Lezen H1 en H2 Talent havo 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Leesvaardigheid h1 en 2 --> parttoets

Vragen over leesvaardigheid. Vragen gezamenlijk beantwoorden.

Onderwerp en hoofdgedachte: verschil?

Onderwerp en deelonderwerp

Als je een tekst hebt gelezen, kun je het onderwerp bepalen.

Een onderwerp bestaat vaak uit verschillende deelonderwerpen.

Een deelonderwerp herken je
vaak aan een tussenkopje.

Onderwerp: iPad in de klas

Deelonderwerpen:

• digitale schoolboeken 
  
• altijd internet 
  
• interactief onderwijs
  

Hoofdgedachte

Hoofdgedachte = het belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp zegt.

Zo vind je een hoofdgedachte:
1. Onderwerp zoeken.

2. Wat is het belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp verteld? Antwoord in één goed geformuleerde zin. 

Welke zin is de kernzin van deze alinea?

1. De eerste zin
2. De laatste zin
3. De tweede zin
4. De alinea heeft geen kernzin

Wat is de kernzin?

Antwoord

De kernzin is de eerste zin: ‘Als het … Europa.'

 Wat is de kernzin?

Wat is de functie van de inleiding?

1. Een centrale vraag stellen
2. Een mening geven
3. Het onderwerp benoemen
4. Een persoon introduceren

Signaalwoorden en tekstverbanden

Signaalwoorden geven een verband aan tussen zinnen en/of alinea's. 

Doel: signaalwoorden maken een tekst begrijpelijk. 

Verbanden:

     - opsommend - doel - middel

     - tegenstellend -redengevend

     - oorzakelijk - toegevend

     - voorwaardelijk - chronologisch

     - vergelijkend - samenvattend

     - toelichtend - concluderend

'Daarentegen' is een signaalwoord voor een...

1. Opsommend verband
2. Concluderend verband
3. Redengevend verband
4. Tegenstellend verband

'Daarom' is een signaalwoord voor een...

1. Opsommend verband
2. Concluderend verband
3. Redengevend verband
4. Tegenstellend verband

'En dan nog' is een signaalwoord voor een...

1. Opsommend verband
2. Concluderend verband
3. Redengevend verband
4. Tegenstellend verband

'Dus' is een signaalwoord voor een...

1. Toelichtend verband
2. Concluderend verband
3. Redengevend verband
4. Tegenstellend verband

Is de tekst een inleiding of een slot?

1. inleiding
2. slot

In welk deel van de tekst verwacht je onderstaande zinnen?

Inleiding

Kern

Slot

En daarom raad ik iedereen aan om meer televisie te kijken.

Televisie biedt bovendien de broodnodige ontspanning.

Het moge duidelijk zijn: televisiekijken is de beste invulling van je vrije tijd.

Zullen onze kleinkinderen nog weten wat een televisie is?

Voor velen zal het een bekend gevoel zijn: zo veel kanalen en toch zo weinig leuke programma's op tv.

Toch is het misschien te kort door de bocht om te zeggen dat er geen goede televisie meer wordt gemaakt.

In welke alinea's van een overtuigende tekst staat het standpunt?

1. inleiding en middenstuk
2. middenstuk en slot
3. inleiding en slot
4. inleiding, middenstuk en slot

Lesdoelen

• Je kent de kenmerken van een nieuwsbericht.
• Je weet hoe een nieuwsbericht is opgebouwd.

Nieuwsberichten vind je alleen maar in kranten.

1. Waar
2. Niet waar

Alle artikelen in kranten zijn nieuwsberichten.

1. Waar
2. Niet waar

Een nieuwsbericht is een overtuigende tekst.

1. Waar
2. Niet waar

Een nieuwsbericht is objectief.

1. Waar
2. Niet waar

Nieuwsberichten

• Gaat over een actuele gebeurtenis.
• Informatieve tekst.
• Neutraal geformuleerd.
• Plaatsnaam waar iets gebeurd is, wordt genoemd.
• Onder de kop staat wie het bericht geschreven heeft.

