This lesson contains 30 slides, with interactive quizzes, text slides and 4 videos.
Lesson duration is: 50 min
Items in this lesson
Het Romeinse Rijk
3.4 De Late Oudheid
Slide 1 - Slide
Opdrachten 3.3: 7 en 9 bespreken
Uitleg 3.4 De late oudheid
Huiswerk
Slide 2 - Slide
Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga
Slide 3 - Slide
Leerdoel
Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen waardoor er een einde kwam aan het Romeinse Rijk
Slide 4 - Slide
3.1 Het Romeinse Rijk
Hoe groeide Rome uit tot een wereldrijk?
1. forum 2. Imperium Romanum
3.2 Koningstijd, Republiek, Keizertijd Hoe werd Rome uiteindelijk een keizerrijk?
1. Republiek 8. feit
2. consuls 9. mening
3. senaat 10. volkstribunen
4. patriciërs 11. vetorecht
5. Plebejers
6. burgeroorlog
7. keizertijd
3.3 Veroveren en bouwen
Hoe verliep de romanisering van N-Europa?
1. klassiek
2. romanisering
3. Germanen
Personen
1. Tarquinius Superbus
2. Julius Caesar
3. Octavianus (Keizer Augustus)
Herhaling
Slide 5 - Slide
Problemen bij de Romeinen
Tot 180 n.C. Pax Romana > rust en welvaart. Daarna onrust > grote groepen Germanen de Romeinse grenzen over.
3e eeuw n.C. > Romeinse generaals volgen elkaar in snel tempo op als keizers >meer dan 50 keizers in 50 jaar!
Keizers betaalden soldaten steeds meer > de Romeinse schatkist raakt snel leeg.
Buitenlandse volken kregen geld als ze niet aanvallen, andere volken ingehuurd als soldaat > tekort aan betrouwbare soldaten.
Slide 6 - Slide
Uitleg: vele keizers in de 3e eeuw na Christus
Slide 7 - Slide
Pogingen om het Romeins rijk te redden
1. Om besturen makkelijker te maken > Rijk in tweeën gesplitst (395):
Eén keizer in het westen + hulpkeizer. West-Romeins Rijk met als hoofdsteden Milaan en Ravenna.
Eén keizer in het oosten + hulpkeizer Oost-Romeins Rijk met als hoofdstad > Constantinopel.
Slide 8 - Slide
Huiswerk
Lezen: § 3.4
Maken: § 3.4: opdracht 2 en 3
Slide 9 - Slide
Pogingen om het W-Romeins rijk te redden
Keizer Diocletianus neemt strenge maatregelen:
1. Boeren mogen niet zonder toestemming verhuizen.
2. Romeinse jeugd moet hetzelfde beroep als hun vader gaan doen.
3. Ambtenaren worden aangesteld om meer te controleren (poging om weer orde aan te brengen in het rijk)
4. Nieuw verdedigingstactiek: belangrijke rivierovergangen en wegen bewaken > de Limes
Slide 10 - Slide
de Limes
Na de dood van Ceasar veroveren de Romeinen de laatste gebieden van hun enorme rijk.
Ze maken vaak gebruik van natuurlijke grenzen zoals: zeeën, rivieren, bergen en woestijnen.
Maar als het nodig is bouwen ze een versterkte grens met wachttorens en forten. Zo'n grens heet limes.
Slide 11 - Slide
De Limes in Nederland
In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn.
Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.
Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.
Slide 12 - Slide
Huiswerk
Lezen: § 3.4
Maken: § 3.4: 4, 6 en 7
Slide 13 - Slide
Ondergang West Romeinse Rijk
Vanaf 4de eeuw n.C. langzaam verval:
1. Soldaten verlaten grensgebieden.
2. Economische problemen en oorlogen zorgen voor bevolkingskrimp.
3. De Hunnen brengen volksverhuizingen op gang van Germaanse volken > vallen W-Romeins Rijk binnen, zwak W-Romeins legers kunnen deze volkeren niet tegenhouden.
4. 476 n.C. Laatste keizer(tje) afgezet (Romelus Augustulus) door Germaanse stamhoofd Odoaker. Het W-Romeinse Rijk is gevallen.
Slide 14 - Slide
Christenen in het Romeinse Rijk
Het Christendom verspreidt zich snel in het Romeinse Rijk.
