Thema 3, basisstof 5 en 6

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 3

Thema 3, basisstof 5

5 minuten opstarten
Zometeen komt de uitleg, zorg ervoor dat je mee kan schrijven!

Wat gaan we vandaag doen?

 opstarten

Herhaling basisstof 4

Uitleg basisstof 5 (meeschrijven)

 zelfstandig aan de slag 

afsluiten

Vraag 1

• Hieronder is van twee verschillende personen een chromosomenpaar afgebeeld. De genen die bepalen of iemand de ziekte van Huntington wel of niet heeft, zijn aangegeven met letters.
• Is het gen voor de ziekte van Huntington dominant of recessief? Of is dit niet uit de gegevens op te maken?

Vraag 2

• Bij een labrador is sluik haar(H) dominant over krullend haar (h)
• Een homozygoot mannetje met sluik haar wordt gekruist met een vrouwtje met een krullend haar
• Wat zijn de verhoudingen in genotypen bij de F1?
  

Leerdoel basisstof 5

• Ik kan aan de hand van een stamboom alle zekere genotypen invullen
  

Stambomen

• Om te achterhalen waar je erfelijke eigenschappen vandaan komen, of om te kijken wat het genotype van je is, gebruikt men stambomen
  

De stappen

• Bekijk het bord: 
• Rondje = Vrouw
• Vierkantje = Man
• Bekijk het fenotype van elk gezinslid
• Vul daarna in waar kan
  
• (Dit staat ook in 3.4, boek 3a)

Leerdoelen basisstof 6

• Ik kan uitleggen wat geslachtelijke voortplanting inhoud
• Ik kan uitleggen hoe kunstmatige selectie wordt toegepast
• Ik kan uitleggen wat ongeslachtelijke voortplanting is en kan twee voorbeelden noemen
• Ik kan het verloop van een weefselkweek in vijf stappen uitleggen
  

Geslachtelijke voortplanting

• Mensen willen de beste eigenschappen in hun dieren terugzien
• Welke?
• Hierom wordt kunstmatige selectie toegepast
• De individuen met de beste eigenschappen worden gebruikt: veredeling
  

Ongeslachtelijke voortplanting

• In de landbouw wordt ongeslachtelijke voortplanting toegepast
• Dan hoef je geen kruising te doen!
• Stekken: kan thuis ook!
• Aardappelplant: knollen
  

Weefselkweek

• Eigenlijk is weefselkweek "superstekken"
• Groeipunten worden eraf gesneden
• Deze groeien uit tot kleine plantjes waar weer nieuwe groeipunten af kunnen
• Zo kom je snel op 50.000 nieuwe planten
  

De werkwijze

• We gaan een vijftal opdrachten maken over kruisingsschema's
• Denk aan de stappen:
• Eerst de P generatie opschrijven (Aa, AA of aa x Aa, AA of aa)
• Vervolgens maak je het kruisingsschema
• Dan geef je antwoord op de vraag: Welk antwoord willen ze zien???

Vraag 1

• Bij deze katten is het gen voor blauwe ogen (B) dominant over bruine ogen (b)
  
• Het mannetje is homozygoot voor blauwe ogen, het vrouwtje heeft bruine ogen. Deze worden gekruisd.
• Welke verhouding verwacht je in de fenotypen?

Vraag 2

• Bij een frettensoort is donkere vacht (A) dominant over lichte vacht (a)
• Een heterozygoot mannetje wordt gekruist met een vrouwtje met een lichte vacht
• Wat zijn de genotypen van de ouders?
• En de verhoudingen van de F1?
  

Vraag 3

• Hieronder is van twee verschillende personen een chromosomenpaar afgebeeld. De genen die bepalen of iemand de ziekte van Huntington wel of niet heeft, zijn aangegeven met letters.
• Is het gen voor de ziekte van Huntington dominant of recessief? Of is dit niet uit de gegevens op te maken?

Vraag 4

• Bij een labrador is sluik haar(H) dominant over krullend haar (h)
• Een homozygoot mannetje met sluik haar wordt gekruist met een vrouwtje met een krullend haar
• Wat zijn de verhoudingen in genotypen bij de F1?
  

Vraag 5

• Bij rundvee is zwartbont dominant over roodbont (zwartbont = Z en roodbont = z).
• Wat is de kans op een zwartbont kalf, als beide ouders roodbont zijn?

Zelfstandig aan de slag

Eerste 10 minuten in stilte zelfstandig

Tweede 10 minuten mag je overleggen

Bezig t/m basisstof 5 van thema 3

Klaar? Vat basisstof 5 samen (met je notities)