§3.1 De kracht van Gletsjers

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo lwoo, b
• Leerjaar 2

3.1 de kracht van gletsjers

Planning

• H3.1: De kracht van gletsjers 
  
• Opdrachten maken 
• Terugblikken naar de les 

 

Leerdoelen deze les 

• Kan je vertellen hoe gletsjers  ontstaan én bewegen 
• Kan je uitleggen hoe een gletsjer sediment meeneemt 
• Je kunt de erosie door een gletsjer beschrijven 
• Een U-dal op een afbeelding herkennen

Ben je wel eens in een land geweest waar bergen of gletsjers zijn?

Gletsjer

= ijs dat heel langzaam van hoog in de bergen naar het dal stroomt. 

 Het ijs heeft zoveel kracht dat het het dal uitschuurt. 

U-dal

Wat zijn gletsjers?

1. Rivieren van ijs
2. Rivieren van gesteente
3. Diepe dalen
4. Hoge bergen

Ontstaan dal 

• Heet een  U-dal 
  
• Kenmerken:
  - breed
  - diep dal met steile wanden
• Erosie = het schuren van het landschap door ijs, water of wind. 

Hoe werkt een gletsjer?

• Beweegt van hoog in de bergen naar beneden .
  Grote hoeveelheid ijs en sneeuw -> schuift naar beneden richting het dal -> ijs smelt door hogere temperatuur -> ontstaan rivier
• Op weg naar beneden: 
  - gletsjer neemt materiaal mee (stenen, rotsblokken, puin, grind, zand en klei)
  - schuurt een breed en diep dal uit 

Hoe werkt een gletsjer 

Vraag: Als een gletsjer smelt, wat blijft er achter? 

Antwoord: er blijft puin achter 

Als de gletsjer smelt

• Blijft er puin achter 
• Dit heet een morene of gletsjerpuin 
• Het neerleggen van puin = sediment -> proces wordt sedimentatie genoemd. 

Toekomst van gletsjers

• Gletsjers zijn ontstaan in de berggebieden tijdens ijstijden
  
  
• Lage temperatuur -> blijft veel sneeuw liggen -> gletsjers vullen de dalen.
  
  
  
• Hogere temperatuur -> het sneeuw smelt   -> U- dal is zichtbaar

Toekomst van gletsjers 

Laatste 3 miljoen jaar: 

- koude periode -> gletsjers           groeien

- warme periode -> gletsjers         krimpen (smelten)

Toekomst van gletsjers 

Door klimaatverandering verdwijnen gletsjers uit de Alpen:

• meer ijs smelt in het dal 
• minder sneeuw blijft er hoog in de bergen liggen

Aan de slag 

Wat: maken opdrachten 1 t/m 5  blz. 49 t/m 52

Wie: individueel/ samenwerken met buurman/buurvrouw

Hoe: stilte of zachtjes 

Vraag?: Stel eerst aan je buur

Tijd: 15 minuten

Klaar?: Vraag aan mij voor een nieuwe opdracht

Leg uit waarom er geen gletsjers zijn in Nederland.

U-dal

V-Dal

Het schuren van het landschap door ijs noem je:

1. schuurpapier
2. erosie
3. sedimentatie

Morene 

Verweringsmateriaal dat wordt vervoerd door gletsjer. 

Het neerleggen van materiaal dat meegenomen wordt door ijs

1. erosie
2. puin
3. sedimentatie