hart en vaten

• Natuur, Leven en Technologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Hoofdstuk 1

Hartstilstand: hart pompt geen bloed meer rond

Oorzaak: ademhalingsstilstand, bloedverlies, hartinfarct, stroomstoot, hart beschadiging

Hartinfarct: (een deel van) het hart heeft niet genoeg zuurstof gekregen en sterft af

Oorzaak: afsluiting in kransslagader(s), onregelmatig kloppen

Reanimeren

Doel is de circulatie van zuurstofrijkbloed op gang te houden.

Nodig: hartmassage en beademen

Hierdoor zullen organen niet afsterven vanwege zuurstofgebrek

Het hart gaat niet kloppen, daarvoor is een schok nodig.

Ho 2 Het hart en vaatstelsel

Als het hart als pomp wegvalt, heeft het lichaam moeite de homeostase te handhaven.

Homeostase geeft de mogelijkheid aan om waardes stabiel te kunnen houden.

Hierbij is altijd negatieve feedback als regelsysteem betrokken.

Bij de bloeddruk zijn meetsystemen in de aorta betrokken, die via nieren hoeveelheid gevormde urine beïnvloeden.

Grote bloedsomloop

Afgeven zuurstof aan organen

Opname koolstofdioxide van de organen

Hart -> organen -> hart

Kleine bloedsomloop

Afgeven van koolstofdioxide

Opnemen van zuurstof

Hart -> longen -> hart

Ho 3 Elektrische activatie

Leerdoelen:

• kunnen uitleggen hoe de volgorde van elektrische activatie van het hart is
• kunnen werken met de membraanpotentiaal van het hart
• Kunnen rekenen met de Nernstvergelijking
• kunnen uitleggen waardoor activatie van één cel andere cellen laat samentrekken

Binas 84D

Nernstpotentiaal

De Nernstpotentiaal geeft aan bij welke potentiaal er geen ionen meer bij open ionkanalen door de membraan gaan.

Bij iontransport speelt een concentratieverschil die ionen van hoge naar lage concentratie laat gaan. Daarnaast speelt een elektrische gradiënt door lading van een ion en een lading van de membraan. Die samen leveren een evenwichtssituatie op bij een membraanpotentiaal

Ho 4 Elektrocardiografie

Leerdoelen:

• kunnen uitleggen hoe een ECG tot stand komt
• Verklaren wat te zien is in ECG

https:

ECG infarct

ECG

Hoofdstuk 5

Leerdoelen:

• kunnen uitleggen wat je kunt afleiden uit een Wiggerdiagram
• de arbeid uit een p-V-diagram kunnen uitrekenen
• cardiac output kunnen bepalen door slagfrequentie en slagvolume te gebruiken
• begrippen preload, afterload en contractiliteit uitleggen

Binas 84D3

Cardiac output, hartminuutvolume

• het aantal liters dat hart per minuut rondpompt 
  
• afhankelijk van hartfrequentie en slagvolume
  
• hartfrequentie bepaald door 'vuren' sinusknoop 
  

• frequentie beïnvloed door autonome zenuwstelsel: orthosympatisch omhoog, parasympatisch omlaag
  

Preload

• druk in hart aan eind van diastole.
• Afhankelijk van hoeveel bloed naar hart.
• Hoe gevulder, hoe krachtiger de samentrekking; geregeld door (ortho)sympatische zenuwstelsel. 

Afterload

• hoeveel bloed kan eruit gepompt worden, vanwege de druk in de bloedvaten.
• afhankelijk van de druk in de aorta: aortaklep open bij hogere druk in kamer dan in aorta.

Hoofdstuk 6

Leerdoelen:

• relatie kunnen leggen tussen bouw en functie van bloedvaten
• relatie kunnen leggen tussen het bloedvat en de bloeddruk

bloeddruk

Bouw bloedvaten

slagader en ader

haarvat

Slagader is moeilijk op te rekken door dikke laag, wel erg rekbaar. 

Ader omgekeerd: makkelijk op te rekken, niet erg rekbaar.