De goede wegen en de aantrekkingskracht van het geloof
zorgen ervoor dat veel mensen christen worden.
De Grote Volksverhuizing tussen de 3e en 5e eeuw.
De Hunnen waren een stam uit Azië. Ze waren gevreesd omdat ze erg wreed zouden zijn. Europese stammen slaan op de vlucht en kunnen, nu de grenzen niet meer zijn bewaakt, het Romeinse Rijk binnentrekken.
De Vandalen kwamen helemaal tot aan Rome. Ze plunderden de stad een paar keer en roofden zelfs het goud van de tempeldaken. Het begrip vandalisme komt inderdaad van de plunderende Vandalen.
De Angelen en Saksen steken de Noordzee over en komen terecht in Engeland.
Veel namen van stammen kom je tegenwoordig nog steeds tegen in namen van landen en streken: Franci (Frankrijk), Alemanni (Duitsland, in het Frans: Allemange), Bavarii (Beieren), enz.
Slide 15 - Slide
Slide 16 - Video
Het West-Romeinse Rijk valt
476
De Amerikaanse schilder Thomas Cole maakte tussen 1833-1836 een serie schilderijen over een niet-bestaand rijk, dat erg lijkt op het Romeinse Rijk (maar het niet is!).
Dit schilderij is het vierde deel van de serie heet Destruction, en lijkt op de inval van Rome door de Vandalen (in 455)
Een dreigende lucht met donkere wolken.
Een gebroken schild
Van een standbeeld ontbreekt het hoofd
Een vrouw wordt in het water gegooid
Een noodbrug die op instorten staat
Een vernielde brug.
Een paleis staat in brand: je ziet de vlammen
Slide 17 - Slide
Video
Trailer: Ryse Son of Rome
Slide 18 - Slide
Slide 19 - Video
Video
Uitleg: Val van het West-Romeinse Rijk
Slide 20 - Slide
Slide 21 - Video
En het Oost-Romeinse Rijk?
Het Oost-Romeinse Rijk blijft nog bijna 1000 jaar langer bestaan: pas in 1453 wordt Constantinopel ingenomen door de Turken.
Dat komt vooral doordat het goed beschermd ligt tussen woestijnen en bergen.
Bovendien geeft de Oost-Romeinse keizer vijanden geld om met rust gelaten te worden.
Tegenwoordig is de Hagia Sophia (Aya Sophia) één van de grootste moskeeën ter wereld. In de tijd van het Oost-Romeinse Rijk was dit de grootste christelijke kerk ter wereld.
Slide 22 - Slide
Wat is er gebleven?
In de duizend jaar dat het West-Romeinse Rijk heeft bestaan, heeft het veel achtergelaten
Bijvoorbeeld: de taal (Latijn), de godsdienst (Christendom), techniek, de kalender en wetgeving.
Veel kennis van de grote Griekse en Romeinse geleerden blijft bewaard in boeken, vooral in de bibliotheken van het Oost-Romeinse Rijk.
De Amerikaanse schilder Thomas Cole maakte tussen 1833-1836 een serie schilderijen over een niet-bestaand rijk, dat erg lijkt op het Romeinse Rijk (maar het niet is!).
Dit is het vijfde schilderij uit de serie en heet Desolation (verlatenheid, eenzaamheid), en toont een rijk nadat het is ingestort.
Ook hier lijkt het weer een beetje op Rome, na de val van het West-Romeinse Rijk: de ruïnes zijn overgebleven...
Slide 23 - Slide
Slide 24 - Video
Huiswerk
Lezen: § 3.4
Maken: § 3.4: 8, 9, en 11
Slide 25 - Slide
Begrippen uit deze les
Pax Romana
West-Romeinse rijk
Oost-Romeinse rijk
de Limes
Volksverhuizingen
Slide 26 - Slide
Jaartallen uit deze les
Tot 180 n.Chr: Pax Romana
Vanaf 200 n.Chr: begin verval Romeinse Rijk
284 n.Chr: Keizer Dicletianus aan de macht
395 n.Chr: Splitsing Romeinse Rijk
476 n.Chr: Laatste W-Romeinse keizer afgezet, ondergang W-Romeinse rijk
Slide 27 - Slide
Personen uit deze les
Diocletianus
Romelus Augustus
Odoaker
Slide 28 - Slide
Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd
Slide 29 - Open question
Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen