Tijdvak 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Geschiedenis klas 4 

C3: Monniken en Ridders

Voorbereiding:

nvt. 

In de les: 

- binnen = beginnen: welk woord weg

- Val Romeinse rijk en kerstening Europa

- Zelfstandig werken opdrachten

- afsluiting: 

Huiswerk volgende les: 

1

Startvraag

Hoe is het christendom ontstaan?

Oorzaken val Romeinse Rijk 

Politieke factor: onbestuurbaarheid van het grote rijk (corruptie, splitsing in West- en Oost-Romeinse Rijk);

Politiek-militaire factor: verzwakking leger (hulptroepen uit andere volken en op eigen belang gerichte legeraanvoerders);

Sociaaleconomische factor: landbouwcrisis (dalende opbrengsten en minder slavenaanvoer);

Economische factor: belastingcrisis (te weinig belastingopbrengsten om leger en bestuur te betalen);

Politiek-sociale factor: Volksverhuizingen (invallen van verschillende volken en stammen).

Kerstening

• Kerstening vindt plaats door dwang én overtuiging
• Om overstap te vergemakkelijken blijven heidense rituele intact: syncretisme
• Missionarissen verspreiden Latijns christendom
• Voorbeelden: Willibrord en Bonifatius
• 754: Bonifatius vermoord bij Dokkum
• Succesvolle kerstening Europa dankzij steun Franken

Kerstening van Noord-Oost Europa

1. 450. Christelijk geloof verspreid zich naar Ierland. 
2. 476.  Val van Rome. Door invallen van de Germanen verdwijnt het christelijk geloof uit Brittannië. 
3. 496. Clovis bekeerd zich tot het Christendom en laat zich dopen.
4. 600. Christendom keert terug in Brittannië. 
5. 690. Kerstening van de Friezen begint onder leiding van Willibrord. 
6. 754. Bonifatius wordt bij Dokkum vermoord door de Friezen. 
7. 1000. Bijna heel Europa is christelijk geworden. 

Aan de slag

Reflectie invullen

HB: blz. 59 lezen  

WB: blz. 39, opdracht 1 t/m 4 maken

Geschiedenis klas 4 

C3: Monniken en Ridders

Voorbereiding:

Voorbereiding KA 9 bekijken en vragen beantwoorden

In de les:

- Huiswerk opdracht 1 t/m 4

- Uitleg

- Huiswerkopgaven

Tijd van Monniken en Ridders

2

Huiswerk opdracht 1 t/m 4

1 De Germanen kwamen als minder ontwikkelde overheersers te wonen in het gebied van een

meer ontwikkelde bevolking. Het ligt voor de hand dat de minder ontwikkelden dan de

gewoonten en gebruiken van de meer ontwikkelden, waaronder het christendom, zullen

overnemen.

2 De Germanen kwamen onder invloed van de klassieke cultuur door zich tot het christendom

te bekeren: monniken, priesters en bisschoppen waren de enigen die de schrijfkunst

beheersten en zo dus toegang tot en controle over alle aanwezige kennis hadden, inclusief

kennis uit en over de klassieke periode.

3 Omdat Karel de Grote ‘keizer’ (= imperator caesar augustus) was geworden, was hij in hun

ogen dus de heerser van het Romeinse Rijk.

Huiswerk

4 A FranKen B KloostErs C KaRel de Grote D MisSionaris

E ChrisTendom F GeestElijkheid G StaNd H SchrIjfkunst

I MonNiken J Germanen

De letters in de geaccentueerde kolom leveren het woord kerstening op.

Christendom & Islam

Verschillen en overeenkomsten. Wat weet je? 

Profeten

• Profeet is een boodschapper van God.
• Volgens Islam zijn Mozes en Jezus ook profeten, maar Mohammed is de hoogste en laatste profeet.
  

Uitleg

622 - ontstaan Islam

Mekka naar Medina

632 - dood van de profeet

Mohammed had alle Arabische stammen 

verenigd onder de islam. 

Daarna --> veroveringen. 

711 - 732 verovering van het Iberisch Schiereiland

732 - Slag bij Poitiers; Karel Martel 

stopte de islamitische opmars

Veel gebied veroverd door de moslims

Splitsing in de islam

661

• Als Mohammed in 632 sterft is er onduidelijkheid: wie gaat hem opvolgen?
  
• Volgens Soennieten: de meest bekwame volgeling
• Volgens Sjiieten: directe familie van Mohammed
• Ongeveer 90% van de moslims is soennitisch

Vijf zuilen van de islam

geloofsbelijdenis (sjahada)

الشهادة

rituele gebeden (salat)

الصّلاة

geven aan armen (zakat)

زكاة

ramadan

(saum)

رمضان

pelgrimstocht 

(hadj)

الحجّ

Aan de slag

HB: blz. 60 lezen  

WB: blz. 39, opdracht 5 t/m 10 maken

Geschiedenis klas 4 

C3: Monniken en Ridders

Tijd van Monniken en Ridders

1

Leenstelsel

Hofstelsel

Verschil hofstelsel en leenstelsel 

Verschil hofstelsel en leenstelsel

Beide stelsels bestaan tegelijkertijd maar hebben een andere functie

- Sociaal economisch (middelen van bestaan - hoe overleef je?)

- Mensen zoeken bescherming bij lokale heren (lage adel) en regelen zo hun bestaanszekerheid

- Politiek (wie heeft de macht?)

- Koning probeert controle te krijgen over zijn land door mensen vazal te maken en land uit te lenen. De koning blijft altijd boven alle andere adel staan.

Aan de slag

1. Lezen blz. 60 & 61 HB

2. Maken opdracht 11 t/m 16 (blz. 40 WB)

3. Maak opdr. 8 & 9 (blz. 41 WB, bronnen op blz. 43)

Vorige les:

HB: blz. 60 lezen

WB: blz. 39, opdracht 5 t/m 10 maken