Bloed in slagader blijft niet makkelijk op één plek, maar door rekbaarheid voortgestuwd; volume bloed in slagader blijft beperkt hierdoor.

Volume bloed in aders groot.

Hoofdstuk 7

Leerdoelen:

• Oorzaken en gevolgen van een hartinfarct kunnen noemen

Oorzaken:

-1- Atherosclerose: dichtslibben slagaders, hierdoor nauwere doorgang

Dichtslibben gevolg van cholesterol gerelateerd aan grote LDL (Low Density Lipoprotein)/ HDL verhouding

-2 Angina pectoris: pijn op de borst, vat is niet volledig dicht, maar hart krijgt niet genoeg zuurstof

Wet van Poiseuille

bepaalt de grootte van de volumestroom op basis van drukverschil en weerstand. 

Bij een practicum ga je die relatie onderzoeken.

Maandag en vrijdag, in groepen. Maandag les in 204, vrijdag les in 307, 3 groepen in 2 rondes naar biolab.

Flow practicum

In tweetallen metingen verrichten, er zijn twee opstellingen.

Leerdoelen:

• de wet van Poiseuille kunnen uitleggen en verband met bloedsomloop kunnen uitleggen
• mbv de wet de gevolgen van atherosclerose op stroomsnelheid kunnen uitleggen

Bij het practicum krijg je 4 verschillende diameters buisjes. 

Per buisje meet je hoeveel tijd het kost om 1 l door dit buisje te laten gaan.

Maak de vragen bij dit practicum.

Ho 8 risicofactoren

Leerdoelen:

• Verschillende factoren kunnen indelen in één van de vier typen
• Weten waardoor roken, overgewicht, te hoog cholesterolgehalte en stress de kans op een hartinfarct verhogen
  

Risicofactor 1

Biologische risicofactoren:

zijn niet te beïnvloeden: toenemende leeftijd, geslacht, familiaire belasting

Risicofactor 2

Deze leveren een grotere kans op een hartinfarct doordat regelmechanismen ontregeld zijn

hoge bloeddruk, hoog cholesterol, suikerziekte

Dit is te beïnvloeden, door minder suikerinname, meer sporten, minder vet eten

Risicofactor 3

Deze zorgen voor een hogere kans op een hartinfarct doordat de leefgewoonten slecht zijn.

Denk aan roken, overmatig alcohol, overgewicht

Dit is meestal goed te beïnvloeden.

Risicofactor 4

Hierbij is er schade aan hart en vaten die onomkeerbaar is:

bijv eerder hartinfarct

Ho 9 Behandelmethoden

Leerdoelen:

• weten welke behandelmethodes mogelijk zijn bij risico op hart- en vaatziekten
• de werking van verschillende farmaceutische behandelmethoden kennen
  

folder

Leerdoelen:

• zelf informatie zoeken op internet
• een informatieve folder maken 

informatie op folder

Informatie op de folder op basis van meerdere van onderstaande vragen (check nakijkmodel):

• Wat zijn recente onderzoeken vanuit het beroep?
• Welke technologische ontwikkelingen zijn doorgevoerd door de beroepsgroep?
• Waardoor is de beroepsgroep zo belangrijk voor de maatschappij?

• welke invloed heeft de beroepsgroep op de inschatting van individuele risico's op hart- en vaatziekten?
• in welke mate heeft de beroepsgroep invloed op een betere of prettigere behandeling van de patiënt?
• op welke manier kan de beroepsgroep de pompfunctie van het hart verbeteren?
• wordt bijgedragen aan het voorkómen van een hartinfarct?

verdere informatie

• doelgroep: medeleerlingen 5H/6V met biologie
• zorg dat de folder er aantrekkelijk uitziet
• de tekst moet logisch opgebouwd zijn
• bronnen moeten verwerkt zijn in tekst en er moet naar verwezen worden
• figuren passend en voorzien van titel en nummer
• goed taalgebruik/woordkeuze

• start voor informatie met logische websites: hartstichting.nl; bioplek.org; kennislink.nl; biomedisch.nl