Fictie - literaire begrippen - klas 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Fictie - les 1

Fictie - literaire begrippen

• Ik ken het verschil tussen fictie en non-fictie.

• Ik ken het verschil tussen realistische en niet-realistische fictie.

• Ik weet wat hoofd- en bijpersonen zijn.

NIEUW:
• Ik weet wat vertelde tijd/verteltijd is.

• Ik weet wat chronologie/flashbacks inhouden (paragraaf 1.1).

• Ik weet hoe ik de titel van een boek kan verklaren.

• Ik weet welke rol ruimte in een boek kan vervullen (paragraaf 3.1).

Fictie - Wat is fictie?

1. Verzonnen verhalen
2. Biografie
3. Informatieve verhalen
4. Autobiografie

Wat is het verschil tussen
realistische en non-realistische fictie?

Wat is je favoriete genre bij fictie?

Wat is het verschil tussen hoofd- en bijpersonages?

Welke bekende hoofdpersonen
ken je? (film mag ook)

Welke bekende bijpersonen
ken je? (film mag ook)

Tijd in verhalen

Je kunt de tijd in verhalen op verschillende manieren beschrijven:

- In welk tijdperk speelt een verhaal zich af?

- Hoeveel tijd verloopt er in het verhaal?

- Wordt het verhaal in de juiste tijdsvolgorde verteld?

Tijdperk

Als je wilt bepalen in welk tijdperk jouw verhaal speelt, kijk je naar de volgende punten:

• wordt er een jaartal genoemd (niet jaar van uitgave van het boek);
• worden er historische gebeurtenissen of personen genoemd;
• door gebruiken, gewoontes, voorwerpen of kleding die bij een tijd horen;
• door de ruimte uit die tijd te beschrijven.

Verteltijd en vertelde tijd

• De verteltijd is de tijd die de schrijver nodig heeft om het verhaal te vertellen en de lezer om het te lezen.
  
• Je drukt de verteltijd uit in woorden, pagina’s of gemiddelde tijd in minuten.
• De vertelde tijd geeft aan hoelang de gebeurtenissen hebben geduurd (uren, dagen, jaren…).

Effecten van verteltijd/vertelde tijd

• verteltijd > vertelde tijd: vertraging (uitgebreid vertellen)
  10 pagina's over 3 minuten
• verteltijd < vertelde tijd: versnelling (samenvatten)
  1 pagina over 3 jaar
• verteltijd = vertelde tijd: scène (dialogen bv.) 

Wat is de verteltijd?

1. De tijd die verstrijkt in het verhaal.
2. De tijd die het duurt om het verhaal te vertellen.
3. Fragment waarin een personage vertelt.

Tijdsvolgorde

Volgorde van vertellen:

• chronologisch: de gebeurtenissen worden beschreven in de      volgorde waarin ze gebeurd zijn;
• niet-chronologisch: tijdssprongen > flashback en flash           forward
  

Mulisch, De aanslag: chronologisch 

Vertelde tijd

Verteltijd

Chronologisch

Niet-chronologisch

Flashback

Flash forward

De tijd die in het verhaal verstrijkt.

Leestijd.

Op volgorde van tijd

"overmorgen-vandaag-morgen"

Terugblik

Vooruitblik

Aan de slag

Werk uit hoe het in jouw boek is gesteld met:

• personages (punt 3 van de speeddates)
• tijd (punt 4 van de speeddates)

Lees de opdracht nog eens goed door in de studiewijzer.

Fictie - les 2

Fictie - literaire begrippen

• Ik ken het verschil tussen fictie en non-fictie.

• Ik ken het verschil tussen realistische en niet-realistische fictie.

• Ik weet wat hoofd- en bijpersonen zijn.

NIEUW:
• Ik weet wat vertelde tijd/verteltijd is.

• Ik weet wat chronologie/flashbacks inhouden (paragraaf 1.1).

• Ik weet hoe ik de titel van een boek kan verklaren.

• Ik weet welke rol ruimte in een boek kan vervullen (paragraaf 3.1).

Titelverklaring

Een titelverklaring is iets zinnigs zeggen over te titel van een boek. 

De titel heeft vaak iets met het thema te maken.

De titel kan naar een persoon verwijzen, de belangrijkste plaats, 

gebeurtenis of onderwerp uit het verhaal.

Ook de kaft heeft die functie, naast het trekken van je aandacht 

om het boek te gaan lezen.

Verklaar de titel

Ruimte

Een schrijver beschrijft ruimtes omdat dit een functie heeft in het verhaal, bijvoorbeeld om gebeurtenissen te omschrijven of om een bepaalde sfeer weer te geven.

Een ruimtebeschrijving kan ook spanning creëren doordat het juist "contrasteert" met de beschreven gebeurtenissen. 

Voorbeelden:

Voorwerpen: flikkerende lampen, een kerstboom, een ambulance voor de deur.

Geluiden: geraas van verkeer, een tikkende klok, een glas dat kapot valt.

Weer en seizoenen: stralende zon, miezer, bittere vrieskou. 

Tijdperken: het heden, een jaar (1940), een verre toekomst.

Culturen: typische Japanse gerechten, personages met een dialect, jongerencultuur. 

Hoe wordt ruimte hier gebruikt?

Aan de slag

Werk uit hoe het in jouw boek is gesteld met:

• ruimte (punt 5 van de speeddates)
• kaft en titel (punt 6 van de speeddates)

Lees de opdracht nog eens goed door in de studiewijzer.

Fictie - les 3

Speeddates 1e les na vakantie

1. Samenvatten (2 x 2 min.)
2. Beoordelen  (2 x 2 min.)
3. Personages (2 x 2 min.)
4. Tijd (2 x 2 min.)

  9.  Eerste bladzijde lezen van de ander (1 x 2 min.)

  Twee minuten ruilen van persoon.

                                       Inleveren voorbereiding opdrachten Magister.

5. Ruimte (2 x 2 min.)
6. Kaft & titel (2 x 2 min.)

7. Voorbereide vragen (2 x 2 min.)

8. Liedje (2 x 2 min.)