koppelteken en weglatingsstreepje

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

dinsdag 17 december

• Herhaling spelling Engelse leenwoorden (paragraaf 3)
• Uitleg koppelteken en weglatingsstreepje (paragraaf 4)
• Zelfstandig werk
• Huiswerk

Spelling  Engelse leenwoorden

Downloaden of down loaden?

multiplechoice of multiple choice?

Plugin of plug-in?

Accountmanager of account manager?

Spelling  Engelse leenwoorden

• Als één woord: een gebruikelijke samenstelling met één klemtoon, lookalike, parttimer, voicemail
• Een koppelteken: als het rechterdeel van de samenstelling een Engels voorzetsel is, time-out, sit-up.
• De delen los bij sommige woordgroepen met twee klemtonen, full speed, total loss, second opinion, low budget
  

• Je weet hoe je Engelse en Franse leenwoorden op de juiste manier moet spellen.
• Je weet waarom we koppeltekens en weglatingsstreepjes gebruiken.
• Je weet wanneer we koppeltekens en weglatingsstreepjes gebruiken.

Lesdoelen

Deze les gaat over een klein liggend streepje - ;

het koppelteken of het weglatingsstreepje.

Voor allebei de tekens gebruik je hetzelfde streepje.

Weglatingsstreepje en koppelteken

Je leert wanneer je het streepje moet gebruiken.

Koppelteken

Samenstellingen schrijf je in principe aan elkaar.

Bijvoorbeeld:

voetbal + competitie = voetbalcompetitie

tentamen + stress =  tentamenstress

Koppelteken

Je gebruikt een koppelteken als er klinkers botsen, die ook samen een klank kunnen vormen.

Bijvoorbeeld:

auto + ongeluk = auto-ongeluk 

politie + academie

1. politie academie
2. politieacademie
3. politie-academie

studie + avond

1. studie avond
2. studieavond
3. studie-avond

gala + avond

1. gala avond
2. galaavond
3. gala-avond

domino + effect

1. domino effect
2. dominoeffect
3. domino-effect

rij + examen

1. rij examen
2. rijexamen
3. rij-examen

Koppelteken

Je gebruikt een koppelteken als er 3 dezelfde medeklinkers naast elkaar staan.

Bijvoorbeeld:

business + strategie = business-strategie

Koppelteken

Je gebruikt een koppelteken bij bijzondere woordcombinaties

Bijvoorbeeld:

doe het zelf + zaak = 

doe-het-zelfzaak

(Je schrijft de samenstelling met deze combinatie dan wel vast aan de combinatie)

nek aan nek race

1. nek-aan-nek-race
2. nek-aan-nekrace
3. nek aan nek-race

Koppelteken

Je gebruikt een koppelteken bij letters, cijfers, andere tekens, afkortingen en St. of Sint

Bijvoorbeeld: 

A4-tje

Sint Anthonis

1. Sint-Anthonis
2. Sint Anthonis

16 jarige

1. 16 jarige
2. 16-jarige

Koppelteken

Je gebruikt een koppelteken bij aardrijkskundige namen

Bijvoorbeeld:

Zuid + Holland = Zuid-Holland

Koppelteken

Je gebruikt een koppelteken bij de voorvoegsels:

anti-, oer-, on- en pro-  alléén als er een hoofdletter na komt.

Bijvoorbeeld: oer-Hollands 

Koppelteken

Je gebruikt een koppelteken bij de voorvoegsels:

niet-, non-, bijna-, oud-, ex-, aspirant-, adjunct-, substituut-, chef-, kandidaat-, interim-, stagiair-, leerling-, assistent-, collega-, of meester-

Bijvoorbeeld: niet-rookster / oud-burgemeester / ex-vriend

Koppelteken?

1. drieëndertig
2. drie en dertig
3. drie-en-dertig

Koppelteken of geen koppelteken?

1. Astma-aanval
2. Astmaaanval

Weglatingsstreepje

Als je een deel van een woord weglaat, mag dat met een weglatingsstreepje.

Let op: 

- als je het eind van het woord weglaat, komt het streepje bij het eerste woord aan het eind.

Bijvoorbeeld: in- en uitvoer, dag- en nachtdienst

Weglatingsstreepje

Als je een deel van een woord weglaat, mag dat met een weglatingsstreepje.

Let op: 

- als je het begin van het woord weglaat, komt het streepje aan het begin van het tweede woord.

Bijvoorbeeld: damesjassen en -jurken, tuintafel en -stoelen.

- laat je een heel woord weg, dan gebruik je geen streepje.

landbouw en tuinbouw

1. land- en tuinbouw
2. landbouw en tuin-
3. land en tuinbouw

import en export

1. import en -port
2. im- en export
3. import- en export

hoge gebouwen en lage gebouwen

1. hoge gebouwen en lage
2. hoge en lage gebouwen
3. hoge- en lage gebouwen
4. hoge- en lage-

voordelen en nadelen

1. voordelen en na-
2. voor- en nadelen
3. voor en nadelen

a &-teken

b bureau-agent

c cd-speler

d een sta-in-de-weg

e juryuitspraak

f laag-bij-de-gronds

g milieuactivist

h nek-aan-nekrace

i oud-burgemeester

j peper-en zoutstel

k politieagent

l ’s-Heerenberg

m schrijver-journalist

n vmbo-leerling

o zwart-witfoto

a babykleertjes en -schoentjes

b carnavalsfeesten en -fuiven

c deugd- en zorgzaam

d doorgaand en stadsverkeer

e gemeente- en provinciale politiek

f hoofd- en bijzaken

g in- en uitvoer

h keel-, neus- en oorarts

i lager en voortgezet onderwijs

j landwinning en -bewerking

k nationaal en regionaal overleg

l rood- of bruinachtig

Opdracht 3

a auto uitlaten en -banden / auto-uitlaten en -banden / auto-uitlaten- en banden

b een paard en wagen / een paard-en-wagen / een paard-enwagen

c evacuatie instructie / evacuatie-instructie / evacuatieïnstructie

d hbo en mbo studenten en docenten / hbo- en mbo-studenten en -docenten /

hbo- en mbo-studenten- en -docenten

e leerling loodgieter / leerling-loodgieter / leerlingloodgieter

f vergeet-mij-niet-je / vergeet-mij-nietje / vergeetmijnietje

Woorden aan elkaar

Als verschillende woorden samen één nieuw begrip zijn, schrijf je het als één woord: aan elkaar dus.

Schrijf je een deel los, dan verandert de betekenis.

Kijk maar naar: grotestadsbewoner of grote stadsbewoner.

rode wijn glazen (betekenis: de kleur van de wijnglazen is rood)

1. rode wijnglazen
2. rodewijnglazen
3. rodewijn glazen

lange afstand loper (betekenis: de renner is lang)

1. langeafstandsloper
2. lange afstandsloper
3. langeafstand loper

korte afstand loper (betekenis: er wordt een korte afstand gelopen

1. korteafstandsloper
2. korte afstandsloper
3. korteafstand loper

Koppelteken en weglatingsstreepje

Je kunt nu:

- het koppel- en weglatingsstreepje toepassen

https: