3 Politiek - 3.5 Het parlement controleert

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

h2 les 1

Politiek

3

3.5 - Het parlement controleert

h2 les 1

Begrippen

• Tweede Kamer - 150 parlementsleden direct door burgers gekozen.

• Eerste Kamer - 75 parlementsleden indirect door burgers gekozen (via de verkiezingen voor de provincie).
  

• Parlement - De Tweede Kamer en de Eerste Kamer samen.
  

h2 les 1

Taken van het parlement

De twee hoofdtaken van het parlement zijn:

• (mede)wetgeving
• controleren van het kabinet

h2 les 1

Wetgeving

• Ministers (met hun ambtenaren) èn Tweede Kamerleden maken wetsvoorstellen.
  
• De Tweede Kamer debatteert over het voorstel. Een meerderheid van de Tweede Kamer moet het voorstel goedkeuren.
  
• Hierna gaat het wetsvoorstel naar de Eerste Kamer, die een laatste check doet.
  

h2 les 1

Wetgeving

De Eerste Kamer controleert of het voorstel:

• geen fouten bevat;
  
• niet in strijd is met andere wetten.

h2 les 1

Controleren

Ministers besturen het land. Om te voorkomen dat ze verkeerde keuzes maken, worden ze gecontroleerd door Kamerleden.

h2 les 1

Controleren

Rechten van Kamerleden voor hun wetgevende taak:

• Stemmen over wetsvoorstellen.
  
• Een wetsvoorstel veranderen. Dit noemen we het recht van amendement.
  
• Zelf een wetsvoorstel indienen. Dit noemen we het recht van initiatief.
  

 

h2 les 1

Controleren

• Rechten van Kamerleden voor hun controlerende taak:
  
• Vragen stellen aan ministers en staatssecretarissen (ook schriftelijk).
  
• Een motie indienen. Hiermee vragen ze de minister om iets te doen.
  
• Met een motie van wantrouwen kunnen Kamerleden een minister vragen om af te treden.

 

h2 les 1

Controleren

• Rechten van Kamerleden voor hun controlerende taak:
  
• Een minister ter verantwoording roepen. De minister moet dan naar de Tweede Kamer komen voor een debat. Dit noemen we het recht van interpellatie.
  
• Een groot onderzoek instellen als ze denken dat de regering fouten heeft gemaakt. Dit noemen we het enquêterecht.

 

h2 les 1

Coalitie en oppositie

Voor goedkeuring van wetsvoorstellen is een meerderheid in de Tweede Kamer nodig.
Meestal kan de regering daarvoor op steun rekenen van de coalitiepartijen.

 

h2 les 1

Donorwet

Kijkopdracht: Leg uit dat het bijzonder is dat de Donorwet is aangenomen in de Tweede Kamer. Gebruik in je uitleg de begrippen coalitie en oppositie.