Week 15 - Lezen - klas 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Lezen

Cursus 1 - §6 Deelonderwerpen

Doelen deze week:

Leerdoelen: 

- Je weet hoe je kunt leren voor de leestoets. 

- Je weet waar je kunt oefenen voor de leestoets. 

Tekstgeraamte

• titel 
• illustraties (afbeeldingen, foto's, tekeningen)
• inleiding
• bron (waar komt de tekst vandaan)
• tussenkopjes
• tabel
• begin van de alinea
• eind van de alinea

Inleiding

De inleiding, het eerste deel van een tekst, bestaat uit één of enkele alinea’s. 

Een inleiding heeft twee functies:

1. De lezer nieuwsgierig maken naar de rest van de tekst; vaak gebeurt dat met een voorbeeld of een bijzondere vorm daarvan: een anekdote, een meestal grappig (waargebeurd) verhaaltje;

2. Duidelijk maken wat het onderwerp van de tekst is; er worden bijvoorbeeld één of meer vragen gesteld, die verderop in de tekst beantwoord worden.

Middenstuk (of kern)

In het middenstuk – het grootste tekstdeel – staat de meeste informatie over het onderwerp. 

In dit deel van de tekst worden meestal verschillende aspecten (kanten, delen) van het onderwerp besproken. Dit zijn de deelonderwerpen.

Onderwerp                  Social Media

Deelonderwerpen    1. apps

                                          2. influencers

                                          3. gevaren

Onderwerp                Muziek  

Deelonderwerpen 1. klassieke muziek

                                       2. rap

                                       3. popmuziek

Deelonderwerpen

Zo vind je een deelonderwerp: 

Ga na welke alinea’s over hetzelfde aspect van het onderwerp gaan. Lees daarvoor de tekst globaal.

Tussenkopjes

Soms wordt een deelonderwerp in één alinea uitgewerkt, soms in meerdere alinea’s.

In dat laatste geval staat er weleens een tussenkopje boven het tekstgedeelte. 

Let op: een tussenkopje geeft niet altijd het deelonderwerp aan: het is ook vaak bedoeld om de aandacht van de lezer te trekken.

Slot

Het laatste deel van een tekst is het slot. Ook dit kan uit één of meer alinea’s bestaan.

1. Conclusie (de hoofdgedachte), vaak herkenbaar aan signaalwoorden als dus en daarom of 2. Samenvatting, vaak herkenbaar aan signaalwoorden als kortom en al met al.

Daarnaast vind je soms:

• een aanbeveling (een advies);
• een aansluiting bij de inleiding, zodat het verhaal mooi ‘rond’ is;
• een toekomstverwachting

Alinea's

Een goede schrijver verdeelt zijn/haar tekst in kleine stukjes. DIt noem je een alinea.

Een schrijver kan op verschillende manieren laten zien dat iets een alinea is.

Hoe herken jij een alinea?

Alinea's herken je aan...

Een tekst is in stukjes verdeeld. Zo'n stukje is een alinea.

Alinea 

- begint op een nieuwe regel

- springt de eerste regel van de alinea in

- begint na een witregel

Geen alinea's

Wel alinea's

Alinea's bestaan uit...

• Zinnen die bij elkaar horen.
• Zinnen die over hetzelfde deelonderwerp gaan.
  
  

De inleiding is een alinea.
De kern bestaat vaak uit meer alinea's.
Het slot is een alinea.

Dus minimaal 3 alinea's!

Kernzin

De belangrijkste zin van een alinea is de kernzin.

Vaak is het de eerste zin, na deze zin volgt dan een uitleg van de kernzin.

Als het de laatste zin van de alinea is, dan is dit een conclusie of samenvatting van deze alinea.

In de kernzin staan de hoofdzaken, in de rest van de alinea staan bijzaken.

Terugblik leerdoelen

Leerdoelen:

- Je weet hoe je kunt leren voor de leestoets. 

- Je weet waar je kunt oefenen voor de leestoets. 

Keuze 1 - Oefentoets §4 of §5 maken Cursus 1 - Meer dan Lezen! OF trainen

Keuze 2 - Extra instructie van onderdelen 'Meer dan Lezen!' 

Keuze 3 - Mindmap maken over de theorie / video's Nieuw Nederlands online bekijken.

Lesdoel

Aan het eind van de les heb je aan de hand van je eigen keuze, geoefend met leesvaardigheid. 

LES  - KEUZEMENU

LES - OEFENTOETS

Lesdoel

Deze les oefen je met de theorie van leesvaardigheid §4 t/m §6. 

1. Ga naar NieuwNederlands Online. 

2. Klik op Cursus 1 - Meer dan lezen!

3. Scrol naar beneden en klik op oefentoets §6. Maak de oefentoets in stilte. 

LES - WOORDWEB

Als je zelf een tekst gaat schrijven, kun je een woordweb
maken om geschikte deelonderwerpen te bedenken.

Opdracht deze les

1. Noteer je onderwerp en schrijf er allerlei woorden omheen die met dat onderwerp te maken hebben.

2. Kijk welke woorden bij elkaar horen en maak daar groepjes van.

3. Kies drie of vier groepjes woorden waarover je het meest kunt vertellen: die groepjes zijn je deelonderwerpen. Je kunt een deelonderwerp in één of meer alinea’s uitwerken.

4. Schrijf in je aantekeningenschrift een inleiding voor je tekst.