groot

bovenop de nieren: bijnieren (maken hormonen)

in de nier:nierbekken

bloed wordt in de nier gefilterd en komt in nierbekken>urinebuis (ureter)>  blaas> plasbuis (urethra)

functies van de nieren

• zuiveren van bloed
• vocht- en zoutbalans regelen
• bloeddruk regelen
• aanmaak van hormonen

Blaas

rekt uit als er urine in komt

er past ongeveer 1,5 liter urine in 

bij 0,2 liter voel je aandrang

via de plasbuis gaat de urine naar buiten: mannen 20-25 cm, vrouwen 3-5 cm

vrouwen grotere kans op blaasontsteking, reden?

maak opdracht 1

Wat heb je onthouden?

Incontinentie

=ongewenst urineverlies

er zijn verschillende soorten van incontinentie

1) urge-incontinentie: je voelt aandrang en moet meteen plassen. De blaasspier is te actief

2) stressincontinentie: lichamelijke druk in de buikholte. Tijdens lachen,niezen, hoesten verlies je druppeltjes urine. bekkenbodemspier is verslapt

incontinentie

3) overloopincontinentie: de blaas zit zo vol dat je druppeltjes verliest

4) reflexincontinentie: als gevolg van afwijkingen in het zenuwstelsel. De reflexen worden verkeerd aangestuurd. bv bij CVA, dwarsleasie, parkinson

5) volledige incontinentie: geen controle over blaas- en darmfunctie. Oorzaken: stoornissen in de hersenen, dementie etc

Opdracht in tweetallen

Wat herken je op je stage?

wat voor materiaal gebruik je op je stage?

wat is je rol als helpende bij incontinentie

aandoeningen urinewegstelsel

1) blaasontsteking

2) onvoldoende bloedaanvoer naar de nier (bv door kalkafzetting in de aderen)

 3)onvoldoende afvoer van urine: door bijvoorbeeld verstoppingen, door afvoerbelemmeringen, blaasstenen en nierstenen, vergrote prostaat bij de man

aandoeningen urinewegstelsel

4) ziekten aan het nierweefsel

5) kanker aan de nier of blaas

6) anatomische afwijkingen

Katheter

= een dun slangetje dat via de plasbuis in de blaas zit

2 hoofdgroepen:

externe katheter

interne katheter

Externe katheter

condoomkatheter

voor mannen met matige tot zware incontinentie

interne katheter

Bij ophoping van urine in de blaas  en na operaties aan de urinewegen

andere naam= blaaskatheter

een slang in de blaas, urine wordt in een opvangzak opgevangen

Interne katheter

twee soorten:

1) eenmalige katheter: eenmalig ingebracht en dan verwijderd. gebruikt om de blaas te legen

2) verblijfskatheter: blijft in de blaas.  ook wel ballonkatheter genoemd

katheter

het is een voorbehouden handeling, wat betekent dit? (gebruik de woorden bevoegd en bekwaam)

wat is jouw taak als helpende?

maak opdracht 5 en 6

klaar? benoem de onderdelen van het urinewegstelsel op de torso

Complicaties bij een katheter

urineweginfectie

blaaskrampen

lekkage van urine langs de katheter

verstopping in de katheter

bloed in de urine

lekke ballon

advies: veel drinken: 1,5 liter

Je verzorgt een client met een verblijfskatheter. Temperatuur= 39 graden, en de client heeft pijn. Wat doe jij?

Opdracht

zoek op Vilans: externe katheter en lees het protocol.

maak aantekeningen!

klaar? maak een stappenplan

Urineopvangzak

beenzak en bedopvangzak

urineopvangzak

met kraan: open systeem

katheterventiel (flip flo)

er wordt geen zak aangesloten, de blaas wordt geleegd door het ventiel open te zetten. De blaasfunctie wordt behouden

Urineopvangzak legen en verwisselen

werk zo schoon mogelijk! reden?

wat zijn de regels op de afdeling?

leeg de opvangzak op tijd (niet helemaal vol)

vervang de zak 1x per week, raak het bevestigingsstukje niet aan

volle zak legen in toilet, zak in de afvalbak

open systeem nooit hergebruiken!

Urineopvangzak legen en verwisselen

gebruik handschoenen

zorg dat de aftapkraan dicht is

controleer de urine altijd:

kleur (lichtgeel), helderheid, geur, samenstelling, schuimen.

bijzonderheden? doorgeven aan collega

wat rapporteer je?

opvangzak bevestigen

de zak hangt lager dan de blaas

bedlegerige client: opvangzak hoog genoeg boven de vloer (ook bij bed op de laagste stand), gebruik een bedbeugel, katheter mag niet verschuiven, slang mag niet knikken, fixeer de slang in een s-bocht, koppelstuk niet tegen de huid

Urineopvangzak legen en verwisselen

lees op Vilans: 

urineopvangzak legen

urineopvangzak verwisselen

maak aantekeningen en eventueel een stappenplan

maak opdracht: 10, 11, 13

wat is geen functie van de nieren?

1. temperatuur regelen
2. zuiveren van bloed
3. vocht- en zoutbalans regelen
4. aanmaak van hormonen

wat is 1?

1. urinebuis
2. nier
3. blaas
4. urineleider

wat is nummer 3?

Noem een soort incontinentie

Welke aandoeningen aan het urinewegstelsel ken je?

een condoomkatheter is een externe katheter

juist

onjuist

waarom moet een katheteropvangzak lager dan de blaas hangen?

een client heeft een lichaamstemperatuur van 37,7 graden. dit heet:

1. normale lichaamstemperatuur
2. ondertemperatuur
3. verhoging
4. koorts

een kind heeft een hartslag van 105

1. dit is te hoog
3. dit is te laag
4. dit is normaal

de letter P in AVPU controleer ik door?

1. pijnprikkel op de halve maan van de nagel
2. aanraken van de client
3. aanspreken van de client

Steunkousen gebruik je als....

huiswerk en volgende keer

maken opdrachten hoofdstuk 8 mictie

test je kennis blz 15

volgende keer: wondzorg