Fictie begrippen les 1 ,2 en 3: zakelijke gegevens, start en slot verhaal, personages

• Nederlands
• Middelbare school
• WO
• vwo
• Leerjaar 3

Welkom 3H!

Leg je laptop, schrift, etui en leesboek vast klaar

Laptop blijft nog dicht

We gaan nu 10 minuten lezen

Deze les

• Lezen in je boek
• Literaire begrippen 
• Mindmap
  

Lesdoelen

Aan het eind van de les
... ken je een aantal (nieuwe) begrippen van verhaalanalyse;
... begrijp je wat deze begrippen betekenen

... kun je deze toepassen op je eigen boek (mindmap)

Mindmap

• Deze periode werk je aan een mindmap met literaire begrippen. 
• Je past deze zoveel mogelijk toe op je eigen boek
•  Werk netjes en overzichtelijk
• De mindmap telt mee voor het eindcijfer én gaat je helpen in het boekengesprek!

TIP

De voorkant is voorgedrukt.

Zet op de achterkant wat van toepassing is op jouw boek en doe dit uitgebreid. (Bv Ik-perspectief, tijd, ruimte, etc.)

> noteer daarbij waar mogelijk een voorbeeld uit je boek. Dit heb je nodig voor het gesprek in de boekenpraat.

Literaire theorie - verhaalanalyse

Om de diepere lagen uit boeken te kunnen halen en op een zinvolle manier over boeken te kunnen praten, gebruiken we literaire begrippen. Ze helpen je om je boek/verhaal te analyseren, de bedoeling van de schrijver te snappen en er zo meer uit te halen.

Startopdracht

Je krijgt een mindmap met begrippen en je gaat zelf op het internet op zoek naar de uitleg van die begrippen.

Je schrijft deze uitleg uitgebreid bij de begrippen op de mindmap!

Welkom 3H!

Leg je laptop, schrift, etui en leesboek vast klaar

Laptop blijft nog dicht

We gaan nu 10 minuten lezen

Deze les

• Lezen in je boek
• Literaire begrippen 
• Mindmap

Lesdoelen

Aan het eind van de les

... ken je een aantal (nieuwe) begrippen van verhaalanalyse;
... begrijp je wat deze begrippen betekenen

... kun je deze toepassen op je eigen boek (mindmap)

Wat gaan we (o.a.) behandelen deze periode?

Tijd:
historische tijd, vertelde tijd, verteltijd, chronologisch/niet-chronologisch, flashback, terugwijzing, vooruitwijzing, tijdverdichting, tijdsprong
Opbouw:
ab ovo, in medias res, post rem, open of gesloten einde
Personages
round character/flat character, hoofdpersoon, bijfiguren, types, karaktereigenschappen, normen en waarden van karakters.
Spanning
open plekken, informatievoorsprong, cliffhanger, onverwachte (plot)wending,
vertelperspectieven
ik-vertelperspectief, hij-/ zij-vertelperspectief, alwetende verteller, wisselend
perspectief, meerdere verhaallijnen
Thema
thema, motief, moraal.

ZORG VOOR VOLDOENDE RUIMTE!

Zakelijke gegevens jouw boek

Zet in het midden van je mindmap of bovenaan (het is jouw feestje) de zakelijke gegevens van jouw boek:
de titel, schrijver en niveau van het boek.

Ruimte voor een plaatje van de cover? Leuk!

Niveau kwijt?

Kijk op de rug van je boek of zoek het na via de mediatheek online.

Hoe is jouw boek opgebouwd?

Kies een plek op de achterkant van jouw mindmap waar je de informatie over de opbouw gaat zetten. 

Potlood

Tip: schrijf alles wat je nog niet zeker weet eerst met potlood zodat je kunt gummen.

Het begin van een roman 

• ab ovo (uit het ei) > begint bij het begin, normale chronologische volgorde
  
• in medias res (midden in de zaken) > midden in het verhaal beginnen en daarna pas de voorgeschiedenis vertellen
  
• post rem (na de zaak) > het hele verhaal achteraf vertellen
  

ab ovo-begin

in medias res-begin

post rem-begin

Het boek begint met een spannende gebeurtenis en pas later lees je wat er vooraf is gegaan.

Het boek opent met de eerste gebeurtenis uit het verhaal.

Het boek begint bij het eind. Wat er daarvoor is gebeurd, wordt in de rest van het boek verteld. Zo'n boek is niet-chronologisch.

We lezen een kort verhaal..

www.beleven.org

Hoe is de opbouw van dit verhaal?

Heksenvervolging

Ook al was Nederland het eerste land waar de gerechtelijke vervolging van heksen ophield (1610), toch bestond tot diep in de 19e eeuw op de dorpen het geloof aan heksenfamilies. Heksenkunst, zo werd gefluisterd, vererft van moeder op dochter. Een meisje dat tot het heksenvolk behoorde, werd nooit door een jongen gevraagd.

Hoe spelen heksen vandaag de dag nog een rol?

wamiz.nl

Hoe begint jouw boek (hoe is de opbouw)?
Schrijf dit ook op je mindmap!

ab ovo

in medias res

post rem

Waarom denk je dat de schrijver van jouw boek gekozen heeft voor deze manier van beginnen?
Schrijf dit ook op je mindmap!

Welkom 3H!

Leg je laptop, schrift, etui en leesboek vast klaar

Laptop blijft nog dicht

Deze les

• Lezen in je boek
• Literaire begrippen 
• Mindmap
  
• Korte opdracht

Lesdoelen

Aan het eind van de les

... ken je een aantal (nieuwe) begrippen van verhaalanalyse;
... begrijp je wat deze begrippen betekenen

... kun je deze toepassen op je eigen boek (mindmap)

We gaan nu 10 minuten lezen

Korte herhaling vorige les

Op welke manieren kan een verhaal opgebouwd worden? Noem de 3 begrippen.

Het verhaal begint als een sprookje.

1. Ab ovo
2. In medias res
3. Post rem

Pak je mindmap

Schrijf mee als de docent uitleg geeft over de literaire begrippen.

Gebruik de achterkant voor de theorie en de voorkant voor je eigen boek.

Slot van het verhaal: open of gesloten einde

Een verhaal/boek eindigt ook niet altijd daar waar het ook echt helemaal afgelopen is. Soms blijft de belangrijkste vraag uit het boek nog onbeantwoord.

Wat is de belangrijkste vraag? Is die beantwoord? 

Open en gesloten einde

• Gesloten: verhaalprobleem (=belangrijkste vraag) is opgelost.
• Open: verhaalprobleem is niet opgelost.

Welke van de volgende beweringen is of zijn juist?
I “En zij leefden nog lang en gelukkig” als einde van een sprookje is een voorbeeld van een gesloten einde.
II Bij een open einde weet je nooit hoe het verhaal is afgelopen.

1. alleen I is juist
2. alleen II is juist
3. zowel I als II is juist
4. zowel I als II is onjuist

Gesloten einde

Open einde

Epiloog

De afloop wordt niet verteld. 

Een hoofdstuk na het laatste hoofdstuk. Geeft terugblik op de gebeurtenissen.

Alle vragen, ook de belangrijkste, zijn door het verhaal beantwoord.

Waar hou je meer van: een open of een gesloten einde? Licht je antwoord toe.

Mindmap

Heb je te maken met een open of gesloten einde? Dat kun je nu natuurlijk nog niet weten.

Schrijf wel vast de termen (open einde, gesloten einde) met uitleg op de achterkant van je mindmap en laat ruimte vrij om later de toepassing op jouw boek erbij te zetten.

Personages

Een verhaal gaat over personen - personages

Deze leer je kennen door wat hij/zij

voelt, denkt, zegt en doet.

Soorten personages

• round character
• flat character / type 

• Personage dat in het verhaal een zekere ontwikkeling doormaakt. 

 

• KENMERKEN PERSONAGE - personage: 
• heeft verschillende karaktertrekken;
• ontwikkelt zich;
• is gecompliceerd en 
• heeft meer dimensies.

Round character

Personage dat weinig is uitgewerkt.  

Nauwelijks beschreven karakter, eendimensionaal.

Flat character

Round en flat character nog even naast elkaar

Mindmap

Vul eventueel je voorgedrukte mindmap aan met het onderdeel personages en de uitleg, als dit er nog niet staat.

Bedenk voor jezelf welke personages in  jouw boek zijn flat en welke personages zijn round? Schrijf dit op de achterkant van je mindmap (dit gaat namelijk over jouw boek!.

Korte opdracht om te oefenen

Bekijk het filmpje op de volgende slide

En bedenk hoe je het hoofdpersonage kan beschrijven ? 

Gebruik hier onderstaande vragen voor

• UITERLIJKE KENMERKEN - Hoe ziet het personage er uit ?
  
• INNERLIJKE KENMERKEN - Hoe voelt het personage zich ? Wat is zijn karakter ?
  
• GEDRAGINGEN - Wat zegt het personage ? Wat doet het personage ?
  
• INFORMATIE - Hoe weet je dat ? Wie vertelt je dat in het verhaal ?

Korte opdracht

Je hebt het filmpje bekeken en bedenk hoe je het hoofdpersonage kan beschrijven ? 

Gebruik hier onderstaande vragen voor

• UITERLIJKE KENMERKEN - Hoe ziet het personage er uit ?
  
• INNERLIJKE KENMERKEN - Hoe voelt het personage zich ? Wat is zijn karakter ?
  
• GEDRAGINGEN - Wat zegt het personage ? Wat doet het personage ?
  
• INFORMATIE - Hoe weet je dat ? Wie vertelt je dat in het verhaal ?

Beschrijf hier het personage uit de korte film.

opdracht

Verwerk in je antwoord onderstaande vragen.

UITERLIJKE KENMERKEN - Hoe ziet het personage er uit ?

INNERLIJKE KENMERKEN - Hoe voelt het personage zich ? Wat is zijn karakter ? GEDRAGINGEN - Wat zegt het personage ? Wat doet het personage ? INFORMATIE - Hoe weet je dat ? Wie vertelt je dat in het verhaal ?

Weet ik het nog?

Round character

Flat character

We lezen veel karaktereigenschappen

Maakt ontwikkeling door

Verrast soms in het verhaal

Voorspelbaar

Weinig 'laagjes' in karakter

Harry Potter?

1. flat character
2. round character

Donald Duck

1. flat character
2. round character

create.kahoot.it

Huiswerk  voor de volgende les

Neem je leesboek mee naar de les.

Lever je mindmap in bij de docent!

Volgende les: Gaan we verder met de mindmap en lezen 5