§3.1 De kracht van Gletsjers

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo lwoo, b
• Leerjaar 2

3.1 de kracht van gletsjers

Planning

• H3.1: De kracht van gletsjers 
  
• Opdrachten maken 
• Terugblikken naar de les 

 

Leerdoelen deze les 

• Kan je vertellen hoe gletsjers  ontstaan én bewegen 
• Kan je uitleggen hoe een gletsjer sediment meeneemt 
• Je kunt de erosie door een gletsjer beschrijven 
• Een U-dal op een afbeelding herkennen

Ben je wel eens in een land geweest waar bergen of gletsjers zijn?

Gletsjer

= ijs dat heel langzaam van hoog in de bergen naar het dal stroomt. 

 Het ijs heeft zoveel kracht dat het het dal uitschuurt. 

U-dal

Wat zijn gletsjers?

1. Rivieren van ijs
2. Rivieren van gesteente
3. Diepe dalen
4. Hoge bergen

Een gletsjer onstaat 

Sneeuw die het hele jaar blijft liggen

Een gletsjer beweegt 

Hoog in de bergen

Eeuwige sneeuw

Naar beneden

Ontstaan dal 

• Heet een  U-dal 
  
• Kenmerken:
  - breed
  - diep dal met steile wanden
• Erosie = het schuren van het landschap door ijs, water of wind. 

Hoe werkt een gletsjer?

• Beweegt van hoog in de bergen naar beneden .
  Grote hoeveelheid ijs en sneeuw -> schuift naar beneden richting het dal -> ijs smelt door hogere temperatuur -> ontstaan rivier
• Op weg naar beneden: 
  - gletsjer neemt materiaal mee (stenen, rotsblokken, puin, grind, zand en klei)
  - schuurt een breed en diep dal uit 

Hoe werkt een gletsjer 

Vraag: Als een gletsjer smelt, wat blijft er achter? 

Antwoord: er blijft puin achter 

Als de gletsjer smelt

• Blijft er puin achter 
• Dit heet een morene of gletsjerpuin 
• Het neerleggen van puin = sediment -> proces wordt sedimentatie genoemd. 

Toekomst van gletsjers

• Gletsjers zijn ontstaan in de berggebieden tijdens ijstijden
  
  
• Lage temperatuur -> blijft veel sneeuw liggen -> gletsjers vullen de dalen.
  
  
  
• Hogere temperatuur -> het sneeuw smelt   -> U- dal is zichtbaar

Toekomst van gletsjers 

Laatste 3 miljoen jaar: 

- koude periode -> gletsjers           groeien

- warme periode -> gletsjers         krimpen (smelten)

Toekomst van gletsjers 

Door klimaatverandering verdwijnen gletsjers uit de Alpen:

• meer ijs smelt in het dal 
• minder sneeuw blijft er hoog in de bergen liggen

Aan de slag 

Wat: maken opdrachten 1 t/m 5  blz. 49 t/m 52

Wie: individueel/ samenwerken met buurman/buurvrouw

Hoe: stilte of zachtjes 

Vraag?: Stel eerst aan je buur

Tijd: 15 minuten

Klaar?: Vraag aan mij voor een nieuwe opdracht

Leg uit waarom er geen gletsjers zijn in Nederland.

U-dal

V-Dal

Het schuren van het landschap door ijs noem je:

1. schuurpapier
2. erosie
3. sedimentatie

Morene 

Verweringsmateriaal dat wordt vervoerd door gletsjer. 

Het neerleggen van materiaal dat meegenomen wordt door ijs

1. erosie
2. puin
3. sedimentatie