het begin van de Europese overzeese expansie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Tijdvak 5 Ontdekkers en hervormers

Het begin van de Europese overzeese expansie 

Vanaf 1000 toenemende welvaart in West-Europa

begin van expansie door de kruistochten

maar West-Europa heeft een beperkt wereldbeeld, alleen Europa, Noord-Afrika en de Arabische landen zijn bekend

Tabula Rogeriana door Al-Idrisi (1154)

Vanaf 15e eeuw

Europese landen (in eerste instantie vooral Spanje en Portugal) gaan ontdekkingsreizen organiseren

Motieven om op ontdekkingsreis te gaan:

• economisch:  de Europeanen willen zelf handelen 
• politiek: het veroveren van een groot rijk
• cultuur: het verspreiden van het christendom én nieuwsgierigheid 

Europeanen willen zelf handelen (economisch)

De Arabieren beheersten de handel in specerijen en zijde uit het oosten, de Europeanen willen zelf handelen (want dan meer winst)
Maar de Islamitische heersers in het Midden-Oosten laten de Europese handelaren niet door hun land reizen
Dus gaan de Europese handelaren op zoek naar een route overzee

Spaanse conquistadores veroveren rijken van Inca's en Azteken

gevolgen:

• inheemse bevolking sterft door de Europese ziektes
  
• inheemse bevolking wordt gekerstend
• inheemse bevolking wordt gedwongen tot arbeid op de Europese plantages/mijnen 

Zwarte legende

Het Spaanse handelen tussen 1450 en 1700 wordt als zeer wreed en bloeddorstig voorgesteld. Het betreft de behandeling van de oorspronkelijke bewoners van Amerika en de Spaanse inquisitie. 

Spanje voert ter verdediging aan dat de rest van Europa zich ook schuldig maakte aan vergelijkbaar handelen.

Prenten over het bloeddorstige handelen van de Spanjaarden waren heel populair in de Nederlanden tijdens de Nederlandse Opstand

Gewetensbezwaren 

De priesters kwamen in verzet; zij bekeerden de inheemse bevolking en daarna werden ze tot slaaf gemaakt. Dat kan niet volgens de Bijbel (christenen zijn gelijk!)

1542 - Inheemse bevolking en Spanjaarden voor de wet gelijk

gevolg: ontstaan Transatlantische Slavenhandel (pas in de volgende tijdvakken!)

Zelf verder 

lees § 5.2

maak opdr. 3, 4, 6 en 9

vaardigheid betrouwbaarheid