Tweedeling: inleiding en kern (slot ontbreekt vaak)

5 w-vragen en 1 h-vraag

Een journalist probeert altijd een zo volledig mogelijk verhaal te vertellen. Daarvoor wordt in de journalistiek een ezelsbruggetje gebruikt: de 5W1H-methode. Ze geven antwoord op de vragen: wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe.

▪ Wie: over wie gaat het nieuwsbericht? 

▪ Wat: wat is er precies gebeurd? 

▪ Waar: op welke plek is het gebeurd? Dit kan heel specifiek zijn, bijvoorbeeld een straatnaam 

▪ Wanneer: op welke datum is het nieuwsfeit gebeurd of gaat er iets gebeuren? 

▪ Waarom: waarom is het gebeurd? 

▪ Hoe: hoe is het gebeurd? 

Een nieuwsbericht is opgebouwd volgens de zogenaamde piramidestructuur. Dit betekent dat bovenin de piramide de belangrijkste informatie staat. Hoe verder je naar beneden gaat in de piramide, hoe minder belangrijk de informatie wordt. Een nieuwsbericht is 'oprolbaar'.

Let op: een nieuwsbericht bevat geen conclusie of samenvatting in de laatste alinea!

Welke kenmerken 

van een nieuwsbericht 

herken je? Noteer ze.

Noteer vervolgens de antwoorden op de 5w1h.

Kritisch lezen

Verschil objectief en subjectief

• objectief: de schrijver presenteert de feiten en laat zijn mening buiten beschouwing. Hij/zij geeft iets weer zoals het is. --> is dit waar/echt gebeurd? Klopt dit met wat ik al weet?
• subjectief: de schrijver blijft niet neutraal maar geeft zijn/haar mening of geeft informatie gebaseerd op zijn/haar eigen waarneming. -->vind ik dit ook? Komt dit overeen met mijn eigen waarneming?

1. Beschrijf dit schilderij objectief

2. Beschrijf dit schilderij subjectief

Objectief of subjectief?

Tekst 1

Tekst 2

Een bakker die geen tompoucen kan bakken, is geen echte bakker.

1. Objectief
2. Subjectief

Is de tekst objectief of subjectief?

1. Een artikel over laptops in Computer Totaal.

1. objectief
2. subjectief
3. twijfel

Is de tekst objectief of subjectief?

2. Een verhaal over Femke Halsema (burgemeester van Amsterdam) in de Privé.

1. objectief
2. subjectief
3. twijfel

Is het interview objectief of subjectief?

3. Prins Harry en Meghan bij Oprah Winfrey

1. objectief
2. subjectief
3. twijfel

Is de tekst objectief of subjectief?

4. Nieuwsberichten op www.nu.nl.

1. objectief
2. subjectief
3. twijfel

Is de tekst objectief of subjectief?

5. Een artikel over het verdwijnen van oerwouden in de Amazone (Zuid Amerika) in National Geographic.

1. objectief
2. subjectief
3. twijfel

Is de tekst objectief of subjectief?

6. Reclame voor deodorant op de website van Axe of Dove.

1. objectief
2. subjectief
3. twijfel

Zelf vragen maken

1 Werk in tweetallen

2. Bedenk samen minimaal tien vragen die over de tekst gaan. In ELO staan de teksten waar je uit kunt kiezen. Denk daarbij aan open vragen/meerkeuzevragen over het onderwerp, de hoofdgedachte, tekstverbanden, tekstdoel etc.

3. Gebruik de theorie over tekstverbanden en kritisch lezen bij je tekst.

4. Noteer zelf de antwoorden bij de vragen en schrijf ze in een apart document (dit is je antwoordmodel).

Heb je het in de les niet af? Maak het dan thuis verder af. Lever de vragen en de antwoorden (elk in een apart document) in via ELO - opdrachten.

De volgende les gaan we elkaars vragen beantwoorden! 

Lezen ('5)

- Wissel de vragen uit met een ander duo. 

- Beantwoord de ontvangen vragen. Noteer voor lastige/onduidelijke vragen een ? of -

- Klaar? Stuur je antwoorden terug naar de makers.
- Heb je de antwoorden ontvangen? Kijk ze na met je antwoordmodel