§53, 54, 55: Historische achtergrond, modernisme, expressionisme

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Welke stroming is gericht op schrijfstijl, en niet op inhoud?

1. impressionisme
2. naturalisme
3. neoromantiek
4. symbolisme

Welke omschrijving behoort niet tot het
impressionisme in de schilderkunst?

1. Verdere uitwerking van het realisme
2. Het gebruik van synesthesie
3. Nadruk op kleur en licht
4. Weergeven van zintuiglijke indrukken

Het naturalisme valt uiteen in drie soorten romans. Welke hoort er niet bij?

1. familieromans
2. historische roman
3. psychologische romans
4. sociale romans

Het leven wordt volgens een naturalist gevormd door drie factoren.
1 = erfelijke aanleg, 2 = tijd, 3 = ...

1. milieu
2. noodlot
3. psyche
4. vorm

Welk begrip hoort bij de Tachtigers?

1. l'art pour l'art
2. Kunst is een persoonlijke uiting
3. vorm en inhoud zijn één
4. Kunst is de allerindividueelste expressie van de aller individueelste emotie

Welk personage uit De kleine Johannes symboliseert de ontwikkelingsfase van de kinderlijke weetgierigheid?

1. Pluizer
2. Robinetta
3. Windekind
4. Wistik

Het noodlot is in deze stroming iets bovennatuurlijks, iets buiten de mens zelf.

1. impressionisme
2. naturalisme
3. neoromantiek
4. symbolisme

Nieuw hoofdstuk (6)!

§53: Historische achtergrond: 1914-1945

Leg je telefoon nog niet weg!

Er komen nog 2 vragen. =)

Aan het Fin de siècle kwam abrupt een eind door de Eerste Wereldoorlog. Deze was van:

1. 1904-1908
2. 1914-1918
3. 1920-1925
4. 1940-1945

Na WO-I

Had iedereen het gevoel dat er een nieuwe tijd zou aanbreken.

Men stortte zich vol enthousiasme op het leven.
--> Roaring twenties

1

Echter eindigden de roaring twenties . Na de beurscrisis in [....] begonnen de trieste jaren 30 met massale werkloosheid.

Staten vervielen in linkse of rechtse dictaturen.

1917: communisten grijpen de macht in Rusland

Dictaturen

Italië (1922)
Bulgarije (1923)
Albanië (1924)
Jogoslavië (1928)
Portugal (1933)
Duitsland (1933)
Griekenland (1936)
Spanje (1937)

2

Ondertussen in Nederland...

• Radicale partijen bleven klein (NSB)
• Sociale wetgeving werd versterkt: algemeen kiesrecht voor mannen (1917) en vrouwen (1922), Achturige werkdag (1919)
• WOI: Nederland neutraal
• 10 mei 1940: Duitsers vallen Nederland binnen
  

3

De cultuurbeweging die tijdens WO-I tot ontwikkeling kwam wordt het modernisme genoemd.

- talrijke stromingen
- radicaal nieuwe kunst
- bloeide vooral tijdens de roaring twenties

4

§54: Het modernisme

De alinea's die behoren bij Muziek hoef je niet te kennen!

19e eeuwse beeldende kunst


- realistisch / impressionistisch
- Gaf de werkelijkheid zo goed mogelijk weer
- toegankelijk

vroeg 20e eeuwse beeldende kunst


- Beeldende kunst moest gevoelens uitdrukken ten koste van de werkelijkheid
- d.m.v. kleuren, vormen of afbeeldingen.
- verwijst naar zichzelf
- lastig te begrijpen (werd verboden door vele dictatoriale bewinden)

1

Opkomst nieuwe kunstvorm: film!

- Door montage heel anders dan 'verfilmd toneel'
- Eisenstein
- 1927: eerste film met kleur en geluid (The jazz singer)
- 1933: eerste kleurenfilms van Disney.

2

Andere term voor modernisme:

Historische avant-garde
letterlijk: voorhoede



Richtingen: expressionisme, dadaisme, kubisme, constructivisme, futurisme

3

§55: Expressionisme

Schilderkunst

- Accent ligt op gevoel ten koste van de waarneming
- gedeformeerde realiteit
- abstract of non-figuratief
- band met werkelijkheid werd zwakker
- fauvisme in Frankrijk (= wild dier)

1

Literatuur

- Expressionisme staat tegenover het impressionisme
- Uitdrukken van een gevoel d.m.v. het weergeven van beelden.

Voornamelijk terug te vinden in de poëzie. 
--> Poésie pure: gedichten waarin het niet gaat om het weergeven van concrete inhoud, maar waarin een sfeer, een beeld wordt opgeroepen.
- Leidt soms tot absurdisme (Kafka)

2

Impressionisme

• Wel rijm, metrum en regelmatige strofebouw
• Normale zinnen

• Veel bnw

• Onderwerpen en beeldspraak vaak ontleend uit de natuur
• Traditionele poëzie
  

Expressionisme

• Geen of minder rijm, metrum, regelmatige strofebouw
• Onvolledige, niet grammaticale zinnen
• Emotie / gevoel wordt direct geuit d.m.v.  ongewone woordcombinaties (violette schemer)
•  Onderwerpen en beeldspraak vaak ontleend uit het stadsleven
• Vrije vers
  
  

3

Dit uur ga je zelfstandig aan de slag

- Lezen in je leesboek 

- Werken aan je gedichtenpresentatie
- Maken van werkboekopdrachten
H5: 40, 41, 42.1, 42.2, 43, Tussentoets 40-44, 45, 46, 47.1, 48, 49.1, 49.2, 50

H6: 54, 55.1, 55.2, 57.2 of 57.3