GRAMMATICA woordsoorten

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Grammatica: Woordsoorten

Elk woord in een zin kan je benoemen

Vragend, aanwijzend, betrekkelijk en onbepaald voornaamwoord

Voornaamwoorden

• Vragend vnw: wie, wat, welke, wat voor (een) 
• Persoonlijk vnw: jij, ik, jou, hem, haar, jullie, wij, hen, ons, etc.
• Aanwijzend vnw: die/deze, dat/dit
• Betrekkelijk vnw: die, dat, wie, wat

Wat is het vragend voornaamwoord in de volgende zin:
Welke film hebben jullie dit weekend gezien?

1. Welke
2. jullie
3. dit
4. gezien

Welke film hebben jullie dit weekend gezien? 

A. Welke = vragend voornaamwoord

B. jullie = persoonlijke voornaamwoord

C. dit = aanwijzend voornaamwoord

D. gezien = zelfstandig werkwoord

Wat is het vragend voornaamwoord in de volgende zin:
Wie kan mij vertellen hoeveel dat kost?

1. mij
2. hoeveel
3. Wie
4. dat

Wie kan mij vertellen hoeveel dat kost? 

A. mij = persoonlijke voornaamwoord

B. hoeveel = bijwoord

C. Wie = vragend voornaamwoord

D. dat = aanwijzend voornaamwoord

Staat er een vragend voornaamwoord in de volgende zin:
Waarom heb je je kamer niet opgeruimd?

1. ja
2. nee

Waarom heb je je kamer niet opgeruimd? 

Het juiste antwoord is nee. 

Vraagwoorden die vragen naar redenen, tijd of plaats behoren tot de woordsoort bijwoorden. 

Aanwijzend voornaamwoord

DIE en DEZE

(wijst naar 'de' woorden)

DIT en DAT 

(wijst naar 'het' woorden)

Welke truc ken je om te onthouden wanneer je welk aanwijzend voornaamwoord moet gebruiken? 

... meisje is altijd in een vrolijke bui.

1. Deze, Die
2. Dit, Dat

Dit/Dat meisje is altijd in een vrolijke bui. 

Het is het meisje en daarom gebruik je 

dit of dat. 

... wereldberoemde kok kookt de sterren van de hemel.

1. Deze, Die
2. Dit, Dat

Deze/Die wereldberoemde kok kookt de sterren van de hemel. 

Het is de wereldberoemde kok en daarom gebruik je 

deze of die. 

Sinds de uitbraak van corona is ...... ic-arts een bekende Nederlander geworden.

1. dit, dat
2. deze, die

Sinds de uitbraak van corona is deze/die ic-arts een bekende Nederlander geworden. 

Het is de ic-arts en daarom gebruik je 

deze of die. 

In het weekend gaan we zeilen in Friesland.
Dat vind ik altijd heel gezellig.
Is 'Dat' een aanwijzend voornaamwoord?

1. ja
2. nee

In het weekend gaan we zeilen in Friesland. Dat vind ik altijd heel gezellig. 

Het juiste antwoord is ja. 

Het aanw. vnw Dat verwijst hier naar de volledige voorgaande zin. 

Denk ook aan de vragen bij begrijpend lezen.

Daar wordt ook vaak gevraagd naar waar het woord dat naar verwijst. 

Dat kan verwijzen naar een woord, naar een woordgroep of een hele zin. 

Betrekkelijk voornaamwoord (1)

Het betrekkelijk voornaamwoord heeft betrekking 

op een woord dat of een woordgroep die eerder in een zin is benoemd:

DAT, DIE, WAT, WIE

Betrekkelijk voornaamwoord (2)

Zo'n woord of woordgroep waarnaar het betrekkelijk voornaamwoord verwijst, noemen we het antecedent. 

Dat boek dat jij leest, zegt mij niets. 

De auto die daar staat, is van hem. 

De persoon aan wie ik denk, is acteur.

Betrekkelijk voornaamwoord (3)

Het antecedent van het betrekkelijk voornaamwoord wat kan een overtreffende trap, iets vaags of een hele zin zijn. 

1. Het mooiste wat ik kon vinden, is dit cadeau. 

2. Alles wat ik kan bedenken, heb ik al geprobeerd.

3. Morgen schijnt de zon, wat ik natuurlijk heerlijk vind. 

Er verscheen afgelopen zaterdag een artikel over de regering in de krant, ----- echter niet klopte.

1. die
2. dat
3. wat

Er verscheen afgelopen zaterdag een artikel over de regering in de krant, dat echter niet klopte.

Het is het artikel en daarom gebruik je 

dat. 

De oude vrouw .... ik hielp oversteken, was heel blij met mijn hulp.

1. wat
2. dat
3. die
4. deze

De oude vrouw die ik heb helpen oversteken, was heel blij met mijn hulp. 

Het is de vrouw en daarom gebruik je 

die. 

Het laatste .... ik doe is de hond uitlaten.
Dat is alles .... ik wilde zeggen.

1. dat, dat
2. dat, wat
3. wat, dat
4. wat, wat

Het laatste wat ik doe is de hond uitlaten. 

Dat is alles wat ik wilde zeggen. 

Het juiste antwoord is D. 

Het laatste = de overtreffende trap

alles = iets vaags

Bij een betr. vnw na de overtreffende trap of iets vaags gebruik je wat. 

Onbepaald voornaamwoord

Verwijst niet naar een bepaalde persoon of zaak:

men, iemand, niemand, elke, sommige, alles, iedereen, iets, niets, wat

Iedereen heeft geoefend, zodat men straks alles goed kan maken.

Gaat men jullie wat vertellen over alles wat hier aan iedereen die aanwezig was, is meegedeeld? 

Onbepaald voornaamwoord

Beperk het gebruik van onbepaalde voornaamwoorden in je zinnen. 

Zoals je aan de voorbeelden op de vorige slide kon zien, maken onbepaalde voornaamwoorden je zinnen vaak onduidelijk omdat een ander niet precies weet wat je bedoelt te zeggen. 

Aan de slag!

Taalblokken: Grammatica 2F ->

Klaar? Verder met Bouwsteen 2 verkorte leerroute 3F: Lezen2.2: 12, 17 t/m 20