Uitleg grammatica §4+6: voornaamwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Leerdoel

• Ik weet wat voornaamwoorden zijn.
• Ik kan de volgende voornaamwoorden benoemen:
  1. persoonlijk
  2. bezittelijk
  3. wederkerend
  4. wederkerig
  5. aanwijzend
  6. vragend
  7. onbepaald

Wat zijn voornaamwoorden?

Woorden die verwijzen naar mensen, dieren of dingen. Vaak zonder de naam te noemen.

Wij gaan naar huis.

Ik was mezelf elke dag.

Die klok vind ik mooi.

Het regent.

Persoonlijk voornaamwoord (pers.vnw)

Verwijst naar een persoon, dier of ding. 

Ik, jij, hij, zij, wij, het, mij, jou, u, hem, haar, ons

Namen horen hier NIET bij. Dat zijn zelfstandig naamwoorden.

Twijfel je? Een pers.vnw kun je vervangen door je eigen naam.

Bezittelijk voornaamwoord (bez.vnw)

Geeft aan van wie iets is.

Mijn, jouw, uw, zijn, haar, jullie, ons

Twijfel je? Je kunt elk bezittelijk voornaamwoord vervangen door zijn.

Twijfel je? Een bezittelijk voornaamwoord staat ALTIJD voor een zelfstandig naamwoord.

Wederkerend voornaamwoord (wed.vnw)

Het onderwerp keert terug (weder). Dit gaat in combinatie met een werkwoord.

Ik schaam me.                   verplicht wederkerend werkwoord

Ik was me(zelf)                  toevallig wederkerend werkwoord

Hij vergist zich.                 verplicht wederkerend werkwoord

Wederkerig voornaamwoord (wedig.vnw)

Het onderwerp keert terug (weder). Het onderwerp heeft een wederzijdse relatie en is dus altijd meervoud.

Johan en Pieter verdedigen elkaar.    

Johan en Pieter verdedigen zich = wederkerend, want geen wederzijdse relatie.

Ik vergis me nooit!

me =

1. pers.vnw
2. bezit.vnw
3. wed.vnw (wederkerend)
4. wedig.vwn (wederkerig)

Interview elkaar nu voor 10 minuten.

elkaar =

1. pers.vnw
2. bezit.vnw
3. wed.vnw (wederkerend)
4. wedig.vwn (wederkerig)

Ik vroeg me al af of hij op tijd zou komen.


Hij =

1. pers.vnw
2. bezit.vnw
3. wed.vnw (wederkerend)
4. wedig.vwn (wederkerig)

Ik vroeg me al af of hij op tijd zou komen.


me =

1. pers.vnw
2. bezit.vnw
3. wed.vnw (wederkerend)
4. wedig.vwn (wederkerig)

Benoem alle voornaamwoorden:

Kim en Iris beschuldigden elkaar ervan dat ze zich bij het groepswerk te weinig inzetten.

Leerdoel

• Ik weet wat voornaamwoorden zijn.
• Ik kan de volgende voornaamwoorden benoemen:
  1. persoonlijk
  2. bezittelijk
  3. wederkerend
  4. wederkerig
  5. aanwijzend
  6. vragend
  7. onbepaald

Aanwijzend voornaamwoord (aanw. vnw)

• Wijst een mens, dier of ding aan.
• Staat voor een zelfstandig naamwoord óf alleen, maar dan kan je het zn erachter denken.

Deze kast vind ik niet mooi, maar die wel.

Ik vind hetzelfde leuk als mijn zusje.

Aanwijzend voornaamwoord 

LET OP:

dat en die MOET je kunnen vervangen voor dit of deze

Deze/die kast vind ik mooi.

Dat/dit boek vind ik leuk.

De jongen die daar staat, vind ik aardig.

Aanwijzend voornaamwoord

LET OP:

Richtingen zijn GEEN aanwijzende voornaamwoorden.

daar, daarheen

Vragende voornaamwoorden (vr.vnw)

Er zijn er vier.

Wie, wat, welk(e), wat voor (een).

Ze hebben altijd met een vraag te maken.

Vragend voornaamwoord 

LET OP:

Wie en wat zijn geen vragende voornaamwoorden als er geen vraag wordt gesteld en ze terugverwijzen naar een eerder woord.

De jongen van wie ik die tas heb gekregen, vind ik aardig.

Vragend voornaamwoord

LET OP:

Niet alle vraagwoorden zijn een vragend voornaamwoord.

waar, waarheen, hoe, waarom, wanneer

Onbepaald voornaamwoord (onbep.vnw)

Het verwijst wel naar iets of iemand, maar je weet niet precies naar wat/wie.

niets, alles, het, iemand, niemand, iedereen, wat (iets)

Er is altijd wel wat (iets) op tv.       onbep.vnw

Wat is dat?                                     vr. vnw

Welk vragend voornaamwoord zie je?

Aanwijzend voornaamwoord

Vragend voornaamwoord

Wat

lees

jij

momenteel

voor

boek

?

Dat

boek

is

leuker

dan

dit

boek.

Ik vroeg aan niemand in het bijzonder of iemand het antwoord wist.

iemand =

1. pers. vnw
2. wed.vnw
3. onbep.vnw
4. wedig.vnw