5.2 de middeleeuwse stad

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

5.2 De middeleeuwse stad

Leerdoelen

1: Je kunt de sociale lagen in een middeleeuwse stad noemen en uitleggen hoe het ambachtswezen was georganiseerd.

2:Je kunt uitleggen waarom de invoering van stadsrechten laat zien dat steden in de late middeleeuwen meer macht kregen ten opzichte van de adel

.

3: Je kunt uitleggen hoe de steden in de late middeleeuwen werden bestuurd.

Herhaling 5.1

• Wat is het drieslagstelsel?
• Wat is ontginnen? 
• Waarom ontstond er weer een geldeconomie?
• Wat is de Hanze?

Sociale lagen in de stad

• Burgerij = de groep bewoners van een stad
• 1. Rijke kooplieden & gildemeesters 

(zaten in bestuur van de stad)

• 2. Winkeliers & ambachtslieden 
• 3. Gewone arbeiders
• 4. Bedelaars & daklozen

Organisatie gilden

• Gilde = vereniging van mensen die in een stad hetzelfde beroep uitoefenden
• Ook vrouwen mochten lid zijn van een gilde
• Proberen concurrentie te voorkomen: 
• regels over werktijden, opleiding, prijs en kwaliteit producten
• Niet aan regels houden? uit Gilde. 
• Alleen gilde mocht ambacht uitoefenen 

Leden gilde

• Meester = Een ambachtsman die met succes een meesterproef had afgelegd en zijn eigen werkplaats mocht beginnen
• Gezel = een ambachtsman die in dienst was van een meester en zelf nog geen eigen bedrijf mocht hebben.
• onbetaalde ambachtslieden in opleiding

Stadsrechten

• Eerst: Steden bestuurd door de heer. De stad stond op zijn stuk land, dus hij bestuurde de stad. 
• Maar al snel: steden willen zichzelf besturen, eigen munt, eigen rechtspraak, niet afhankelijk zijn van de heer in de oorlog --> dus zichzelf verdedigen --> stadsmuur. 
• Heren gaven vaak toe aan deze wensen: stad kreeg stadsrechten in ruil voor geld dat de stad aan de heer gaf. 

Stadsrecht

• = Het recht van de inwoners om hun stad zelf te besturen en zelf recht te spreken.
  
• In een officieel document werd vastgelegd welke rechten de burgers hadden: zo werden burgers machtiger dan de adel

Rechtspraak en bestuur

• Steden regelde hun eigen rechtspraak
• De rechtbank in een stad bestond uit: een schout en meerdere schepenen. 
• Schout = Voorzitter van de stedelijke rechtbank, die benoemd werd door de heer van een gebied.
• Schepenen = Mensen die onder leiding van de schout zorgden voor de rechtspraak.

Rechtspraak en bestuur

• Schout en schepenen losten samen misdrijven op, spraken recht en zorgden dat de straf werd uitgevoerd.
• Andere taken van schouten en schepenen: 
• zorgden voor de veiligheid op straat en de verdediging van de stad, maar ook voor de regels in een stad. 

• Ze vormde eigenlijk het bestuur van de stad. 
• Niet democratisch --> zelfde families waren altijd schout en schepenen

Een rechtbank

De man die op de verhoging zit is de schout (leider rechtbank). De mannen om hem heen zijn de schepenen (rechters). 

Bezig met

PO (stad, famschild of verslag)